دکتر محمد حسین یحیایی

فرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام ) بخش ششم

با حمله وحشیانه ارتش به خاک آذربایجان و کشتار بی رحمانه طرفداران فرقه دمکرات آذربایجان که خواستار آزادی و تعیین حق سرنوشت سیاسی و اقتصادی خود بودند، هویت زدایی و نابودی فرهنگی هم آغاز شد، برنامه نابودی در تهران به گونه ای طراحی شده بود که باید همه آثار و دستآورد های فرهنگی، هنری و هویتی حکومت ملی و فرقه دمکرات آذربایجان نابود می شد، در این راستا جشن بزرگ کتابسوزان در 26 آذرماه 1325 به اجرا در آمد که شامل آرشیو، کتابخانه و موزه ها و مراکز هنری می شد که در دوران حکومت ملی ساخته و یا جمع آوری شده بود، این جنایت بزرگ فرهنگی مدت ها ادامه یافت در مرحله نخست کتاب های درسی و دیگر آثار مکتوب مانند عکس، تابلو، نشان ها و لوح های حکومت ملی که به زبان ترکی منتشر شده بود مورد هدف قرار گرفت، افراد فرقه و مردم از ترس و وحشت اگر نسخه ای روزنامه و یا نوشته به زبان ترکی در جیب داشتند، آن را بیرون آورده با تلخکامی و بهت زدگی به درون آتش می انداختند تا مورد بازخواست قرار نگیرند، این بخشی از سیاست رسمی تهران بود که منطقه آذربایجان را با نابودی زبان آن، بی هویت سازد که در طول زمان به این ملت هویت فرهنگی و تاریخی داده بود…

Read more

کارگران و انقلاب:

بازتاب اعتصاب‌های کارگری در رسانه‌ها در آستانه انقلاب

با اوج گیری اعتراضات مردم در پاییز ۱۳۵۷، کارگران واحدهای بزرگ و کوچک صنعتی و خدماتی کشور دست به اعتصاب سراسری زدند. آرشیو روزنامه‌های کیهان، آیندگان، اطلاعات و مجلات تهران مصور و جوانان امروزِ دی و بهمن ۱۳۵۷ را ورق می‌زنیم.

تابستان ۱۳۵۷ یکی از سخت‌ترین دوران اقتصادی برای طبقه کارگر ایران در پیش از انقلاب محسوب می‌شد. کاهش دستمزدها از یک طرف و افزایش نرخ بیکاری از طرف دیگر شرایط سختی را برای فرودستان جامعه به وجود آورده بود تا حدی که شمار افراد بیکار در کشور با رشدی پنجاه درصدی به ۴۰۰هزارنفر رسیده بود. همچنین حقوق خالص مزدبگیران به خصوص در بخش ساختمان سازی بیش از ۳۰ درصد کاهش یافت.

با اوج گیری اعتراضات مردم در پاییز ۱۳۵۷، کارگران واحدهای بزرگ و کوچک صنعتی و خدماتی کشور دست به اعتصابی سراسری زدند. خود آیت الله خمینی، که دیگر رهبریش بر انقلاب تثبیت شده بود، فراخوان به اعتصاب را صادر کرده بود…

Read more

نگاهی گذرا به زندگی دکتر تقی ارانی

چهره برجسته جنبش کارگری ميهن ما

دکتر تقی ارانی در  تاريخ 13 شهريورماه 1282 در شهر تبريز ديده به جهان گشود. و در روز 14 بهمن ماه 1318 در دوره سلطنت استبدادی رضاخان بر اثر تضيقات و شکنجه های زندانبانان در بيمارستان زندان مرکزی شهربانی تهران، در اوج خلاقيت علمی و پيکار انقلابی به شهادت رسيد.

پدرش ابوالفتح خان ارانی تبريزی (متولد ...؟ درگذشت 1315) کارمند ماليه تبريز بود. مادر او فاطمه آقازاده ( متولد...؟ درگذشت 1325) نام داشت که زنی شجاع، آگاه و از خود گذشته بود. تقی ارانی بخشی از دوران کودکی خود را در تبريز گذرانيد و چهار ساله بود که همراه خانواده (مادر و خواهرانش) به تهران آمد. ابوالفتح خان ارانی نسبت به همسر و فرزندان خود لاقيد بود و با وجود درآمد مکفی توجهی به تامين زندگی خانواده خود نداشت. در نتيجه دوره کودکی تقی ارانی در تهران با دشواری مالی سپری شد. در اين تاريخ تقی ارانی که تنها پسر خانواده بود با مادر و سه خواهر خود به نام های ايران، کوکب و شوکت در محله شيخ هادی زندگی می کرد .…

Read more

دکتر محمدحسین یحیایی

فرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام ) بخش چهارم

حکومت ملی آذربایجان زیر شدید ترین فشار های اقتصادی که از مرکز تحمیل می شد مقاومت می کرد، برخی از روشنفکران و روزنامه نگاران که رخداد های کشور را زیر نظر داشتند و آن را با مواضع و برداشت های خود تفسیر می کردند، به دفاع از نهضت آذربایجان پرداختند که خواهان رهایی دهقانان زجر کشیده از ظلم و ستم ژاندارم و مالک بود «حسن صدر» مدیر روزنامه قیام ایران در مقاله ای نوشت: نهضت آذربایجان بر یک مبنای انسانی و نجات میلیون ها بشر محروم از ظلم است، فرقه دمکرات آذربایجان به مردم تیره روز آذربایجان گفت که ما قصد نجات شما را از این همه ظلم و فشار و تعدی و فساد داریم و مردمی که در آتش بدبختی و حرمان می سوختند از این ندا استقبال کردند (قیام ایران، شماره 383 سرمقاله) و سرمقاله نویس روزنامه «جبهه» ارگان حزب ایران نوشت: نهضت آذربایجان آزادیخواه، اصلاح طلب و مترقی است، کودکستان، مدرسه، دانشگاه، درمانگاه، بیمارستان می سازند، راه ها را تعمیر و اسفالت می کنند، از ناامنی جلوگیری کرده، در مقابل فساد به سختی مبارزه می کنند و در بالا بردن سطح دانش اهالی کوشش فراوان مرعی می دارند، رهبران نهضت آذربایجان از آزادیخواهان مبارز قدیمی هستند که اغلب، اهل فضل و دانش اند در درستکاری و پاکی اشخاصی مانند پیشه وری، دکتر جاوید یا شبستری، حتی دشمنان نهضت نیز تردیدی ندارند (جبهه شماره 258 ، سرمقاله) این نوشتار و گفتار نگرانی تهران و ارتجاع را بیشتر از گذشته افزایش می داد. در حالیکه مذاکرات طولانی با تهران از سرعت و شتاب عملکرد حکومت ملی آذربایجان کاسته بود و عدم اعتماد و اطمینان …

Read more

"کتابسوزان 26 آذر 1325" 

 74 سال از واقعه شوم کتابسوزان 26 آذر 1325"می گذرد. روزی که رژیم پهلوی  و حامیان خارجی اش اوج ضدیت خود را با سنن و فرهنگ آذربایجان نشان دادند. جشن کتابسوزان چند روز پس از سرکوب خونین دولت ملی آذربایجان در تمام شهرها و روستاهای آذربایجان صورت گرفت. تمام کتاب های درسی و دیگر آثاری که حکومت ملی آذربایجان به زبان ترکی آذری به چاپ رسانده بود، به آتش کشیده شد. خلق آذربایجان این فاجعه را هرگز فراموش نخواهد کرد.

در شهر تبريز، كتابسوزي در چندين نقطه از جمله میدان ساعت و ميدان شهرداري تبريز؛ دانشسراي اين شهر و در بسياري از مدارس انجام شد. به گفته شاهدان عيني که برخي از آنها اکنون نيز در قید حیات اند كودكان و دانش ‌آموزان دبستاني را به صف كرده و آنها را مجبور مي کردند تا جهت کسب اجازه براي ادامه تحصيل، با تشکیل صفهای متعدد منتهی به تلهاي آتش، کتابهاي درسي دریافتی خود از مدارس را که به زبان تركي بودند و مخصوصا كتاب درسي "آناديلي" (زبان مادري) را "زنده باد شاه" گويان و با دست خود در آتش اندازند. بسیاری از کودکان به دلیل امتناع از به آتش انداختن كتب درسي خود به شدت مضروب گرديدند و یا آتش در کف دستانشان گذاشته شد.…

Read more

دکتر محمدحسین یحیایی

فرقه دمکرات آذربایجان (پروژه آزادی ناتمام) بخش دوم

با انتشار بیانیه 12 شهریور ( مراجعتنامه ) که سند راهبردی فرقه بود زمینه حکومت ملی آذربایجان فراهم آمد، پیشه وری در اولین شماره روزنامه « آذربایجان » نوشت: فرقه فعالیت خود را آغاز کرد، بیانیه 12 شهریور مورد با استقبال گرم و گسترده مردم روبرو شد، آنان با ابراز احساسات باز شدن راه بسوی سعادت و آزادی را حس کردند و در مقاله دیگری با عنوان « حرف آخر ما بر سر دو راهی » نوشت: ما با تمام توان خود برای حفظ دمکراسی و آزادی سوگند خورده ایم... آذربایجان توان اداره کردن خود را دارد... حکومت تهران باید بفهمد که بر سر دو راهی قرار گرفته و آذربایجان راه خود را انتخاب کرده است،به آزادی و دمکراسی و اصول آن وفادار خواهد ماند.جشن و شادی از این نوشتار و گفتار و امید به آینده در مردم آذربایجان که در بدترین شرایط اقتصادی به سر می بردند و با قحطی نان روبرو شده بودند ( با کاهش ارزش پول ملی از 68 ریال استرلینگ به 140 ریال صادرات گندم و حبوبات از آذربایجان افزایش یافته بود ) به سرعت افزایش یافته و به شیوه های گوناگون حمایت خود را از فرقه دمکرات آذربایجان نشان می دادند، شور و هیجان سرتاسر آذربایجان را فرا گرفته بود، کنسول ایالات متحده آمریکا در این رابطه می نویسد: جنبش از حمایت وسیع مردمی برخوردار است و شکایات و نارضایتی های واقعی را از حکومت مرکزی نشان می دهد و کنسول انگلیس هم در گزارش خود می نویسد: نمی توان انکار کرد که بدبختی ها و بی عدالتی هایی وجود دارد که اگر در هر کشور دیگری بود به شورش خود انگیخته منجر می شد، آذربایجان در وضعیت انقلابی است، آنها به این نتیجه…

Read more

دیدگاه سید جعفر پیشه وری در مورد حقوق خلق ها و حق تعیین سرنوشت 98 قبل، (18 خرداد 1301) یعنی 23سال قبل از بنیانگذاری فرقه دمکرات آذربایجان.

حکومت مرکزی و اختیارات محلی

سید جعفر پیشه وری

برای آنکه ملت بتواند کاملا از حقوق خود استفاده نماید،  حکومت ملی و اصول دمکراسی کاملا اجرا شود، لازم است که یک مملکت به جمهوریت های کوچک تبدیل یابد.

تجربه ثابت می کند که در حوزه های کوچک انتخابات بهتر و به منفعت ملت انجام می گیرد. مملکت سویس یک نمونه از این موضوع است. برای همین است که آمریکا و آلمان نیز اصول فدراسیون  را قبول کرده اند و روسیه شوروی نیز همان اصول را اختیار نموده است.

اصول فدراسیون هر چند در ممالک متفاوت است، لیکن اساس و فلسفه آن ها اختلافی ندارد. اصول فدراسیون و اختیارات اهل محل تنها برای اجرای انتخابات نیست، بلکه برای جلوگیری از هرج و مرج داخلی  و حفظ و ترقی ملت فایده زیاد دارد. زیرا ساکنین یک نقطه در حیات و معیشت خود یک نوع احتیاجات خصوصی دارند که آن ها را خود اهل محل بهتر از دیگران مسبوقند. مثلا اهای کنار دریا به چه چیزهایی که ساکن دشت و کوهستان احتیاج دارند، محتاج نیستند. احتیاجات اهالی گرمسیر غیر از احتیاجات اهالی سرد سیر ا…

Read more

 دکتر محمد حسین یحیایی

فرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام )

بخش نخست

سرمای شدید و گاهی استخوان سوز در روز های پایانی پائیر که بیشتر خود را در بلندی های آذربایجان نشان می دهد یاد آور قیام بزرگ مردم در 21 آذر است که در آن آذربایجان یک پارچه به پا خواست تا مبارزه خود را برای آزادی و رهایی از ستم، غارت، ارتجاع و خائنین به میهن و مردم به پیش ببرد و مسیر پیشرفت و ترقی که از سوی استبداد و ارتجاع مسدود شده بود، صاف و هموار سازد، در این راستا فرقه دمکرات آذربایجان که خود را وارث جنبش های پیشین در آذربایجان می دانست از سوی روشنفکران، هنرمندان، نویسندگان، ملی گرایان ترک آذربایجان و... تشکیل شد، البته زمینه تشکیل فرقه دمکرات آذربایجان از سال ها پیش با مشروطه خواهی، جنبش خیابانی و تحرک های گوناگون اجتماعی آماده شده بود که با استبداد رضاخانی گرفتار سرکوب وقفه شده و با کناره گیری وی از قدرت باردیگر جان تازه ای گرفت، ولی این بار نیز با میراث داران همان استبداد که با تمرکز قدرت اقتصادی و سیاسی در مرکز و همکاری با ارتجاع داخلی و خارجی قدرتمند شده بود و خود را باز یافته بود روبرو شد…

Read more

نامه های میرزا ابراهیم اوف به همسرش سارا خانم!*

برگردان : بهروز مطلب زاده

نگاهی کوتاه به زندگی میرزا ابراهیموف

میرزا ابراهیوف، فرزند اژدر، نویسنده، نمایشنامه نویس و سیاستمدار نامدار آذربایجانی در سال 1911 در یکی از روستاهای سراب به نام «ایوه» متولد شد. هنوز کودک خرد سالی بیش نبود که مادرش را از دست داد.

در سال 1918 ، هفت ساله بود که به همراه  پدر و برادر بزرگ تر از خودش در جستجوی کار و لقمه ای نان، راهی باکو شدند. برادرش قبل از اینکه به باکو برسند، در راه جان باخت و او به همراه پدر، به سختی توانستند خود را به  باکو برسانند. او از همان سنین خردسالی، با کار و زحمت آ شنا شد. روزها در مناطق نفتی باکو مانند «زابرات» و «بالاخانی» کار می کرد وجسته گریخته در کلاس های درسی غیر رسمی که برخی روشنفکران ایرانی مهاجر در باکو دایر کرده بودند درس می خواند....

ادامه ...

Read more