مهمترین رویدادهای تاریخی، سیاسی

و فرهنگی آذربایجان در اسفند ماه

1 اسفند- مرگ فکرت امیروف (آهنگساز) در باکو به سال 1362

ــ امضاء قرارداد ترکمنچای بین ایران و روسیه که بر اثر آن مناطق دیگری از قفقاز همچون ایروان و نخجوان به روسیه ملحق و جدایی کامل آذربایجان قفقاز مسجل شد.

ــ مرگ نادعلی همدانی (نویسندة اردبیلی) در تهران به سال 1387.

2 اسفند- تولد عاشیق یدالله عوض پور در 1317

ــ روز جهانی زبان مادری.

ــ درگذشت دده کاتیب (شاعر) در 1387

ــ تولد بؤیوک آقا میرزا زاده (نقاش) در باکو به سال 1299

3 اسفند- درگذشت حمید باکری (رزمنده) در جبهة جنگ با عراق 1362

ــ درگذشت ضیاء بنیادوف (مورخ) در عملیات تروریستی در باکو به سال 1375

ــ مرگ ابوالحسن خان اقبال آذر (خواننده) در تبریز به سال 1349.

4 اسفند- تولد حمید آراسلی (لغت شناس و ادیب) در گنجه به سال 1287.

5 اسفند- تولد علی حسین زاده (نویسنده. فعال سیاسی) در سالیان به سال 1242.

6 اسفند- تولد حمید مولانا (نویسنده و استاد د…

Read more

یادی از رفیق شهید محمد جانجانیان کارگر مبارز

آوازخوان گذشت ولیکن ترانه‌اش

گل می‌کند به دامنه ی کوهپایه‌ها

چهل سال از انقلاب بهمن 57 گذشت. انقلاب شکوهمندی که با شرکت وسیعترین نیروهای جامعه و با شعار استقلال، آزادی و عدالت اجتماعی به پیروزی رسید. مشارکت وسیع اقشار و طبقات مردمی در روزهای خونین انقلاب، نشان از خواست ملی و نقش تعیین کننده زحمتکشان بویژه طبقه کارگر در پیروزی نهایی انقلاب، بیانگر جهت گیری عدالتخواهانه آن بود.

انقلاب بهمن با جانفشانی و از خود گذشتگی میلیونی مردم، و با هزاران شهید و دهها هزار مجروح به انجام رسید. رفیق شهید محمد جانجانیان کارگری مبارز از سندیکای بافنده سوزنی تهران و حومه، از زمره این شهداست.  وی روز22 بهمن 1357 هنگام تسخیر رادیو به شهادت رسید.

نشریه نوید (سال چهارم، شماره ۶۹، شنبه ۲۸ بهمن ۱۳۵۷) در مورد خبر شهادت وی چنین می نویسد:

گزارش‌هایی که تاکنون از گردان‌های رزمی حزب تودهٔ ایران به ما رسیده، حاکی است که ۹ تن از اعضاء و مسئولان…

Read more

گوشه هایی از تاریخ معاصر ایران

«نتایج شکست جنبش دموکراتیک آذربایجان»

رسول مهربان

2ــ مقدمات لغو مقاوله نامه هاي همكاري ايران و شوروي

همه ي اين بازيها براي آن بود كه موافقت نامه ي قوام - سادچيكف درباره ي بهره برداري مشترك ايران و شوروي از نفت شمال باطل و لغو شود ، و به همين منظور از روزها پيش ژرژ آلن سفيركبير آمريكا در باغ فردوس به دعوت  دكتر صديق اعلم سخنراني مفصلي راه انداخت و درس حكومت پارلماني به شنوندگان داد و گفت: «آمریکا امیدوار است كه لايحه ي نفت شمال از تصويب مجلس نگذرد و در مقابل ، آمريكا همه گونه مساعدت و كمك را به ايران خواهد كرد و مردم آمريكا با اراده اي قوي در ر اه تأمين آزادي ايران مجاهدت خواهند نمود ، دولت آمريكا تمام قدرت و منابع خود را در راه خلاصي مردم جهان از شر تجاوز و بيم حمله و تعدي صرف كرده است. اراده ي قطعي آمريكا در ادامه ي اين تصميم در مورد

ايران نيز مثل ساير نقاط جهان يكسان است». و روزنامه «داد» که مراسم س…

Read more

 مهمترین رویدادهای تاریخی، سیاسی

و فرهنگی آذربایجان در بهمن ماه

1بهمن- تولد دکتر حسن احمدی گیوی (نویسنده و ادیب) در 1306

ــ تولد اسفندیار قره باغی (آهنگساز و خواننده) در تبریز به سال 1322.

3 بهمن- آزادسازی کلبجر از اشغال ارمنیان توسط ارتش آذربایجان در 1372. ــ ــ درگذشت جلیل محمدقلیزاده (نویسنده و ناشر مجلة ملانصرالدین) در باکو به سال 1310

ــ تولد علی توده (علی جوادزاده) (شاعر) در باکو به سال 1302.

4 بهمن- درگذشت مجید صباغ ایرانی (شاعر با تخلص یالقیز) در تبریز به سال 1389.

5 بهمن- درگذشت سعید سلماسی (شاعر و مجاهدمشروطه) در خوی به سال 1287

ــ  تولد حاجی زین العابدین تقی اوف (سرمایه دار. خادم اجتماعی. بنیانگذار مدارس دخترانه) در مردخان به سال 1201.

6 بهمن- تصرف ادارات حکومتی همچون گمرک، پست، تلگراف و واحدهای جنگی تبریز توسط دسته‎های مجاهدین در تبریز و آغاز مبارزه با محمدعلی شاه در 1285

ــ تولد وارطان سالاخانیان (مبارز و فعال سیاسی) در تبریز به سال 1309…

Read more

بانو نادره امین(رفعت)،نخستین زن فمنیست تاریخ آذربایجان و ایران

یاشار ناهیدی آذر

نادره امین(رفعت)بانوی مبارز و گمنام نهضت آزادیستان

به راستی “نادره امین”(رفعت) یکی از زنان مبارز وآزادیخواه تاریخ پرفراز و نشیب آذربایجان مخصوصا” دوره نهضت آزادیستان است که هویت وی پس از استتار در لابلای صفحات رنگین این دوره ازتاریخ، کم رنگ وگم مانده است.همچنین بازه زمانی سالهای۱۳۳۵-۱۳۳۸هجری قمری/۱۹۱۷-۱۹۲۰ میلادی و نقش تاثیر گذار زنان مبارز این دوره با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم، موضوعی بسیار مهم در تاریخ مبارزات زنان آذربایجان وایران است که متاسفانه تا کنون به نحوی که شایسته آنان باشد بدان پرداخته نشده است.اگرچه مبارزات و خدمات فرهنگی این بانوی بزرگوار تا لحظات واپسین عمرپربارش یعنی سال ۱۳۴۶ ه.شمسی ادامه داشته ولی لزوم تحقیق وتفحص در بازه زمانی یاد شده در شناخت شخصیت حقیقی وی بعنوان بانویی مبارز ومتجدد، مارادر شناخت مبارزات زنان نهضت آزادیستان نیز رهنمون خواهد گردید. خوشبختانه کنکاش در خصوص زندگی میرزا تقی خان رفعت و خانواده وی که بانو نادره نیز یکی از اعضای آن محسوب می گردد،باعث گردید،راقم این سطور برای نخستین بار این بانوی متجدد را به نحوی که شایسته نام و کارنامه مبارزاتی وی باشد،کشف و معرفی نماید…

Read more

 مهمترین رویدادهای تاریخی، سیاسی

و فرهنگی آذربایجان در دی ماه

2- دی- تولد محمدرضا باغبان کریمی (نویسنده. محقق) در تبریز به سال 1334

3- دی- تولد ضیاء بنیادوف (مورخ) در آستارای جمهوری آذربایجان به سال 1300

4-دی- درگذشت محمد عارف (ادیب) در باکو به سال 1354

ــ تولد حمید آرش آزاد (طنزنویس و روزنامه نگار) در تبریز به سال 1327

5- دی- تولد رضا ناجی (بازیگر سینما) در تبریز به سال 1321

ــ درگذشت بلبل محمدوف (خواننده) به سال 1340

6- دی- درگذشت ابوالفتح علیف (خواننده) به سال 1369

ــ درگذشت آصف زیناللی (آهنگساز) به سال 1311 

7- دی- تولد زینب خانلارووا (خواننده) در باکو به سال 1315

ــ تولد حسن مجید زاده (شاعر با تخلص ساوالان) در شهر نیر اردبیل به سال 1319 

8- دی- تولد عزیزه جعفرزاده (شاعر و نویسنده) در باکو به سال 1300

ــ تولد نصرت کسمنلی (شاعر) در بخش قازاق جمهوری آذربایجان به سال 1325

ــ تولد ابوالفتح علیف (خواننده) در شوشا به سال 1305

9 دی- صدور فرمان حکومت ملی آذربایجان ب…

Read more

۲۶ آذر جشن کتابسوزان و پرسش از روشنفکران

دکتر محمدحسین یحیایی 

در چند روز گذشته جنبش وسیع و توده ای مردم آذربایجان در ۲۱ آذر ۱٣۲۴ مورد ارزیابی مجدد قرار گرفت. امسال مصادف با ۷٣ مین سالگرد این جنبش بود و در شهر های مختلف ایران بویژه در آذربایجان جوانان با شور و علاقه به بازخوانی تاریخ پرداختند تا برخی از زوایای پنهان آن را آشکار سازند. در سال های گذشته بویژه بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی برخی برای مطرح کردن خود و رسیدن به نان و نوایی به سند سازی دروغین پرداختند تا اصالت این جنبش مردمی را دچار خدشه کنند ( جمیل حسنلی، محمد امینی، عباس جوادی و دیگران ) و برخی دیگر به بخشی از جنبش پرداختند تا آن را در محدوده یک جنبش محلی با خواسته های محدود اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و گاهی روشنفکری محدود سازند. در حالیکه این جنبش در نیمه اول قرن بیستم 
در ایران و منطقه بی نظیر بود و خواسته های دمکراتیک، آزادیخواهانه و تعیین سرنوشت سیاسی را داشت که در منشور سازمان ملل و حقوق بشر انعکاس یافت. از آن رو هم به …

Read more

جودت؛ ولایت اردبیل در حکومت ملی آذربایجان

به روایت اسناد 
عسگر اکبرزاده

دوران پنج ساله 25-1320 به علت خلع رضا پهلوی از قدرت توسط متفقین و عدم استقرار حاکمیت فرزندش به معنای واقعی کلمه، علی رغم نابسامانی های بسیار در امور کشوری، آزادی های نسبتا قابل قبولی برای اظهار نظر روشنفکران و صاحب نظران به ارمغان آورد که در تاریخ معاصر ایران کم نظیر می باشد، جامعه ای که از خفقان و سرکوب های دو دهه قبل چاره ای جز سکوت و یا همصدا شدن با ستم پیشه گان نداشت به یکباره خویش را در فضایی یافت که می تواند دردهایش را با دیگران به اشتراک بگذارد. اما علی رغم این آزادی و نشر ده ها روزنامه در جای جای ایران، متاسفانه به علت خط قرمزی که از سوی شاه دوم پهلوی برای جامعه گذاشته شده بود نمی توان جزییات دقیقی از وضعیت آذربایجان و آنچه که در شهرهای آن جاری و ساری بود اطلاع داشت و اندک اشخاصی که ارزش قلم را حفظ کرده و بی طرفانه به تحقیق در آن دوران و مخصوصا دوران یکساله حکومت فرقه دموکرات آذربایجان پرداخته اند از سویی مغضوب سیستم حاکم گشته و اجازه نشر واقعیات را نداشته اند و یا اینکه در بین بمباران خبری ، تحقیق ها و کتاب های سفارشی ره به جایی نبرده اند. هر چه قدر که در این برهه از تاریخ آذربایجان و شهرتبریز اسناد و مدارک از بین برده شده است دیگر شهر ها از جمله اردبیل به مراتب مظلوم تر واقع شده و سعی بر آن شده که این شهر و روشنفکران آن را در دوران تشکیل حکومت خودمختار آذربایجان دارای فاصله و یا حداقل بی تفاوت به مسائل تبریز و فرقه دموکرات آذربایجان نشان دهند و اسنادی که ناقض این ذهنیت بوده را معدوم و یا مسکوت گذاشته و اجازه نشر نیافته اند…

Read more

خائنین کشور را به کجا می کشانند

سید جعفر پیشه وری

جنگ خونین جهان به آخر می رسد، کشور ما نیز با خاتمه آن بر سر دو راهی قرار خواهد گرفت که باید یکی را انتخاب کند... یکی تجدید و احیای دیکتاتوری، ظلم و جور، تعدی و قتل و جنایت، دیگری آزادی، تکامل و ترقی، عدل و داد، اگر ارتجاع غلبه کرد و ما را به راه اولی کشاند، نتیجه جز اضمحلال ملت و محو استقلال مملکت نخواهد بود، اگر راه دوم را پیش بگیریم، حتما به ساحل نجات خواهیم رسید.

 ( آژیر، شماره ۱۷۲، ۱۵ مرداد ۱٣۲٣ مقاله، خائنین کشور را به کجا می کشانند )

Read more