عصر بیداری زنان ایران
"سعيد نفيسی"
سی و دو سال پيش،(اکنون1334است) روزی که تنگ غروب از خانه پدری در آغاز خيابان چراغ برق به راه افتادم تا به جلسه ای که در آن زمان محرمانه ترين محافل تهران بود بروم، چون گذارم به لاله زار افتاد هنوز شهربانی تهران مردان را مجبور می کرد که از يک پياده رو، و زنان را وا می داشت از پياده رو ديگر بروند. در آن زمان به اين شهربانی اداره جليله نظميه می گفتند. با آن که بهترين مغازه های لاله زار که بهترين اجناس را می فروختند در ضلع شرقی اين خيابان جا داشتند- در آن زمان هم چنين بود- و با آن که کالاهايی که بيشتر چنگ به دل زنان می زند در همين ضلع فروخته می شد، آن اداره جليله نظميه آن روزگار عمدا زنان را وادار می کرد که از پياده رو ضلع غربی بگذرند.
زنی نبود که چادری سياه سراپای او را از فرق سر تا مچ پا نپوشانده باشد. شايد به همين جهت که در زير آن چادر صالحه و طالحه، خوب و بد، زشت و زيبا، پيرو جوان، غنی و فقير، مالدار و گدا شناخته نمی شد آنها را جدا «می راندند». مضحک تر اين است که رئيس نظميه سوئدی بود، يعنی از کشوری آمده بود که آزادی خواه ترين…
