دکتر محمد حسین یحیایی

فرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام ) بخش نخست

سرمای شدید و گاهی استخوان سوز در روز های پایانی پائیر که بیشتر خود را در بلندی های آذربایجان نشان می دهد یاد آور قیام بزرگ مردم در 21 آذر است که در آن آذربایجان یک پارچه به پا خواست تا مبارزه خود را برای آزادی و رهایی از ستم، غارت، ارتجاع و خائنین به میهن و مردم به پیش ببرد و مسیر پیشرفت و ترقی که از سوی استبداد و ارتجاع مسدود شده بود، صاف و هموار سازد، در این راستا فرقه دمکرات آذربایجان که خود را وارث جنبش های پیشین در آذربایجان می دانست از سوی روشنفکران، هنرمندان، نویسندگان، ملی گرایان ترک آذربایجان و... تشکیل شد، البته زمینه تشکیل فرقه دمکرات آذربایجان از سال ها پیش با مشروطه خواهی، جنبش خیابانی و تحرک های گوناگون اجتماعی آماده شده بود که با استبداد رضاخانی گرفتار سرکوب وقفه شده و با کناره گیری وی از قدرت باردیگر جان تازه ای گرفت، ولی این بار نیز با میراث داران همان استبداد که با تمرکز قدرت اقتصادی و سیاسی در مرکز و همکاری با ارتجاع داخلی و خارجی قدرتمند شده بود و خود را باز یافته بود روبرو شد…

Read more

یک سند تاریخی

جبار باغچه بان: قیام آذربایجان قیام ایران است

قیام آذربایجان قیام ایران است

قیام آذربایجان جواب دولت های مرتجع چهار ساله ایران و عکس العمل حکومت صدرالاشراف هاست. این نهضت و قیام مقدسی است که بنیان حقیقی مشروطه بوسیله آن محکم شده و مردم ایران بویی از دمکراسی خواهند فهمید.

مرتجعین و خائنین می خواهند با انتشار نظرهای خائنانه خود مردم آزادیخواه آذربایجان را لکه دار و اجاق ستارخان ها و خیابانی ها را کور کنند و مجلس و دولت را تا ابد آلت دزدی و میدان تاخت وتاز یک مشت غارتگر قرار دهند و ما بدینوسیله نسبت به مرتجعین و خائنین از هر صنف و طبقه و مقام بوده باشند شدیدا اظهار نفرت می کنیم و این قیام و مجلس ملی آنرا بعموم مردم ایران تبریک می گوییم. و در خاتمه تذکر میدهیم بایست مسئله آذربایجان بوسیله خود آذربایجانی ها حل و فصل شود. آنها که می خواهند با تهدید و خلط مبحث دست اجانب را در این امر شرعی و مقدس دخالت بدهند و آب را گل آلود سازند و با ایجاد برادرکشی بیرحمانه این خانمان شش هزارساله را بر باد دهند به مشروطه ایران خیانت می کنند و دشمنان آزادی و سعادت ایران هستند!…

Read more

تشکیل مجلس شورای ملی؛ دستاورد بزرگ انقلاب مشروطیت

پس از صدور فرمان مشروطیت و تصمیم‌گیری درباره تأسیس مجلس شورای ملی، در ۲۵ شهریور ۱۲۸۵ خورشیدی دوره نخست انتخابات مجلس در تهران و سراسر کشور برگزار شد؛ مجلسی که عصاره و خواست ملّت در انقلاب مشروطه و سرآغاز نظام پارلمانتاریسم در ایران بود.

در این موقع که رأی همایون ملوکانه ما بدان تعلق گرفت که برای رفاهیت و آسودگی قاطبه اهالی ایران و تشیید و تأیید مبانی دولت، اصلاحات مقتضیه به مرور در دوایر دولتی و مملکتی به موقع اجرا گذارده شود، چنان مصمم شدیم که مجلسی از منتخبین شاهزادگان و علما و اعیان و اشراف و ملاکین و تجار و اصناف به انتخاب طبقات مرقومه در دارالخلافه تهران تشکیل و تنظیم شود... و در کمال امنیت و اطمینان عقاید خودشان را در خیر دولت و ملت و مصالح عامه و احتیاجات مهمه قاطبه اهالی مملکت به توسط شخص اول دولت به عرض برسانند که به صحه مبارکه موشح و به موقع اجرا گذارده شود؛ این بخشی از متن فرمانی است که مظفرالدین شاه قاجار در ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ خورشیدی صادر کرد و چند روز بعد فرمان نخستین مجلس شورای ملی داد تا در ۲۵ شهریور ۱۲۸۵ خورشیدی نخستین انتخابات برای شروع این مجلس برگزار شود…

Read more

به مناسبت بازگشایی مدارس

 مصوبه حکومت ملی آذربایجان در باره زبان مادری

ترجمه فارسی مصوبه حکومت فرقه دمکرات در باره زبان، روزنامه آذربایجان، ارگان فرقه دمکرات، 19 دی 1324:

«... به منظور  ترقی و تکامل زبان ملی و فرهنگ ملی مان، حکومت ملی آذربایجان قرار زیر را درجلسه خود به تاریخ 16 دی ماه (1324) قبول نموده است:
1. از امروز به بعد زبان آذربایجانی در آذربایجان زبان رسمی و دولتی محسوب می شود. قرارهای دولت، اعلان های رسمی و همچنین قرارهای صادره در حصه های قشون خلقی و لایحه های قانون مطلقا باید به زبان آذربایجانی باشند.
2. تمام اداره ها (دولتی، ملی، تجاری و اجتماعی) مجبورند که تمام مکاتبات خود را به زبان آذربایجانی بنویسند. دفاتر و مدارکی که به این زبان نوشته نشده باشند، رسمی محسوب نخواهند شد.
3. در محکمه ها همه کارها باید به زبان آذربایجانی انجام گیرند. برای کسانی که این زبان را نمی دانند، مترجم تعیین خواهد شد.
4. تابلو های تمام ادارات، موسسه ها و ت…

Read more

صحنه بدار کشیدن ۸ آزادیخواه در شهر تبریز

بدست لشگر قزاق روسیه تزاری

هنگامی که روسها در حال بدار کشیدن آزادیخواهان و دلاوران تبریز در روز عاشورای سال ۱۲۹۰ بودند صدای طبل و سنج از کوچه پسکوچه های تبریز شنیده میشد ومردم تبریز در حال عزاداری برای حسین بودند.

فرمانده روس اینگونه گفت:می ترسیدم که آن جمعیت عظیم عزادار به آزادیخواهان مبارز تبریزی بپیوندند و در آن صورت چه بر سر ما می آمد؟!

اما جمعیت عظیم عزاداران حسینی فقط عزاداری و گریه کردند و علم بر دوش کشیدند!و تعزیه راه انداختند و به اعدام ۸  دلاور آزادیخواه خود توجهی نکردند! و درحالی که ۸ دلاور تبریزی بر سر دار بودند نذری خود را گرفتند و به خانه هایشان رفتند.

کشتار مشروطه‌خواهان در تبریز به همین جا ختم نشد. روس‌ها در روزهای بعد نیز به اعدام مشروطه‌خواهان ادامه دادند. از جمله محمدخان امیرتومان و کریم‌خان دو برادرزاده ستارخان را به دار آویختند. روس‌ها همچنین حاجی علی دوافروش از مشروطه‌خواهان بنام تبریزی و مدیر مدرسه سعادت تبریز را در کنار برادرزاده‌های ستارخان دار زدند. مدرسه سعادت نیز توسط مخالفان مشروطه با دینامیت منهدم شد.…

Read more

مروری بر کتاب

«تاثیر فرهنگ ایران بر اندیشمندان عصر روشنگری»

اثر مریم فیروز

ایران نزد اصحاب دایره المعارف /خسرو باقری 

آنهایی که با شخصیت سیاسی و اجتماعی مریم فیروز، چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم و از طریق آثار ایشان آشنا بودند، کمتر می دانستند که او دکترای زبان و ادبیات فرانسه دارد. شخصیت فرهیخته، مبارز و والای او، به هیچ کس اجازه نمی‎داد او را با لقب دکتر خطاب کند یا از تبار اشرافی او سخن بگوید. او مادر، رفیق مریم، خاله مریم و مریم خانم بود. خوشبختانه اخیرا به همت حامد فولادوند و کیانا شریفی، تز دکترای ایشان از زبان فرانسه به فارسی ترجمه شده و نشر تاریخ ایران آن را منتشر کرده است. مریم فیروز هرگز در عمر بلند خویش (۱۲۹۲-۱۳۸۶)، علی رغم امکانات سازمانی‎اش، به انتشار این اثر که خدمتی بزرگ به فرهنگ و زبان فارسی است، دست نزد. رساله ایشان «تاثیر فرهنگ ایران بر آثار نویسندگان فرانسه عصر روشنگری» نام داشته است که در برگردان فارسی آن مترجمان بهتر دیده…

Read more

رفیق امیرعلی لاهرودی صدر پیشین فرقه دمکرات آذربایجان:

تحولات سیاسی ـ اجتماعی ایران پس از جنگ جهانی دوم

و زمینه های تشکیل فرقه دمکرات آذربایجان

اولین قانون اساسی ایران

دستاورد بزرگ انقلاب مشروطه
مصوب 1324 هجري قمري 
(مطابق با 1285 هجري شمسي و 1906 ميلادي) 
و متمم هاي آن قانون اساسي
مورخ 14 جمادي الاخره سال 1324 ه. ق. 

 تشکيل مجلس

اصل اول - مجلس شوراي ملي بموجب فرمان معدلت بنيان مورخه چهاردهم جمادي الاخره 1324 موسس و مقرر است. 
اصل دوم- مجلس شوراي ملي نماينده قاطبه اهالي مملکت ايران است که در امور معاشي و سياسي وطن خود مشارکت دارند.
اصل سوم- مجلس شوراي ملي مرکب است از اعضائي که در طهران و ايالات انتخاب ميشوند و محل انعقاد آن درطهران است. 
* اصل چهارم - عده نمايندگان مجلس شوراي ملي براي پايتخت و شهرستان ها دويست نفر خواهد بود و پس از هر دهسال در صورت ازدياد جمعيت کشور در هر حوزه انتخابيه طبق آمار رسمي بنسبت هر يکصد هزار، يکنفر اضافه خواهد شد. 
حوزه بندي بموجب قانون عليحده بعمل خواهد آمد.

[ * پنج اصل (چهارم- پنجم- ششم- هفتم- هشتم) در جلسه روز پنجشنبه 26 ارديبهشت ماه 1336 شمسي به تصويب مجلس واحد که طبق قسمت اخير اصل الحاقي به متمم قانو…

Read more

فریدون ابراهیمی خطاب به خبرنگار آمریکایی در زندان:

فرقه دموکرات آذربایجان نابود نشده و نابود شدنی نیست!

فریدون ابراهیمی در آخرین لحظات زندگی اش، در اندیشه تداوم مبارزه بود. او که خود را  پیروز میدان می دانست، نه شکست خورده، مصمم بود تا آخرین لحظه حیاتش به مبارزه ادامه دهد. به همین خاطرتصمیم گرفت با چنان ابهتی در صحنه مرگ خود ظاهر شود که طرفدارانش به وجود او افتخار کنند و دشمنانش خوار و نا امید شوند. از تجسم خود در لباسی که قرار بود بپوشد، لبخندی بر لبانش نقش بست و با خود گفت: «این هم یکی از آخرین ابزارهای مبارزه من در واپسین دقایق زندگی ام خواهد بود.»

فریدون  در سلول سرد و تاریک خود غرق در فکر بود. آنچه در طول زندگی اش دیده و کرده بود، مانند نوار فیلمی در ذهنش باز می شد، و مناظر گوناگونی را در پرده ذهنش به نمایش می گذاشت. به پیر مرد جهان دیده ای فکر می کرد که در روستایی در بین مردمی که دور او حلقه زده بودند؛ با او درد دل می کرد. به یاد می آورد وقتی پیر مرد فهمید که فریدون اهل درد و در فکر درمان است، آهی کشید و سفره دلش را باز کرد. حالا که به آن روز فکر می کرد، صدای پیر مرد که بغض کرده سخن می گفت، در گوشش می پیچید:…

Read more