جمعی از فعالان زیست محیط آذربایجان شرقی اعلام کردند: آلودگی معدن طلای اندریان، ارسباران را تهدید می‌کند. آلودگی این معدن طلا با ترکیبات سیانور، خطری برای ذخایر زیرزمینی و منابع طبیعی ارسباران است.
تعدادی از فعالان و تشکل‌های زیست محیطی آذربایجان شرقی با انتشار نامه‌ای سرگشاده که خبرگزاری‌های داخلی ایران روز یکم دی ماه ۹۸ ( ۲۲ دسامبر) آن را منتشر کردند، نسبت به بحرانی شدن آلودگی‌های زیست محیطی معدن طلای اندریان و انتشار این آلودگی‌ها در منطقه ارسباران واکنش نشان دادند و تصریح کردند که ادامه این آلودگی‌ها منابع طبیعی و ذخایر زیرزمینی منطقه را به نابودی می شکاند.
ورزقان، منطقه‌ای کوهستانی در استان آذربایجان شرقی با معادن مس سونگون و طلاست. معدن طلای اندریان ۱۲۰ هکتار وسعت دارد. برخی اطلاعات نشان می‌دهد حدود ۳۰ میلیون تن ذخیره قطعی طلا با عیار پنج درصد دارد.
در نامه فعالان و تشکل‌های زیست محیطی نسبت به “نحوه” بهره برداری از این معدن و استفاده از ترکیبات سیانور ابراز نگرانی شدید شده است. آنها گفته‌اند با ادامه این شیوه استحصال طلا، منابع آب و خاک منطقه ارسباران نیز آلوده می‌شوند.
در این نامه، فعالیت غیراصولی و استفاده از ترکیبات سیانور در استحصال طلا، مهم‌ترین دلایل آلودگی منابع طبیعی و نفوذ ترکیبات خطرناک سیانور در آب‌های سطحی، زیرسطحی و خاک منطقه اعلام شده است.
در همین حال وبگاه خبری دانشجو، به نقل از حمید قاسمی، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌شرقی درباره آلودگی هوا در منطقه ورزقان نوشت که اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌شرقی به معدن طلای اندریان اجازه فعالیت داده است، اما این اجازه تا زمانی معتبر است که فعالیت‌های این معدن هیچ‌گونه آلودگی نداشته باشد.
قاسمی‌همچنین گفته است :«معدن طلای اندریان در طول چند سال نتوانسته بود ارزیابی زیست محیطی را کسب کند که به همین دلیل از سوی محیط زیست مجوزی برای بهره‌برداری صادر نمی‌شد. اما بعد از جلسات مختلف و فشرده در سازمان محیط زیست، تصمیم بر این گرفته شد که در این معدن نظارت و پایش به صورت مستمر انجام شود.»
این مسئول اضافه کرده است: «در زمان‌های مختلف، پسماند‌ها و چاه‌های زیرزمینی در این معدن به‌شدت کنترل می‌شوند و اگر آلودگی گزارش شود، قطعا معدن تعطیل خواهد شد.»
تنطیم کنندگان نامه به رئیس قوه قضائیه گفته‌اند که وضعیت بحرانی این معدن طلا را به اداره کل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان شرقی و اداره کل پیشگیری از وقوع جرم معاونت اجتماعی قوه قضائیه اطلاع داده‌اند ولی پیگری‌هایشان “بی‌نتیجه” مانده است.
سیانور، عامل تهدید سلامت مردم
نگرانی دیگر این فعالان محیط زیست، آسیب دیدن تنوع زیستی مناطق بکر ارسباران و تهدید شدن سلامت و بهداشت عمومی ساکنان این منطقه است. ترکیب شدن بخار سیانور با هوای مرطوب، سبب آلودگی هوای منطقه می‌شود. در همین حال گفته شده سابقه مسمومیت چند نفر از کارکنان و بستری شدن آنها در بیمارستان هم وجود دارد.
برداشت غیرمجاز و شایعه “واگذاری معدن به خارجی‌ها“
آلودگی‌های زیست محیطی منطقه ورزقان در حالی مطرح است که برخی گزارش‌ها از واگذاری ۷۰ درصدی سهام معدن طلای اندریان به یک شرکت گرجستانی خبر می‌دهد. مقام‌های رسمی تا کنون این گزارش‌ها را تایید یا تکذیب نکردند.
“برداشت های غیرمجاز” از معدن طلای اندریان موضوع دیگری است که ایرنا با انتشار گزارشی در سال ۹۷ به آن پرداخت و از قول فرماندار شهرستان ورزقان، این برداشت‌های غیرمجاز را تایید کرد.
حسن یحیوی، فرماندار وقت شهرستان ورزقان گفت که تعدادی از افراد برخلاف قانون و مخفیانه وارد این معدن می‌شوند و “خاك و سنگ طلا” برداشت می‌كنند. به گفته او نیروی انتظامی شهرستان ورزقان تاکنون چند نفر از این افراد را دستگیر کرده و آنها را به مراجع قضایی شهرستان تحویل داده است.
درحالیکه پیکر ارسباران از زخم حفاری‌های غیرمجاز قاچاقچیان عتیقه و قلع و قمع درختان جنگل‌های بکرش التیام نیافته، به گفته کارشناسان، بحران زیست محیطی معدن طلای اندریان ضربه‌ی دیگری بر اکوسیستم قره داغ وارد کرده است.
