گفت‌وگو با منصوره اتحادیه (نظام‌مافی)

درباره زنان در عصر مشروطه

از خواهران و مادران وطنی

با گذشت بیش از صدسال از انقلاب مشروطیت، فرآیند تاریخ‌نگاری مشروطه همچنان با سویه‌هایی مواجه است که کمتر به‌آن پرداخته شده است. شاید این امر بیش از آنکه به ضعف منابع و کمبود اسناد مربوط باشد، به نحوه نگریستن به مشروطه و مفروضات ناگفته و تصوراتی مرتبط است که عمدتا در هر دوره در ضمیر مورخان و محققان نفوذ کرده است.

چرا نقش زنان در تاریخ مشروطه موکدا بیشتر از نقش واقعی‌ای است که ایفا کردند؟ اینجا مرادمان دقیقا چهره‌ای‌ است که تاریخ‌نگاری مبتنی بر جنسیت سعی می‌کند آن را پررنگ‌تر نشان دهد درحالی‌که می‌دانیم زنان چه نقشی با توجه به شرایط ایفا کردند: کمک به تاسیس بانک ملی، تحریم اجناس خارجی و… آیا جنبش زنان در دوره فعلی نیازی به برجسته‌کردن گذشته مبارزات و نقش‌های خود دارد یا نگاه به تاریخ در هر دوره با توجه به اطلاعات جدید رویکردی تازه به خود می‌گیرد؟…

Read more

تاملی اجمالی بردورنمایی ازآینده سوسیالیسم علمی 

صادق شکیب

در پی فروپاشی اتحاد شوروی به عنوان سوسیالیسم واقعا موجود ودر نظر داشت پی آمدهای منفی بین المللی آن در ابعاد و عرصه های مختلف و از سویی تفوق وسیطره سرمایه داری مالی بر جهان و یورش بی رحمانه و بر بر منشانه ی  نئولیبرالیسم بر منافع زحمت کشان و لگد مالی حق و حقوق آن ها و تغییر ساختارهای اجتماعی و اقتصادی و در هم دریزی آرایش نیروها از جمله لاغر شدن وزن پرولتاریای صنعتی در جامعه و بسیاری مسائل دیگر سبب شده است این پرسش پیش آید که چگونگی سیستم سوسیالیستی در قرن بیست و یک ،که ضرورت حیاتی بشر برای حفظ و بقای کره خاکی و ادامه زندگی عادلانه انسانی است در سطح وسیعی طرح گردد . انقلاب 1917 اکتیر در شرایطی به پیروزی رسید که می توان گفت در این یک صد ساله آن شرایط دستخوش دگرگونی زیادی شده است . ولی با همه ی این دگرگونی ها و برغم انواع دشواری ها، پی ریزی جامعه سوسیالیستی  ضرورت بلادرنگ بشریت در سراسر پهنه ی گیتی است . نگارنده با توجه به اینکه سلسله عواملی که منجر به فروپاشی اتحاد شوروی شد ، و این رخداد از سوی حزب های کمونیست مورد بررسی و کنکاش قرار گرفت ، در نظر دارد در حد توان صرفا از یک منظر به واکاوی چگونگی  سوسیالیسم قرن بیست و یک بپردازد . قرنی که شاهد پیش رفت غول آسای تکنولوژی در همه ی عرصه ها هستیم . برای پی ریزی سوسیالیسم در هر کشوری مطابق وضعیت خاص آن کشور حاکمیت  پرولتاریا یا دیکتاتوری پرولتاریا اجتناب ناپذیر است . هر چند در طی سده گذشته به دلایل کاملا مشخص مفهوم و مصداق عملی و عینی  پرولتاریا دچار دگرگونی هایی شده است ، که می بایست مد نظر واقع شود . ازجمله گستردگی دایره …

Read more

گرامی باد روز جهانی زبان مادری

21 فوریه مصادف است با روز جهانی زبان مادری. پس از سالها مجاهدت و مبارزات جامعه بشری بخصوص اقلیت های ملی و قومی  کشورهای چند ملیتی، سرانجام سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، یونسکو، در سال  1999 بیست ویکم فوریه را بعنوان "روزجهانی زبان مادری، برسمیت شناخت. با به رسمیت شناختن این روز به یکی از حاد ترین مشکلات جامعه بشری که از دیر باز با آن مواجه بوده است، پاسخ مثبت داده شد. این موفقیت سرآغازی برای سازماندهی جهانی مبارزه ، برای تحقق زبان مادری ارزیابی گردید.حفظ زبان هائی که با خطر نابودی و فراموشی رو به رو هستند و دفاع از حق زبان هائی که متکلمان بدان ها در کشورهای گوناگون در اقليت بوده و با سرکوب زبان مسلط درگيراند،از هدف های اصلی روز جهانی زبان مادری است.

بر اساس گزارش سازمان جهانی يونسکو،که ۲۱ فوريه را به عنوان روز زبان مادری نامگذاری کرده است،نيمی از ۶ هزار زبانی که مردم جهان بدان سخن می گويند در حال نابودی است.به گفته متخصصان يونسکو با نابودی هر زبان بخشی از گنجينه فرهنگ بشری…

Read more

تبریز 29 بهمن سال 1356

اینجا تبریز است، تبریزی که با خلق قیام 29 بهمن سال 1356 باعث و بانی خلق حماسه ای بزرگتر در 22 بهمن 1357 شد تا ملت ایران از یوغ استبداد، ظلم و جور، فضای خفقان سیاسی و فرهنگی و از هر گونه وابستگی سیاسی به اجانب رهایی یافته و با بنیان نهادن نظامی جدید عظمتی دیگربار در معادلات سیاسی جهان داشته باشند. 
قیام مردم انقلابی و آزادی خواه تبریز در 29 بهمن علیه رژیم سفاک پهلوی از جمله حوادث سیاسی مهم تاریخ معاصر ایران به شمار می رود که پس از حدود یک سال در نهایت منجر به پیروزی شد. 
این حادثه مهم و تاثیرگذار تاریخی در حالی اتفاق افتاد که هنوز رژیم پهلوی اقتدار حکومتی و سرکوبگرانه خود را حفظ کرده و مخالفان سیاسی خود را به شدیدترین شکل ممکن منکوب می کرد. اینکه مردم تبریز در بزرگداشت چهلم شهدای قم، به خیابان ها آمده و علیه حاکمیت شعار داده و وضعیت شهر را به مدت چندین ساعت بحرانی کنند، نشان داد که اهالی این خطه از ایران همواره برای رهایی از ستم و دست یابی به آزادی هیچ هراسی از حاکمان نداشته و همواره برای اهداف بزرگ و متعالی خود اراده ای قوی و عزمی جدی دارند…

Read more

بودجه کشور در راستای ترویج خرافات
دکتر محمد حسین یحیایی

با آغاز روشنگری و انباشت سرمایه در اروپا، کنترل و نظارت بر عملکرد مالی قدرت سیاسی که مدت ها از پرسشگری بدور بود بالا گرفت، تا امنیت سرمایه با قانون و و قانونگذاری تامین شود. در این راستا منابع مالی و هزینه های دولت در یک دوره با نام « بودجه » مطرح شد تا از سوی نمایندگان منتخب به تصویب مجلس ( پارلمان ) برسد. بودجه برای نخستین بار در انگلستان از سوی وزیر دارایی تهیه و تنظیم و به پارلمان داده شد که تاریخ چند صد ساله و دیرینه ای دارد. 

واژه بودجه برای نخستین بار در زبان فرانسه (بوژت ) بکار برده شد و در انگلیسی هم بودجه ( بودجت ) نام گرفت و به کیف چرمی گفته می شود که پول نقد در درون آن نگهداری می کنند.امروزه بودجه به برنامه یک ساله مالی و اقتصادی دولت اطلاق می شود که شامل پیش بینی ها و برآورد های درآمدی و هزینه ها در آن سال مالی است

در ایران نخستین بار بودجه بعد از برقراری مشروطیت در مجلس دوم به تصویب رسید، با …

Read more

طوطي و زغن

سيدعلي ميرفتاح

شاه اين مرد شيك‌پوش آداب‌دان نيست كه از لابلاي آرشيو شبكه فلان سر بيرون آورده و در كادر تلويزيون‌هاي ديجيتال خوش نشسته و فرانسه صحبت مي‌كند و تمدن بزرگ را وعده مي‌دهد. فريب نخوريم، شهبانو هم اين زن مظلومي نيست كه با بغض و اندوه تنهايي‌ها و استقامت و هنردوستي‌اش را بدل از قصه پريان روايت مي‌كند تا نه فقط دلسوزي كه همدلي مخاطبان فراموشكار را بخرد. اصلا بحث شخص نيست بلكه دارم درباره يك دوره حرف مي‌زنم. «زمان شاه» با چيزي كه درآن سوي تونل زمان، مثل شهرفرنگ نشان‌تان مي‌دهند و دل جوان‌ها را مي‌برند، فرق دارد. شاه لباس خوب مي‌پوشيد. زنش جواهرات گرانقيمت داشت. هردو تحصيلكرده اروپا بودند. حداقل دو زبان مي‌دانستند. با بزرگان نشست و برخاست مي‌كردند. شك ندارم كه سوداي آباداني و پيشرفت ايران را هم در سر مي‌پروراندند. كدام ملِكي است كه مملكتش را آبادان نخواهد؟ كدام حاكمي است كه نخواهد به سوي تمدن بزرگ برود؟ ضحاك هم اگر با اشپيگل مصاحبه كند مي‌گويد كه مي‌خواهد مملكت را بسازد اما ارتجاع سرخ و سياه نمي‌گذارند. اتفاقا استبداد از دل همين تمناهاي ملوكانه سر بيرون مي‌آورد و به خاطر همين اهداف عاليه است كه سلطان به خود حق مي‌دهد تا مخالفانش را سركوب كند و هركدام را به تناسب ميزان مخالفت، سرجايش بنشاند. «تو هرآن ستم كه خواهي بكني كه پادشاهي». هيچ از خودتان پرسيده‌ايد اين پادشاه فرانسه‌دان شيك‌پوش چرا مرتضي كيوان بيچاره را به خاطر هيچ و پوچ دم تيغ داد؟ البته فيروز شيروانلو را هم ازدم تيغ بيرون كشيد و برتري‌اش داد. تفرعن كه شاخ و دم ندارد. فرعون هم وقتي موسي گفت خداي من مي‌كشد و زنده مي‌كند يكي را كشت و ديگري را بخشيد... اين خاندان باكلاس ايران…

Read more

رخدادهای اعتراضی دی ماه

و چرایی "بی سر" بودن این خیزش عمومیِ راستین 

حسین اکبری

نقش و سهم کارگران در رویدادهای اخیر موضوعی است که ذهن بسیاری از روشنفکران را به خود مشغول کرده است و هر کس بسته به انتظارات خود از این طبقه عظیم اجتماعی پاسخی درخور را جستجو می کند. به راستی کارگران در کجای این معادلات سیاسی قرار دارند؟
گروهی اعتراضات اخیر را در پیوند با گسترش اعتراضات صنفی و کارگری در سالهای گذشته میدانند که به دلیل حاد شدن بحران معیشتی و اقتصادی دامنه دار و تسری آن به سایر لایه های اجتماعی (اغلب با خاستگاه طبقات متوسط روبه پایین یا به طور مشخص طبقات فرودست) می دانند
گروهی این پرسش را طرح می کنند که چرا با وجود و حضور گروههای مختلف مردمی در این تجمعات در بیش از هشتاد شهر، جای نهادهای مدنی در رهبری اعتراضات و خواسته ها خالی است.
گروهی نیز به توجه به همین موارد اعتراضات اخیر را شورش جامعه ی توده ای می نامند و این پرسش را دارند که چرا این شورش از جانب روشنفکران (جامعه شناسان، اقتصاد دانان، سیاسیون …

Read more

 نقش نیروی انقلابی

در مبارزات خود جوش زنان علیه حجاب اجباری

لنین درمیان تغیرات بزرگ اجتماعی , به آزادی زن , شرکت او در نهضت انقلابی , مبارزه برای برابری واقعی  زن ومرد در جامعه و خانواده توجه زیادی داشت و تغیرات عظیمی که در این باره در قرن ما به وجود آمده ازاو است.

همه می دانند که درطی قرون , زن مظلومترین , تحقیرشده ترین موجود در بین مظلومان و استثمار شدگان است , درهمه ادوار تاریخ دانشمندان اجتماعی وفیلسوف نما ها کوشش نموده اند که این وضع ناهنجار زن را در اجتماع درست جلوه دهند .

لنین به  استثمار وحشیانه ی زنانی را که در خانه  هاکار می کردند محکوم کرده است و تذکر می دهد که این نوع کار بی برو برگرد با شرایط ناسالم محیط وساعات زیاد وبی مرز کار وابسته است  

دمکراتهای انقلابی ای که می خواستند در آموزش و پرورش زن تغیر اساسی داده شود و می گفتند که باید در همه شئون زندگی اجتماعی شرکت داشته باشد و زن ومرد از نقطه نظر قانون مدنی باید برابر باشند؛ مسئله را به این شکل مطرح کرد ن در آن دوران , انقلابی وشجاعانه بوداما دمکراتهای انقلابی نتوانستند ریشه ها و علل اجت…

Read more

جبار باغچه بان

دکتر اراني، حقيقت او و سوگندها

به مناسبت ششمين سال شهادت دکتر اراني

شش سال پيش 14 بهمن سال 18 يکی از علماء بزرگ و با افتخار ايران در نتيجه ظلم دژخيمان سلطنت پهلوی حيات پر از افتخار خود را پايان داد. هيچ آزاديخواه و هيچ روشنفکر حقيقت پرست و هيچ کارگر زحمتکش نيست که روز چهاردهم بهمن ماه در دل او يم تاثر غم انگيز تجديد نشود. زيرا در همين روز بود که آن رهبر با ايمان آزادی بشر و عاشق حقيقت در زير پنجه ظالمانه عمال ظلم جاه طلبان ايران تلف شد.

دکتر ارانی کيست؟

با اينکه در زمان حياتش سعادت هم حضوری او نصيب من نشد و اين آرزوی من با وجود او برای هميشه در خاک مقبره امام زاده عبدالله مدفون گرديد من هميشه صدای او را مانند اينکه در حضورش هستم می شنوم و چهره موقر او را مانند اينکه صميمانه بروی من می خندد و گفتگو می کند می بينم و آنچه در دل دارم از او می پرسم و جواب ميگيرم. شايد او خود اگر در حال حيات بود اين اظهارات مرا بی دليل قبول نمی کرد و دليل می خواست من دليل قوی دارم. دليل من علمی و منطقی است. من شاگرد با ايمان او هستم، هيچوقت شاگردان او بی دليل سخن نگويند و حرف زور و بی منطق را از کسی نپذيرند.…

Read more