نگاهی کوتاه به روند تکامل ادبیات ترکمن (بخش دوم)

ترجمه و گردآورنده: رحیم کاکایی

ویژگی‌های ادبیات ترکمن در مرز سده نوزده و بیست

گسترش ارتباط با ادبیات روس

وجه مشخصه ادبیات ترکمن اواخر سده نوزده و آغاز سده بیست ادامه بهترین سنن «مختومقلی» و جانشینان آن و نزدیکی به سنن شاعران ملی است. برجسته ترین نمایندگان سنن اشعار کلاسیک «مسکین قلیچ» و «مُلامورت» و سنن شاعران ملی «دوردی قلیچ»،«بایرام شاعر»،«کؤر مُلا»،«هاللی شاعر» و بقیه بودند. پدیده روشنگری که در همه جای خطه ترکمنستان پا گرفته بود در نیمه دوم سده نوزده و آغاز سده بیست ویژگی‌های نوینی را بدست آورد. مهمترین ویژگی روشنگری را سمتگیری ضد استعماری و ضد سرمایه داری تشکیل می‌داد. روشنگران ترکمن فعالتر از پیش جامعه و افکار عمومی‌را در مبارزه با بقایای سیستم فئودالی آگاه‌ و برای سواد همگانی مردم و گسترش ارتباط با مردم روسیه پیکار می‌کردند.«محمد قلی آتابایف»(۱۹۱۶-۱۸۸۵) که در سال ۱۹۰۵ مدرسه روسی ـ ترکمنی «بهردِن» و در سال ۱۹۰۸ مدرسه معلمی‌تاشکند و دوره تابستانی معلمی‌در «پتربورگ»را بپایان رسانده بود در توسعه و تکامل ایده‌های روشنگرانه در آغاز سده بیست نقش برجسته ای ایفا کرد. «م. آتایف» بعنوان معلم مدارس روسی ـ ترکمنی در شهر مرو(۱۹۱۳-۱۹۰۸) کار می‌کرد. در سال ۱۹۱۴ وی همکار «روزنامه محلی ماوراء خزر» می‌شود که در صفحات آن وی برخی مقالات سیاسی و اجتماعی‌ای که دارای محتوای آنتی کلریکال(ضد روحانیت) بود، منتشر می‌کرد. «م.آتابایف» خواستار ایجاد مدارس عرفی و سکولار در روستاها بود، که همه کودکان مستقل از موقعیت …

Read more

رزم پیگیر « فرقه دمکرات آذربایجان » در دهه هشتم خود همچنان ادامه دارد

( بخش نخست )

دکتر محمدحسین یحیایی

ماه آذر یادآور روز های سخت، دشوار ولی پر شور و نشاط در جنبش های مردمی آذربایجان است که در آن امید و یاس، پیروزی و شکست در هم آمیخت و ارتجاع را بار دیگر بر منطقه و آذربایجان حاکم کرد. جنبش توده ای 21 آذر مشعلی در آذربایجان بر افروخت که قادر بود روشنی بخش همه مناطق ایران و حتا منطقه خاورمیانه باشد، از آن رو از همان روز های نخست جنبش آذربایجان که مبارزه خود را با فاشیسم آغاز کرده بود، مورد هجوم  حاکمان مرتجع تهران و عوامل منطقه ای آنان که برخی شرمگینانه دل در گرو فاشیسم داشتند قرار گرفت و راه های مبارزه با این جنبش مردمی را با کاربرد حیله، نیرنگ و فریب با همکاری نیرو های خارجی خود جستجو کردند و پیش بردند تا آن را پیش از تاثیر گذاری در منطقه در نطفه خفه کنند، تا مانع از پخش خواسته ها ، ایده آل ها و برنامه های این جنبش ملی در سایر مناطق کشور باشند.…

Read more

از همسان‌سازی تا افزایش حقوق و مستمری

بازنشستگان و کارمندان دولت از لایحه بودجه ۹۹ چه می‌خواهند؟

تقسیم‌بندی مطالبات مزدبگیران چندان دشوار نیست؛ اولین مطالبه در ارتباط با میزان افزایش حقوق و مستمری تعریف می‌شود که حقوق کارمندان شاغل و مستمری بازنشستگان صندوق کشوری را دربرمی‌گیرد؛ در مرحله بعد، مطالباتی‌ست که تنها در ارتباط با بازنشستگان تعریف می‌شود؛ اول، بودجه و اعتبار درنظر گرفته شده برای اجرای همسان‌سازیِ مستمری بازنشستگان کشوری‌ست و در سطح بعد، مطالبات ریالی بازنشستگان دیگر صندوق‌هاست.

به گزارش خبرنگار ایلنا، مهم‌ترین سندِ تعیین معاش کارمندان دولت و بازنشستگانِ صندوق کشوری که آنها نیز روزگاری کارمندِ دولت بوده‌اند، لایحه‌های بودجه سالانه است؛ در ردیف‌های مختلف لایحه بودجه که در نیمه‌ی دوم هر سال توسط دولت‌ها تنظیم و به مجلس شورای اسلامی تقدیم می‌شود، مولفه‌های معیشتیِ کارمندان و بازنشستگان به تفکیک، تعیین اعتبار می‌شود؛ لایحه بودجه پس از تقدیم به مجلس، توسط نمایندگان جرح و تعدیل می‌شود اما به گفته‌ی کارشناسان، با توجه به عمق و ابعاد لایحه، این تغییرات نمی‌تواند از مرز حداکثریِ ۱۵ درصد تجاوز کند؛ در واقع نمایندگان مجلس می‌توانند اعتباراتِ ردیف‌ها…

Read more

کارگر جوش­کاری که ابرسرمایه دار شد

فرهنگی اخراجی بود. جنگ و بیکاری او را برای کار به سیامکان درمیان مثلث بندر گناوه، بندر دیلم و زیارتگاه میترایی بی بی حکیمه انداخته بود. بعنوان رانند کامیون ده چرخ تانکر آب که باید روزانه از منطقه ای بین گچساران وده دشت آب خوردن را برای کارگران پروژه بیاورد،آن هم با عبوراز گردنۀ خاکی به نام گچی و گردن شیطان بین راه گناوه -گچساران.

اواخرکار پروژه بزرگ سیامکان بود که شرکت بزرگ جهان پارس آن را به اجرا در آورده بود. تازه دهۀ شصت به پایان خود رسیده بود و هیچ کارگری خبر نداشت که حاکمیت در جستجوی راهی برای برگشت به سرمایه داری شاهنشاهی است. در این بی­خبری و پنهان­کاری حاکمیت، دولت«سردار سازندگی» دادوستد های پنهان و پشت پرده با نهاد های سرمایه داری جهانی برای کودتا بر علیه حقوق ملت را با قانون­زدایی به نام تعدیل ساختاری و خصوصی­سازی در ایران عملی نمود. ولی برای اجرا می باید خزنده عمل می کردند تا کارگران هیچ بویی از این کودتا نبرند(حذف قانون کار از قراردادهای کارکارگران پروژه ای). …

Read more

رفیق صیاد داسی، یار وفادار فرقه دمکرات آذربایجان درگذشت

کمیته مرکزی فرقه دمکرات آذربایجان فقدان رفیق صیاد داسی، عضو کمیته مرکزی فرقه دمکرات آذربایجان را به همه اعضا و هواداران، نیروهای مترقی و بازماندگان وی تسلیت می گوید!

  رفیق صیاد داسی فرزند مبارز و انقلابی آغامی درسال 1312 در شهر زیبای لنگران در یک خانواده 6 نفری بدنیا آمد. پس از مدتی این خانواده لنکران را ترک و جهت معیشت به باکو نقل و مکان کردند. اما در پی حوادث سالهای 1317 به درخواست خودشان راهی وطن شدند و در شهر نمین که محل زندگی پدر بزرگش بود، ساکن شدند. دیکتاتوری رضاشاهی و شرایط بد اقتصادی سبب شد تا آغامی به صف مبارزان و انقلابیون بر علیه نظام حاکم به پیوندد. وی مسئولیت تشکیلات مخفی سازمان جوانان اردبیل را به عهده داشت و پس از برکناری رضاه شاه به صفوف حزب توده ایران پیوست.

در سال 1324 با تشکیل فرقه دمکرات آذربایجان به رهبری سید جعفر پیشه وری و حکومت ملی آرزوی دیرینه این خانواده مبارز تحقق یافت. اما با کمال تاسف یک سال بیشتر از دولت م…

Read more

سیزدهم آذرماه، روز مبارزه با سانسورگرامی

و آفتاب آزادی بیان فروزان باد!

آذرماه امسال در حالی به پیشواز روز مبارزه با سانسور-اعلام‌شده توسط کانون نویسندگان ایران- می‌رویم که جای‌جای ایران داغدار ِفجایعی است که از رویارویی مردم با مجریان دستگاه سانسور برجای‌مانده است. هیولایی که تا پیش از آن چنگال‌های حذف، ارعاب و سرکوب را ریاکارانه بر دهان و گلوی مردم می‌فشرد و با موازینِ خودساخته افراد و گروه‌ها را به سیاه‌چاله‌های بازجویی، بازداشت‌های طولانی، دادگاه‌های غیرعلنی، حبس‌های تعزیری و تعلیقی و اعتراف‌گیری‌های اجباری می‌فرستاد و با حکم‌های واهی، هر آزاداندیش و کنشگری را به زندانی سیاسی، ممنوع از کار و ممنوع از خروج تبدیل می‌کرد، دیگربار دروازه‌ی مکان‌های نامعلومش را به دست نهادهای نامعلومش گشود، به نفس‌های اعتراض مردم زنده هجوم آورد و بغض‌های به فریاد آمده را آشکارا به گلوله بست.

 سانسور که بسیار کوشیده بود با قت…

Read more

کانون صنفی معلمان تهران:

ما بیرون زمان ایستاده ایم با دشنه تلخی در گرده هایمان …

طنازی تلخ تاریخ اینجاست که در صف اول چنین اعتراضاتی، از یک سو محروم ترین اقشار جامعه قرار می گیرند که قرار بود به مدد انقلاب سال ۵۷ حاکمیت از آن آنان شود و از سوی دیگر، آگاه ترین اقشار اجتماعی قرار می گیرند که باز هم بنا بود که با سقوط رژیم شاهنشاهی، هر بندی که اندیشه و عمل آزادانه ی آنان را مانع می شود گسیخته گردد.

بیانیه تحلیلی کانون صنفی معلمان تهران پیرامون وقایع اخیر در کشور: ما بیرون زمان ایستاده ایم با دشنه تلخی در گرده هایمان …

به نام خداوند جان و خرد

جامعه ایران در دور باطلی از ناکارآمدی ساختار سیاسی، لجاجت در ادامه سیاست گذاری های غلط اقتصادی و ناتوانی در مقابله با فساد سیستماتیک اقتصادی گرفتار آمده است. به گونه ای که در بالاترین رده های تصمیم گیری، بدیهی ترین اصول مدیریت اجتماعی و اقتصادی و قوانین مصرح، به راحتی و بدون تأمل در پیامدهای دور و نزدیک آن، زیرپا گذاشته می شود…

Read more

آزاد سازی قیمت بنزین و افزایش

هزینه خانوارهای کارگری ساکنِ حاشیه‌ کلان شهرها

بعد از گرانی بنزین، با فرض ثابت ماندن باقی کالاها و خدمات زندگی، هر کدام از خانوارهای کارگری ساکنِ حاشیه‌های تهران به طور متوسط ماهی ۲۰۰ هزار تومان سربار هزینه تحمل می‌کند. در روزهای اخیر اعتراض جوانان همین خانوارهای کارگری بود که با دستور خامنه ای به خون کشیده شد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، یکی از تبعاتِ گرانی سرسام‌آور داده‌ها و سرمایه‌های غیرریالی از جمله زمین و مسکن که خیلی سریع و به شیوه‌ی گاهاً نامعقول روی اجاره‌ بهای مسکن هم تاثیر می‌گذارد، مهاجرت معکوس از کلانشهرها به حاشیه‌هاست. هیچ اطلاعات دقیقی از موج مهاجرت معکوس از تهران به شهرهای حاشیه‌ای و پیرامونی پس از موج تورمی سال ۹۷ در دست نیست؛ در واقع دقیق نمی‌دانیم چه تعداد از تهرانی‌های کم‌درآمد که عموماً متعلق به طبقه‌ی کارگر و مزدبگیر هستند، از ابتدای سال قبل مجبور شده‌اند به تدریج تهران را رها کنند و به شهرهای درجه دوم یا حتی درجه سوم نزدیک پایتخت بروند. طبیعی‌ست که اولین مقصد مهاجران تهرانی، «کرج» باشد اما افزایش قیمت خرید و اجاره بهای مسکن در کلانشهر کرج، خانوارهای متعلق به دهک‌های پایین را ناگزیر نموده به شهرهای پیرامونی‌تر مهاجرت کنند. این مهاجرت معکوس، نتیجه‌ی مستقیم گرانی‌های سرسام آور است. آخرین آمارهای بانک مرکزی می‌گوید قیمت مسکن در تهران در پای…

Read more

از ایران تا شیلی: سیاست‌های نولیبرالی علیه دموکراسی

 آرمان ذاکری

,,

 به جان آمده‌اند. از سانتیاگوی شیلی تا بیروت لبنان، از پاریس فرانسه تا بغداد عراق؛ ما به هیچ‌وجه آنقدرها که فکر می‌کنیم «خاص» نیستیم. در این سال‌ها تحت هژمونی بومی‌گرایان و پست‌مدرن‌ها و ایران‌شهری‌ها، زیادی بر «خاص» بودن ما و وضعیت‌مان تأکید شده است. مردم ایران و سیاست‌مدارانشان، از تحلیل منطق «عام» و جهانی حاکم بر سرنوشت‌شان باز مانده‌اند

یک

گویا اجماعی هست که مردم آشوب‌گر نیستند، ناراضی و معترض‌اند. حق هم دارند ناراضی و معترض باشند. از همین نقطه‌ی اجماع شروع کنیم. چرا مردم ناراضی‌اند؟

دو

به جان آمده‌اند. از سانتیاگوی شیلی تا بیروت لبنان، از پاریس فرانسه تا بغداد عراق؛ ما به هیچ‌وجه آنقدرها که فکر می‌کنیم «خاص» نیستیم. در این سال‌ها تحت هژمونی بومی‌گرایان و پست‌مدرن‌ها و ایران‌شهری‌ها، زیادی بر «خاص» بودن ما و وضعیت‌مان تأکید شده است. مردم ایران و سیاست‌مدارانشان، از تحلیل منطق «عام» و جهانی حاکم بر سرنوشت‌شان باز مانده‌اند؛ برنامه‌ی معین…

Read more