نابودی بیش از 50 درصدی اکوسیستم تالاب ها
براساس آمارهای منتشر شده از سوی دستگاه های ذیربط با محیط زیست در شرایط کنونی بیش از 50 درصد تالاب ها و دریاچه های کشور خشک شده یا در معرض نابودی قرار دارد.
به گزارش خبرگزاری خانه ملت (مجلس شورای اسلامی) در 13 بهمن سال ۱۳۴۸ چند کشور به دعوت ایران برای حفاظت از تالابها، کنوانسیونی را به نام کنوانسیون رامسر امضا کردند، اما هیچ زمانی فکر هم نمی‌کردند روزی از بیشتر تالاب‌های ایران تنها یک نام و جای کم‌آب یا خشک شده‌ای باقی بماند.
هامون، پریشان، شادگان و تالاب انزلی هیچ کدام شبیه آن روزی نیستند که ۴۸ سال پیش کشورهای زیادی را راهی شهر رامسر کرد، از طرف دیگر از میان تالاب‌های ایران، ارومیه، انزلی، شادگان، هامون و گاوخونی مهمترین آنها هستند که اغلب به خط قرمز شرایط بحران نزدیک شده یا از آن گذشته‌اند.
تالاب میانکاله، دریاچه پریشان، دریاچه ارومیه، دریاچه نی‌ریز، مرداب انزلی، تالاب شادگان، هامون و هیلمند، دریاچه قوپی، هامون پوزاک، شورگل، بندر کیاشهر، امیرکلایه، قوری‌گل، مجموعه آلاگل، آلما‌گل و آجی‌گل، خوران، مجموعه رود شور، رود شیرین و رود میناب، رود گز و رود حرا، تالاب گاوخونی، خلیج گواتر، جزیره شیدوار، تالاب قمیشان و تالاب فریدونکنار، تالاب‌های بین‌المللی ایران هستند که وضعیت‌های مختلفی دارند.
بر اساس آمارهای سازمان حفاظت از محیط زیست، هم‌اکنون 6 تالاب در لیست تالاب‌های در معرض خطر( لیست مونترو) قرار گرفته است، که این تالابها در شرایط بسیار بحرانی قرار دارند که از مهمترین آنها می‌توان به تالاب هامون هیلمن، صابوری در جنوب شرق و تالاب انزلی و بختگان اشاره کرد.
بر اساس آمارها از 40 تالاب موجود در کشور، حدود 20 تا 80 درصد آن خشک شده است که عوامل متعدد در تخریب آنها دخالت دارد که این عوامل شامل صنایع، سکونتگاه‌ها، انتقال برق، بهره‌برداری ناپایدار از تالابها است.
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری خانه ملت، در تشریح وضعیت کنونی تالابها و دریاچه‌های کشور، درباره عوامل تاثیرگذار در ناپایداری اکوسیستم‌های تالابها، گفت: واقع شدن تالابها در پست‌ترین نقاط حوزه‌های آبخیز باعث شده که هرگونه عملکرد مثبت یا منفی اثر خود را روی تالابها داشته باشد.
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شوای اسلامی، با انتقاد از وضعیت نابسامان تالابها و دریاچه‌های کشور به اهمیت وجودی آنها برای محیط زیست اشاره کرد وافزود: متأسفانه اتخاذ تدابیر غیرکارشناسانه و بی توجهی محض به خشک شدن تالابها و دریاچه‌ها، مرگ آنان را نزدیک‌تر کرده است.
این نماینده مردم در مجلس نهم، در تشریح مشکلات و عوامل تهدیدکننده تالاب‌های کشور، تصریح کرد: تغییرات اقلیمی، طرح‌های توسعه منابع آب به ویژه طرح‌های نوسازی، تغییرات کاربری حاشیه تالابها و آلودگی‌های گسیل شده از بالا دست از عوامل مهمی است که به خشک شدن تالاب‌های کشور منجر شده است.
وی با تأکید بر اینکه زندگی انسان‌ها روی زمین منوط به وجود دریاچه‌ها و تالاب‌هاست، گفت: تالابها ارزش‌ها و خدمات بسیاری به محیط زیست ارائه می‌کنند که از جمله آن می‌توان به کنترل سیلاب‌های ویرانگر و رسوب رودخانه‌ها، تنظیم کننده اقلیم محلی و تلطیف کننده هوا و همچنین تثبیت ازت درهوا اشاره کرد.
رجایی در تشریح عوامل خشک شدن تالابها و دریاچه‌های کشور، تصریح کرد:خشکسالی و برداشت‌های بی رویه و غیرکارشناسانه از تالابها و دریاچه‌ها از جمله مهمترین عواملی است که مرگ تدریجی آنان را رقم زده است.
وی در توضیح محورهای عملیاتی برنامه احیای تالابها و دریاچه‌های کشور، افزود: شناخت و تعیین مقادیر کمی ناپایداری‌های اکوسیستم‌های تالابها از جمله میزان کمبود منابع آب، مقادیر فزاینده مصارف آب در بخش‌های مختلف حوزه‌های تالابی، شناسایی میزان آلاینده‌ها و رسوبات خارج از حد تحمل محیط و… از جمله مهمترین اولویت‌های احیای تالاب‌های کشور است.
این نماینده مردم در مجلس نهم، با بیان اینکه تالابها اغلب مزایای اقتصادی چشمگیری برای کشور دارند، تأکید کرد: تأمین آب، تأمین ماهی، منابع انرژی همچون تورب منابع حیات وحش، و تولید داروهای گیاهی از جمله مزایای اقتصادی مهمی است که تالابها و دریاچه ها برای کشور دارند.
رجایی با تأکید بر اینکه خشک شدن تالابها و دریاچه‌ها به نابودی زیستگاه‌های مجاور و حیات وحش منجر می‌شود، گفت: ضرورت توجه به تالابها و دریاچه‌های کشور با انجام اقدامات عملی برای جلوگیری از مرگ آنها بر کسی پوشیده نیست.
وی با یادآوری جایگاه مدیریت زیستگاهی تالابها و دریاچه‌ها در قانون برنامه پنجم توسعه، گفت: موضوع مدیریت زیست بومی برای نخستین بار در بند الف ماده 67 قانون برنامه چهارم توسعه کشور در اسناد برنامه‌ای و مقررات جاری کشور مورد تأکید قرار گرفت و با توجه به توسعه این فعالیت‌ها در طول برنامه چهارم نیز مدنظر بود.
این نماینده مردم در مجلس نهم در تشریح جایگاه و اهمیت تالابها و دریاچه‌ها در توسعه پایدار کشور، افزود: تالابها حافظ تنوع زیستی و ذخایر وابسته به خود، تأمین کننده شکار و صید برای مردم بومی، یکی از جذاب‌ترین و بکرترین محیط‌‌های طبیعی اکوتوریسم، زیبایی شناسی و میراث فرهنگی کشور هستند.
