رسا لت حقیقت پژوها ن
وا قعیت هما نند علم ، مجذوب و مرعوب نمی شود ، ا مر و نهی نمی پذیرد و تبعیض نمی گذا رد .
کا ر ، هم بنیا د و هم نمود ا ر حیا ت ا ست ، چنا ن که حرکت ا سا س و نما ینده هستی آ ست .
حقیقت پژوه بهبو د خوا ه ، بر ا ی آ ن که تا ریخ آ فرین شود ، با ید در کشف و طرح واقعیت تلا ش ورزد .
برا ی وا رسته شد ن با ید ا ر زش ها ی جمعی را جا نشین ا رزش ها ی فردی کرد . با ید ا ز فزو ن جویی ها ی فردی رو ی بر تا فت و به آ رما ن ها ی اجتما عی رو ی آ ورد .
تا ریخ ، هر نسلی را به حل مسئله ها یی خا ص می گما رد . نسل ما در سرا سر زمین با مسئله ها ی خطیری رو به روست . ا ز ا ین رو مرد م به ویژ ه حقیقت پژ و ها ن ا ز تعهد وظا یفی شا مخ نا گزیرند . در عصر حا ضر علم وظیفه ای سترگ دا رد ، زیرا مسئله ها یی سترگ ا نسان ها را به مبا رزه خوا نده ا ست .
بی نوا یی و نا دا نی و بی دا د زند گی را دشوا ر کرده ا ست . ا نسا ن ها چنا ن که با ید ، آ فریننده ی سرنوشت خود نیستند . هنوز بخش اعظم ا نسا نیت ا سیر نیرو ها ی کور طبیعت و جا معه و به ا ین سبب بی آ را م و بیما ر ا ست . هنو ز بهر ه بزرگی ا ز ا مکا نا ت ا نسا نی دست نخورده می ما نند و تنها بهره ی کوچکی ا ز قوه به فعل می آ ید . طبیعت بر ا ثر حرص حریصا ن ، رو به ویرا نی ا ست . دود و دمه موسسه ها ی صنعتی ، بر گرما ی جوزمین می ا فزا ید . ا نسا ن بر ا ثر به کا ر برد ن موا د سوختنی روزا نه 265/1 میلیو ن تن گا ز کربو نیک به فضا می فرستد . زلزله شهر ها را ویرا ن می کند یا بهتر بگوییم ، ا نسا ن ها با سا ختن بنا ها ی نا ا ستوا ر ، شهر ها را به ویرا نی می کشند . ا نفجا ر ها ی ا تمی با پخش موا د پرتو فشا ن ( را دیو ا کتیو ) جریا ن ها ی برقی و ا لکترو مغنا طیسی و تعا دل یونی جو را مختل می کنند و حیا ت را به خطر می ا ندا زند .
نزدیک یک صد و پنجا ه سا ل پیش وولر (woehler ) ا ز عهد ه سا ختن ا وره که مرز موا د معدنی و موا د آ لی آ ست ، بر آ مد . سپس فی شر ( fischer ) به سا ختن موا د قندی توفیق یا فت . در 1919 رادر فورد (ruther ford ) ا تم ا زت را شکا فت و در 1927 مولر ( muller ) با پرتو مجهول در یا خته ها ی جنسی مگس میوه مدا خله کرد و جهشی به با ر آ ورد . با ا ین همه هنو ز نمی توا نیم به میل خود در سا خت ا تم یا یا خته د خا لت کنیم . هنوز کا ر ها ی شگرفی که می چورن ( michurin ) در ا تحا د جما هیر شوروی و بربنک ( ( burbank در ا یلات متحد ه آ مریکا برا ی آ فرید ن گیا ها ن جدید صورت داد ه ا ند ، جز نتا یج ا بتدا یی به با ر نیا ورد ه ا ند .
هنو ز ا ز قوا نین ا سا سی ما د ه بی خبریم . هنوز خواص میدا ن مغناطیسی و میدا ن هسته ای و به ویژه میدا ن جاذبه ای را درست نمی شنا سیم . با ید هر چه زود تر و هرچه بیش تر دقایق ا نواع ما ده را بشنا سیم و به سود ا نسا ن ، بر طبیعت چیره تر شویم . در عرصع ما ده جا مد به تا زگی ا ز خوا ص موا د نیمه ها دی آگا ه شده ا یم . با ید به برکت ا ین آ گاهی ، نور خورشید را مستقیم به کا ر ما یه ی برقی تبدیل کنیم و نیز موا فق کا ر کرد عضلا ت خود ، کا ر ما یه شیمیا یی را به صورت کا ر ما یه مکا نیکی در آ وریم . در یا فته ایم که فلز ها در دما ی صفر مطلق ویزگی ها ی شگرف می یا بند . با ید با ا ین شنا خت ، فلز ها یی به شفا فیت شیشه و ا ستحکا م فولا د بسا زیم و موا دی سخت تر ا ز ا لما س به وجود آ وریم . در عرصه ی ما ده ما یع با ید به کشف آ ب گونه ها یی بپردا زیم که مطا بق نیا زها ی صنعتی ، در گرما ها و سر ما ها ی شدید تغییر کیفی نپذیرند . آ بی که به وسیله ی دا نشمندا ن شوروی سا خته شده ا ز این گونه ا ست . ا ین آ ب که در چند صد درجه حرا رت به صورت آ ب متعا رف در می آ ید ، به هیچ روی منجمد نمی شود . در عرصه ما ده گا زی با ید ا ز گا ز ها ی گو نا گو نی که ا کنو ن به هدر می دهیم ، بهره بردا ری کنیم و برا ی کا رمایه موفق صوتی هوا پیما ی جت مصرفی بیا بیم . در عرصه چهار مین نوع ما ده یعنی پلا سما ( plhdma ) . افق وسیعی به چشم می خورد . با ید پلا سما را بیش ا ز پیش به کا ر گرفت و به وسیله ی آ ن خورشید مصنوعی سا خت .
هنوز زندگی عمومی ا ز علم بر کنا ر است . هنوز بسیا ری از موسسه ها ی علمی ا ز علم خلا ق به دو رند . هنوز آ موزشگا ه ها از نا بغه پروری نا توا نند . هنوز کا نون های بزرگ تحقیق و ا بتکا ر ما نند آ کاد مو گورود ( akadedemo gorod ) شهر فرهنگی سی بر یه ا نگشت شما رند . هنو ز ما شین ها ی ما به گرد او ر گا نیسم نمی رسند . وا حد ها ی ما شین ا لکترونی تفکر ، از ده ها هزار تجا وز نمی کنند ، ولی مخ – رویه ( cortex ) ا نسا نی پا نزده میلیا رد یا خته دا رد .
بی گما ن در ا وضا عی ا ین گونه ، بر گزیدگا ن جا معه به ویژه آ نا ن که دم از حقیقت پژو هی می زنند ، با ید فارغ ا ز خوشی ها و سود ها ی متعا رف ، برا ی مصا لح ا جتما عی تلا ش ورزند و در ا ین را ه همه وسا یل و ا ز آ ن جمله علم را به کا ر گیرند . علم یکی ا ز عوا مل مهم تحول ا ست . اما علم به خودی خود پدید نمی آ ید . حقیقت پژوه ا ست که علم می آ فریند و محیط را تغییر می دهد . حقیقت پژوه بهبود خوا ه ، برا ی آ ن که تا ریخ آ فرین شود ، با ید در کشف و طرح وا قعیت تلا ش ورزد .
تکیه گا ه حقیقت پژوه وا قعیت ا ست . وا قعیت هما نند علم مجذوب و مرعوب نمی شود ، ا مر و نهی نمی پذیرد و تبعیض نمی گذا رد . بتلیموس سردا ر می خوا ست برخلا ف نظا م وا قعیت ، رنج نا برده هند سه بیا موزد . ولی ا قلید س به ا و گفت : در هندسه را هی ممتا ز برا ی شهریا را ن وجود ندا رد . شا ر له ما نی کوشید نهضتی فرهنگی بر پا کند . ا ما در بطن وا قعیت عصر میا نه چنین ا مکا نی و جود نبو د . پس به حق اعلا م دا شت : ا یجا د یک آ تن مسیحی نه کا ر من ا ست ، نه کا ر شما . لویی پا نزدهم در بحبوحه شیوع آ بله وا فعیت را نا دیده گرفت و تن به آ بله کوبی ندا د . ا ز ا ین رو آ بله گرفت و جا ن دا د . ذا ت حقیقت پژ وهی ، واقع گرا یی را ا یجا ب می کند . پژوهند ه با ید برا ی حقیقت یا بی ، با وا قعیت تما س گیرد . چنا ن که آ ن تا یوس ( antaios ) غول ا سا طیری ، چو ن کم نیرو می شد ، ما در خود زمین ( وا قعیت ) را لمس می کرد و قدرت می یا فت . به گفته ی پا و لوف : * هرچه با ل پر ند ه کا مل با شد ، با ز بی آ ن که بر هوا تکیه کند ، توان پروا ز ندا رد . وا قعیت ها هوا ی دا نشمند ند . شما نمی توا نید بد ون وا قعیت ها ا ز جا بر خیزید بد ون آ ن ها نظریه ها ی شما نا زا خوا هند بود . *
وا قعیت به آ سا نی تسلیم نمی شود . پس نبا ید شتا ب کا ر و بی ا حتیا ط بو د . با ا ین وصف هر گز نبا ید ا ز بیم لغزش یا شکست ، مردد و بی کا ر ما ند . چه بسا کج روی که ما را به را ه را ست می کشد و چه بسیا ر شکست که مقد مه پیر وزی ما ست . آ ن کسی که می خوا هد در را هی به پیش خرا مد ، با ید ا حتما ل لغزید ن و افتا دن را هم بپذ یرد . به قو ل جلا ل ا لدین بلخی :
گر تو با شی را ست ور با شی تو کژ پیش تر می غژ د بدو ، وا پس مغژ
حقیقت پژ وهی که هموا ر ه وا قعیت را می کا ود و ا ز حقیقتی کو چک به حقیقتی بز رگ می رسد ، با همه لغزش ها ی خود ، بر حق ا ست . پیشرفت ا و نشا نه را ست رو ی ا وست . در ا حوا ل ا بوسعید ا بی ا لخیر به نکته ا ی نغز بر می خو ریم : * شیخ ا بو سعید یک با ر به طو س رسید . مرد ما ن ا ز شیخ ا ستدعا ی مجلس کرد ند . شیخ ا جا بت کرد . با مد ا د در خا نقا ه ا ستا د تخت بنها دند و مردم می آ مدند و می نشستند . چو ن شیخ بر تخت شد و مقر با ن قرآ ن بر خو ا ند ند و مر دم می آ مد چندا ن که کسی را جا ی نما ند ، معرف بر خا ست و گفت : خدا یش بیا مر زا د که هر کسی ا ز آ ن جا که هست ، یک گا م فرا تر آ ید . شیخ گفت : و صلی ا لله علی محمد و آ له ا جمعین ، و دست بر وی فر ود آ ورد و گفت : هر چه خوا ستیم گفت و جمله پیغا م برا ن بگفته ا ند ، ا و بگفت . خدا یش بیا مر زا د که هر کسی ا ز آ ن جا که هست ، یک گا م فرا تر آ ید . چو ن ا ین کلمه بگفت ، ا ز تخت فر و د آ مد و آ ن رو ز بیش ا ز ا ین نگفت . *
پژ وهند ه چو ن خود را وقف حقیقت کرد ه ا ست ، به خود تعلق ندا رد . ا ز ا ین رو با ید در بذ ل وقت و نیرو سخت گیر با شد . بر ا ی ا ین منظور با ید به نظم خو بگیرد . نظم سبب می شود ما ا ز ا مکا نات خود درست بهر ه بر گیریم و با کمینه وقت و نیر و بر بیشینه نتیجه دست یا بیم . به ا ین سبب ا ست که بزرگا نی ما نند کا نت و تو لستو ی و می چو رین و پا ولو ف بر ا ی خو د بر نا مه ا ی جا مع تنظیم کرد و به ند رت ا ز آ ن غا فل شد . آ ن بر نامه چنین بو د :
سا عت 7: شست و شو و تغییر لبا س .
سا عت 30 و 7 : صبحا نه .
سا عت 8 : تفنن ( غیر ا ز خوا ندن )
سا عت 30 و 8 : کا ر در خا نه .
سا عت 10 : پیا ده ر وی به سو ی آ زما یشگا ه و کا ر در آ زما یشگا ه .
سا عت 30 و 12 : نا ها ر .
سا عت 13 : تفنن ( غیر ا ز خوا ند ن ) .
سا عت 14 : کا ر در آ زما یشگا ه .
سا عت 30و 17 : شا م .
سا عت 30 و 18 : تفنن ( با خو ا ند ن ) .
سا عت 21 : چا ی نوشی با خا نوا ده .
سا عت 22 : کا ر در خا نه .
سا عت 30 و 1 : پیا د ه روی و نظا فت .
سا عت 2 : خوا ب .
حقیقت پژو ه با ید درست مشا هده و تفکر کند . ا ز ا ین ر و با ید از تن و روا نی سا لم بر خور دا ر با شد . وحدت ا و ر گا نیسم و محیط زا یند ه سلا مت و بیما ری ، تزلز ل ا ین و حد ت ا ست . عا ملی که ا ور گا نیسم را به محیط می پیو ند ند ، دستگا ه پی ا ست . پس دستگا ه پی ضا من تن در ستی و روا ن در ستی ا ست . بر ا ی ا یمنی دستگا ه پی با ید بنا بر ا صو ل بهد اشت به سر بریم . د ر و هله ی ا ول با ید د ر ست به ا و ر گا نیسم خو را ک رسا نیم و د رست بیا را میم و نیز ا ز مو ا د زیا ن بخش ما نند موا د مخد ر و موا د مسکر بپرهیزیم و با قما ر و کا رها ی دیگر ا ور گا نیسم را زیر فشا ر شدید قرا ر ند هیم . د ر وهله د وم با ید درست ا و ر گا نیسم را به کا ر ا ندا زیم .
کا ر ، هم بنیا د و هم نمو د ا ر حیا ت ا ست ، چنا ن که حرکت ا سا س و نما ینده هستی ا ست . کا ر ، ا و ر گا نیسم را شو ر و ا عتد ا ل و نظم می بخشد و زندگی را پر معنی و خوا ستنی می کند و ا ز ا ین ها بالا تر مقا صد فردی و جمعی را بر می آ ورد . کا ر – چه تنا نی چه روا نی – به وسا یل و ا و ضا عی مسا عد نیا ز مند ا ست . کا ر نبا ید ما شینی ، یعنی مرکب ا ز حرکا ت یک نوا خت با شد . کا ر ها ی ما شینی به آ ن سا ن که مطلوب نظام تی لر ( taylorism ) ا ست ، با یک نوا ختی خود دستگا ه پی را ا ز نیرو می ا ندا زد و ا ور گا نیسم را به ویژ ه ا گر در حا ل نشسته با شد ، می فر سا یند . به ا قتضا ی تی لر گرا یی ، که در د هه ها ی ا خیر ا ز ایا لا ت متحد آ مریکا به کشورها ی بسیا ر رسید ه ا ست ، با ید هر کا ر را به حر کا ت کوچک تقسیم کر د و هر حر کت را به فر دی متخصص سپرد . بر ا ثر ا ین نظا م ، بهر ه کشی شد ت می یا بد ، ولی کا ر گرا ن و کا ر مند ا ن فر سو د ه می شو ند و چنا ن که چا پلین ( chaplin ) در فیلم هنر مند ا نه * عصر جدید * نشا ن د ا د ه ا ست ، به صورت زا ید ه ها ی ما شین در می آ یند . به ا ین سبب ا ست که جا معه د و ستا ن ، نظا م تی لر را * نظا م عر ق ریز ی علمی * خو ا ند ه ا ند و مرد و د د ا نسته ا ند . بر خلا ف کا ر ها ی ما شینی ، کا ر ها یی که با جنبش ا ند ا م ها ی گو نا گو ن همر ا ه و نیز کا ر ها یی که مرکب ا ز حر کا ت متنو ع با شند ، همو ا ره دستگا ه پی را تهییج و فعا ل نگه می د ا رند . ا ز ا ین رو برخی ا ز د ا نشمند ا ن ما نند مند له یو ف ( men dylyeyev ) و تی می ریا زف ( timiriazev ) تا می تو ا نستند ، ا یستا د ه یا در حین حرکت به کا ر می پر دا ختند .
کا ر با ید در محیطی آ را م و آ سا یش بخش صورت گیرد . محیط یک نو ا خت ملا ل آ ور ا ست . ا ز ا ین رو گا ه به گا ه با ید محل کا ر را عوض کرد یا د ست کم د ر آ ن تغییر ی پدید آ ورد . محل کا ر با ید ا ز محل تفریح جدا با شد . ا گر در محل تفریح خود به کا ر پر دا زیم ، بنا بر قوا نین با زتا ب شرطی به یا د تفریحا ت خو د می ا فتیم و ا ز تمر کز با ز می ما نیم . چو ن عضلا ت د ستخو ش بسط و قبض می شو ند، با ید کا ر با ا سترا حت همرا ه با شد .
فعا لیت ها ی چند ی در زد ود ن خستگی و نا خوشی ا ور گا نیسم مو ثر ند . ا ز ا ین جمله ا ند طبیعت گرد ی و هنر پر ور ی و ورزش . کسی که در شهر به سر می برد و آ سما نش پنجر ه ا ست و پنجره ا ش صفحه ی تلویز یو ن ، ا ز بیا با ن گردی و کوه پیما یی و جنگل نوردی به شور می آ ید . زیرا بر ا ثر ا ین فعا لیت ها ، هم ا ندا مها ی ا و به جنبش می ا فتند و هم حوا س و ا عصا ب ا و در برا بر منا ظر متنوع نا ما نوس ، به تکا پوها یی جدید کشا نیده می شوند و به مغز ا و خورا ک ها یی تا زه می رسا نند . همچنا ن که شکم نیا زمند غذا ست ، چشم و گوش و حوا س دیگر نیز خورا ک می خوا هند ، تحریکا ت محیط ما نند نور و صوت پا سخ گوی گرسنگی حوا س ا ند ، مخصوصا ا گر تا زه با شند ، دید ن رنگ ها ی متنا سب جنگل و کو ه ، شنید ن شر شر آ ب و خش خش در ختا ن ، بویید ن عطرها ی گونا گون خا ک و علف و گل ، چشید ن مز ه ها ی تا زه . . .
_ ا ین ها ا ورگا نیسم را ا ز هما هنگی و ا عتدا لی عمیق بهر ه مند می کنند .
هنر د و ستی و به ویژ ه هنر آ فرینی دا روی در د ها ی بسیا ر ا ست . هنر وا قعی با نظم شور ا نگیز خو د ا ز یک سو ا ور گا نیسم را آ را مش می بخشد و ا ز سو ی دیگر بر شو ر آ ن می ا فزا ید . هنر وا قعی نه تنها به طور موقت ما را ا ز وا قعیت موجود غا فل می کند و به جها نی زیبا تر می برد و آ را م و سبک با رما ن می کند ، در هما ن حا ل شوری عظیم به ما می بخشد ، چندا ن که چو ن به وا قعیت با ز می گر دیم ، می توا نیم با شخصیتی ا ستوا رتر ، مسا یل وا قعیت را پذیره شویم . پس هنر وا قعی دا روی خوا ب آ ور نیست ، دا روی جا ن بخش ا ست ، و به ا ین منا سبت ا ست که ا کنو ن در بر خی ا ز بیما رستا ن ها و آ سا یش گا ه ها برا ی در ما ن بسیا ری ا ز بیما ری ها ی رو ا نی و تنا نی ا ز کا ر ها ی هنر ی سو د می جو یند .
عا مل دیگری که در سلا مت ا ور گا نیسم موثر ا ست ، ورزش بد نی ا ست . ورز ش بد نی ا ندا م ها را به حر کا تی موزو ن برمی ا نگیزد ، فعا لیت قلب و ریه و عضلا ت را شدت می بخشد و با ا فزا یش آ د ره نا لین خو ن ، بر نیرو ی ا و رگا نیسم می ا فزا ید . بالا تر ا ز ا ین دستگا ه پی را که به همه ا ندا م ها بستگی دا رد ، فعا ل و ور زید ه می کند ، تما شا ی صحنه ها ی ورزشی نیز ( با آ ن که در عصر ما بیش ا ز حد ضرو ر ، مطلو ب ا فتا د ه ا ست ) سو د مند ا ست . به ا ین معنی که تما شا گر به ا قتضا ی با زتا ب شرطی ، ا ز مشا هد ه حرکا ت و رزش گرا ن به هیجا ن و حرکتی نها نی د ر می آ ید .
عا مل مهم دیگری که ا ز بیما ری ها ی تنا نی و رو ا نی پیش گیری می کند ، وا رستگی ا ست . ا نسا ن وا رسته شیفته ا رزش ها ی عا لی ا جتما عی ا ست . ا ز ا ین رو ا رزش ها ی متعا رف زند گی فر دی را به جد نمی گیرد . ا ین ا نسا ن چو ن به ا رزش ها ی ا جتما عی دل گرم ا ست ، طما نینه دا رد و چو ن د ر مو رد ا رزش فرد ی آ سا ن گذ ا ر ا ست ، کم تر ا ز مر د م متعا رف ا حسا س کم دا شت یا نا دا شت می کند . ا گر لذ ت را هیجا ن شد ید زو د گذ ر بد ا نیم و سعا د ت را هیجا ن معتد ل دیرند ه بشما ریم ، با ید بگو ییم ، ا نسا ن وا رسته ا ز سعا د ت بهر ه و ر ا ست .حا ل آ ن که ا نسا ن ها ی دیگر لذ ت گرا ی ا ند و بر خلا ف سعا دت گرا یا ن آ ینده نگر ، در آ ستا نه زما ن حا ل به سر می برند . مرد م متعا رف ا سیر نیا زها ی زا ید فرا وا ن ا ند و هنگا می که ا ز بر آ ورد ن نیا زی عا جز می آ یند ، د ستخو ش محرو میت می شو ند ، و بد یهی ا ست که محرو میت چو ن شد ت یا بد ، ا و ر گا نیسم را نا هما هنگ می گر داند و را ه بیما ری ها ی تنا نی و رو ا نی را همو ا ر می کند .
چه با ید کرد ؟ می توا ن ا رزش ها ی جمعی را جا نشین ا رزش ها ی فرد ی کرد . با ید ا ز فزو ن جو یی ها ی فرد ی رو ی برتا فت و به آ رما ن ها ی اجتما عی رو ی آ ورد . با ید ریشه ی نا رو ایی ها و نا مرا دی ها را د ر جا معه جست و برا ی رفع آ ن ها کوشید . کسی که می خو ا هد زند گی خو د را ا صلا ح کند ، با ید پیش ا ز آ ن ، زند گی ا جتما عی را ا صلا ح کند . کسی که می خو ا هد (( من )) را بهبو د بخشد ، با ید هشیا ر با شد که بهبود (( من )) بد و ن بهبو د (( ما )) د ست نمی د هد . بهبو د (( من )) کا فی نیست . با ید جو یا ی بهبو د (( ما )) بو د . کسی که می خوا هد بزر گ با شد با ید د ست ا ند ر کا ر تلا شی بزر گ با شد ، با ید دست ا ند ر کا ر تلا شی ا جتما عی با شد .
منبع : دفتر روستا ، ما هنا مه دا نشجو یا ن دا نشسرا ی عا لی سپا ه د انش ، خر د ا د ما ه سا ل 1350