عدم رشد شاخص اشتغال از سال ۹۱
مجید قاسمی، مدیرعامل بانک پاسارگاد
عدم بازسازی و نوسازی واحدهای تولیدی، عدم توجه و حمایت از واحدهای کوچک و متوسط متناسب با نیاز بازار و همچنین عدم رقابتی بودن تولیدات از جمله دیگر عوامل بیکاری در کشور است.
مجید قاسمی در چهارمین همایش «پیشرفت و توسعه علمی کشور» با محوریت «اشتغال و کارآفرینی فارغالتحصیلان» به موضوع کارآفرینی و اشتغال فارغالتحصیلان پرداخت و ضمن اشاره به اهداف کلان کشور در سند چشمانداز بیستساله افق ۱۴۰۴ و برنامه های سوم، چهارم، پنجم و ششم توسعه که رسیدن به رشد نرخ متوسط ۸ درصد سالانه تولید ناخالص داخلی و انجام اقدامات ضروری و لازم برای کاهش نرخ بیکاری به ۷درصد در پایان برنامه پنجم توسه، به سیاستهای کلی برنامه ششم توسعه برای رسیدن به اهداف کلان کشور اشاره کرد و اظهار داشت:
رشد اقتصادی شتابان و پایدار و اشتغالزا بهگونهای که با بسیج همه امکانات و ظرفیتهای کشور، متوسط رشد ۸ درصد در طول برنامه محقق شود، بهبود مستمر فضای کسب و کار و تقویت ساختار رقابتی و رقابتپذیری بازارها و مشارکت و بهرهگیری مناسب از ظرفیت نهادهای عمومی غیردولتی با ایفای نقش ملی و فراملی آنها در تحقق اقتصاد مقاومتی از جمله موارد اشاره شده در این برنامه است.
آقای قاسمی هیچ اشاره ای به تحقق و یا عدم تحقق برنامه های ششگانه توسعه و سند چشم انداز بیست ساله کشور ندارد. اما در بخشی از سخنانش که به اشتغال و بیکاری می پردازد، بوضوح نشان میدهد رژیم در تحقق برنامه های خود نا موفق بوده است.
او راجع به تعریف اشتغال و بیکاری از دیدگاه مرکز آمار ایران، چنین می گوید: از دیدگاه مرکز آمار ایران؛ جمعیت فعال اقتصادی تمام افراد ۱۰ساله و بیشتر را که در هفته تقویمی، طبق تعریف کار، در تولید کالاها و خدمات مشارکت داشته شاغل یا از قابلیت مشارکت برخوردار بودهاند، شامل میشود، از این رو جمعیت شاغل؛ تمام افراد ۱۰ساله و بیشتر که در طول هفته مرجع، حداقل یک ساعت کار کرده یا بنا بهدلایلی بطور موقت کارشان را ترک کرده باشند, هستند.
شاغلان بطور عمده شامل دو گروه مزد و حقوق بگیران و خوداشتغالان میشوند. جمعیت بیکار هم به تمام افراد ۱۰ساله و بیشتر اطلاق میشود که در هفته مرجع فاقد کار باشند، که در هفته مرجع یا بعد از آن آماده برای کار باشند، در هفته مرجع و سه هفته قبل از آن جویای کار باشند، همچنین افرادی که بهدلیل آغاز به کار در آینده یا در انتظار بازگشت به شغل قبلی جویای کار نبوده ولی فاقد کار و آماده برای کار بودهاند نیز بیکار محسوب میشوند.
همچنین در تعریف مرکز آمار ایران از جمعیت غیرفعال اقتصادی گفته شده است؛ تمامی افراد در سن کار که در هیچ یک از دو گروه شاغل و بیکار قرار نمیگیرند. وی ادامه داد: طبق اعلام مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری سهماهه اول سال ۹۵ برابر ۱۲,۲ درصد است؛ بدینترتیب جمعیت شاغل ما ثابت است و از سال ۹۱ به بعد رشد نداشتهایم.
قاسمی با اشاره به نرخ بیکاری تحصیلکردههای دانشگاهی نیز گفت: بهگفته وزیر تعاون، نرخ بیکاری تحصیلکردههای دانشگاهی در بعضی از شهرهای کشور به ۴۰ درصد هم میرسد.
رییس شورای انجمنهای علمی ایران اظهار داشت: نتایج آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰ نشان میدهد که مجموعاً ۷۶۸ هزار و ۵۱ نفر بیکار فارغالتحصیل دانشگاهی در کشور وجود دارد که از این تعداد ۲۰۷ هزار و ۳۱۰ نفر دارای مدرک فوقدیپلم، ۵۰۵ هزار و ۱۰ نفر دارای مدرک لیسانس، ۵۲ هزار و ۱۶۹ نفر فوقلیسانس و دکترای حرفهای و ۳ هزار و ۳۸۸ نفر نیز دارای مدرک دکترای تخصصی هستند.
وی گفت: نرخ مشارکت در مقطع فوقدیپلم رشد داشته و در مقطع لیسانس و فوقلیسانس نیز بهمراتب بیشتر شده است و این نشانگر آن است که سطح توقعات این افراد از بازار کار بیشتر است.
وی در رابطه با علل بیکاری در کشور اذعان داشت: وجود شرایط رکودی در کشور که باعث تعطیلی برخی از واحدهای تولیدی و زیر ظرفیت کارکردن بخش مهمی از واحدهای اقتصادی کشور شده است از جمله این علل است. البته برخی واحدهای تولیدی به این علت که بهروز نبوده و نتوانستند خود را با بازار هماهنگ کنند باید تعطیل میشدند.
بهگفته قاسمی؛ عدم بازسازی و نوسازی واحدهای تولیدی، عدم توجه و حمایت از واحدهای کوچک و متوسط متناسب با نیاز بازار و همچنین عدم رقابتی بودن تولیدات از جمله دیگر عوامل بیکاری در کشور است.
وی با بیان اینکه وجود موانع کسب و کار از دیگر علل بیکاری در کشور است؛ گفت: عمدتا در مسیر اخذ مجوز، ثبت مالکیت موانعی وجود دارد، علاوه بر این موارد؛ عدم تطابق بین رشتههای دانشگاهی و نیازهای بازارِ کار، حمایت مالی ناکافی از طرحهای نوآورانه و اشتغالزایی اندک برخی از بخشها از جمله دیگر عوامل مهم بیکاری در کشور هستند.
قاسمی با اشاره به تعریف کارآفرین نیز گفت: وی فردی است که با تکیه بر نوآوری، تشخیص فرصتها و پذیرش مخاطره، ارزش اقتصادی یـا اجتمـاعی جدیدی در سطح بنگاه، سازمان، بازار یا در سطح جهان به وجود میآورد.
رییس دانشگاه خاتم در ادامه درباره برخی ویژگیهای کارآفرین اظهار داشت: داشتن انگیزه و علاقه، توانایی در نوآوری، ریسکپذیر بودن، اعتماد به نفس، سختکوشی، منضبط و فداکار بودن از ویژگیهای فرد کارآفرین محسوب میشود.
مدیرعامل بانک پاسارگاد در رابطه با اهمیت کارآفرینی در اقتصاد ادامه داد: ایجاد اشتغال از طریق ایجاد کسب و کارهای جدید، یاری رساندن به دولت از طریق پرداخت مالیات ناشی از فعالیتهای کارآفرینی، ایجاد تقاضا برای مواد و کالاهای اولیه با هدفِ تولید محصولات جدید، معرفی فناوریهای جدید در حوزه فعالیت خود، تقویت و تحریک اقتصاد و ایجاد ثروت نشانگر اهمیت کارآفرینی در اقتصاد است.
وی در ادامه به موانع کارآفرینی در ایران اشاره کرد و گفت: نامناسب بودن فضای کسب و کار رتبه ۱۱۸ در سال ۲۰۱۵ بین ۱۸۹ کشور در شاخص سهولت فضای کسب و کار، پایین بودن میزان نوآوری در کشور، مشکلات ناشی از دستیابی به منابع مالی لازم و فقدان مهارت کافی و تخصصی برای انجام دادن پروژههای مهم و ریسک بالای اقتصاد از جمله موانع محسوب میشوند.
قاسمی در ادامه سخنان خود تاکید کرد: ایجاد ثبات اقتصادی در سطح کلان و کاهش ریسک اقتصادی کشور، داشتن برنامه مشخص و منسج