نه، به خصوصی‌سازی
نویسنده : سینا چگینی
ماه گذشته، سید حسن هاشمی، وزیر بهداشت و درمان در حاشیه اجلاس رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی در جمع خبرنگاران در وزارت بهداشت گفت:
«تصدی خدمات سلامت به وسیله وزارت بهداشت باعث می‌شود مدیریت و نظارت با مشکل مواجه شود، در حالی که بخش خصوصی می‌تواند همین خدمات را با کیفیت بهتر ارائه کند و بیمه‌ها نیز باید خریدار این خدمات از بخش خصوصی باشند.»
اما این اظهارات شگفت‌انگیز وزیر بهداشت، در ادامه با اظهارات شگفت‌انگیزتری ادامه پیدا کرد. وی درباره خدمات دیالیز گفت:
«ارائه خدمات دیالیز یکی از حوزه‌های مشکل‌دار در کشور ماست که هزینه‌های زیادی به کشور تحمیل می‌کند. ما در کشور به پنج هزار تخت دیالیز نیاز داریم که نصف آن را در اختیار داریم در حالی که منابع لازم را برای خرید این تجهیزات و ایجاد مراکز جدید دیالیز در اختیار نداریم. بنابراین حتماً باید از ظرفیت بخش خصوصی برای جبران این کمبود استفاده کنیم.»
این اظهارات وزیر بهداشت که طی سه سال گذشته مرتب تکرار و اجرا شده، مخالف نص صریح اصل 29 قانون اساسی کشور مبنی بر ارائه خدمات رایگان بهداشت و درمان به همه مردم است.
سیاست وزارت بهداشت در چند سال گذشته در خصوص بهداشت و درمان کشور یک چیز بوده است: پولی‌سازی بهداشت و درمان یا همان خصوصی‌سازی. در راه نیل به این هدف، وزیر بهداشت و درمان به انواع و اقسام استدلالات مختلف پناه می‌برد تا کالایی‌سازی بخش بهداشت و درمان را توجیه کند. جالب آنجاست که وزیر بهداشت، مرتب به استفاده از تجربه برترین نظام‌های بهداشت و درمان در دنیا به عنوان الگویی برای سیاستگذاری نظام درمانی و نیز اجرای طرح تحول سلامت اشاره می‌کند.
در این خصوص لازم است ببینیم کشورهای موفق در خصوص بخش بهداشت و درمان چه سیاستی در پیش گرفته‌اند و کجای سیاستگذاری فعلی بخش بهداشت و درمان با الگوهای موفق جهانی همخوانی دارد.
مطابق آمار و گزارش‌های جهانی، کانادا شاید موفق‌ترین نظام بهداشت و درمان را در حال حاضر در جهان دارد. دولت کانادا نسبت به خصوصی‌سازی بهداشت و درمان بسیار حساس است، چراکه خصوصی‌سازی ضربه‌ای بزرگ به بخش‌های کم درآمد یک جامعه برای دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی وارد می‌کند. همه شهروندان کانادایی، مهاجران و مقیمان دائم کانادا دارای بیمه بهداشت عمومی هستند.زمانی که شما این بیمه را داشته باشید برای اکثر خدمات بهداشتی و درمانی هیچ پولی نمی‌پردازید و این پول از طریق مالیات پرداخت می‌شود. هنگامی که می‌خواهید از خدمات بهداشتی و درمانی عمومی استفاده کنید، باید کارت بیمه سلامت خود را به بیمارستان یا کلینیک پزشکی ارائه دهید.
به طورکلی امور بهداشت و درمان در کانادا رایگان است که شامل آزمایش‌ها و ویزیت‌ها نیز می‌شود.علاوه بر شهروندان کانادا، مهاجرانی نیز که وارد این کشور می‌شوند، باید نسبت به دریافت کارت بهداشت به سرعت اقدام کنند تا بتوانند از خدمات آن بهره ببرند.
علاوه بر این هر خانواده کانادایی می‌تواند پزشک خانواده داشته باشد که در این صورت پرونده پزشکی افراد خانواده در اختیار آن پزشک قرار داده می‌شود. لازم به ذکر است همه این خدمات در این کشور به طور مطلق رایگان است و برای آن هیچ پولی دریافت نمی‌شود.
نروژ نیز صاحب یکی از کارآمدترین نظام‌های بهداشت و درمان در اروپاست. خدمات بهداشت عمومی در نروژ توسط مالیات تأمین می‌شود. خدمات درمانی به طور یکسان در دسترس همه شهروندان، بدون در نظر گرفتن موقعیت اجتماعی و یا اقتصادی است. بخش بهداشت عمومی نروژ با ۲۲۰ هزار کارمند، یکی از بزرگترین ارائه‌دهندگان خدمات در نروژ است. سیستم مراقبت‌های بهداشتی نروژ یک سیستم دولایه سازمان‌یافته است. این مسئولیت‌ها به وضوح بین شهرداری و دولت تقسیم می‌شوند. شهرداری‌ها مسئول تمام خدمات بهداشتی اولیه هستند که شامل ارتقاء سلامت، پیشگیری از بیماری‌ها و صدمات و همچنین تشخیص، درمان و توانبخشی است.
در این طرح تمام ساکنان در شهرداری، حق برخورداری از یک پزشک عمومی را دارند. دولت مسئول خدمات بهداشتی و درمانی در حوزه تخصصی است، از جمله بیمارستان‌های جسمی و روانی. دولت خدمات درمانی تخصصی را در چهار منطقه ارائه می‌کند. هر منطقه دارای یک شرکت بهداشت منطقه‌ای است که به طور کامل در تملک دولت است. آنها مسئول ارائه مراقبت‌های بهداشتی ویژه‌ای برای ساکنان در این مناطق هستند.
یکی دیگر از کشورهای موفق در زمینه بهداشت و درمان در اروپا و جهان، سوئد است. در این کشور نیز دولت همواره نسبت به خصوصی‌سازی یا تزریق سرمایه‌های خصوصی به بخش بهداشت و درمان حساس است. بهداشت و درمان در سوئد با استفاده از قانون بهداشت و درمان اداره می‌شود. بر اساس این قانون همه مردم در سوئد بایستی از بهداشت و درمان در شرایط برابر برخوردار باشند. کسانی که نامشان در اداره ثبت احوال سوئد ثبت شده همانند شهروندان سوئد حق برخورداری از خدمات درمانی دارند.
سیاست‌های وزارت بهداشت در این سه سال اخیر در تقابل مستقیم با نظام‌های کارآمد و موفق همچون سه الگوی کانادا، نروژ و سوئد به عنوان موفق‌ترین الگوهای نظام بهداشت و درمان در جهان است.
وزیر بهداشت و درمان در لوای طرح تحول سلامت و به بهانه تأمین منابع مالی این طرح در طول سه سال گذشته پیوسته سعی کرده خصوصی‌سازی بهداشت و درمان را در کشور پیش ببرد. این در حالی است که بسیاری از مردم به خصوص اقشار کم‌درآمد فاقد توان پرداخت حتی هزینه‌های اولیه بهداشت و درمان در کشورند.
در چنین شرایطی سؤال اصلی از وزیر محترم بهداشت و درمان این است که آیا خصوصی‌سازی افسارگسیخته بخش بهداشت و درمان در کشور به جز محرومیت هرچه بیشتر طبقات کارگر و فرودست جامعه ایران از بهداشت و درمان حداقلی، نتیجه دیگری در پی دارد؟ مهمتر از همه آنکه، یکی از شاخص‌های جهانی یک نظام موفق بهداشت و درمان، میزان توجه دولت برای ارائه درمان رایگان به بیماران خاص توسط دولت است.
حال با توجه به این شاخص، باید از وزارت بهداشت پرسید ورود بخش خصوصی به حیطه درمان بیماران خاص و عقب‌نشینی دولت در ارائه خدمات درمانی به این بیماران چه نتیجه‌ای جز افزایش هزینه‌های این بیماران و افزایش فشار به ضعیف‌ترین اقشار جامعه در پی دارد؟
منبع:ماهنامه قلمرو رفاه شماره 21 اسفند 1395
