سخنرانی تهاجمی ترامپ فاقد انسجام حقوقی

 برخورد با ایران تصویر جنگ طلبانه دولت خویش را در وضعیتی اعلان کرد که ضمن برشمردن رئوس اختلافات با تهران تصمیم نهایی را طبق پیش بینی به عهده کنگره گذاشت. این سخنرانی در یک فضای “تشدید تنش” علیه روابط دو کشور با بهره گرفتن از تمامی ادعاها و سوابق گذشته و حال با لحنی تهاجمی زنگ شروع یک دوره تنش آلود خواهد بود که هزینه های سنگینی را بر ایران، ثبات منطقه یی، صلح جهانی و روابط بین الملل تحمیل خواهد کرد. رئیس جمهوری آمریکا با توجه با پیامدهای سنگین حقوقی و اعتباری خروج از توافق “برجام” هرچند که این توافق را بسیار بد و ناکارآمد معرفی کرد ولی سیاست اعمال فشار بیشتر را به نقض توافق ترجیح داد. وی حتی بخاطر تبعات بزرگ همین اعمال فشار بیشتر که می تواند پیامدهای سنگینی بر سیاست جهانی بگذارد تصمیم گیری اصلی را به زمین کنگره پرتاب کرد. البته دولت و وزارت خزانه داری آمریکا بلافاصله به دستور ترامپ سپاه پاسداران را مشمول تحریم های جدید قرار داد در حالی که قبل از آن نیز سپاه به شدت در چارچوب قوانین آمریکا تحت تحریم قرار داشت. تندی سخنان ترامپ هر چند به تنش های بیشتر دامن می زند اما همین که ترامپ سپاه را رسما به عنوان یک گروه تروریست معرفی نکرد نشان می دهد که آنان به تبعات بعضی از تصمیمات نسنجیده واقف بوده اند. آنچه ترامپ در ابعاد مختلف بیان کرد در حوزه “حقوق بین الملل” فاقد مستندات قابل اعتنایی بود اما با توجه به قدرت هژمونیک آمریکا در جهان تا حدود زیادی تاثیر مخربی را بر روی عمل متحدان اروپایی خواهد گذاشت و به خلاف بیانات اخیر رهبران اروپایی، می تواند آنان را مرعوب کند. هرچند که بلافاصله خانم “فدریکا موگرینی” با تاکید بر ماهیت توافق “برجام” به عنوان یک توافق چندجانبه و بین المللی به شدت از این توافق و جوانب متنوع آن حمایت و اذعان به حمایت همه جانبه “اتحادیه اروپا” از آن کرد اما این واکنش در صورتی می تواند بازدارنده باشد که بزودی پنج عضو دیگر دخیل در توافق برجام با حضور ایران به یک سری تعهدات و سازوکار اجرایی برای پایبندی دیگر طرف های پرونده برجام دست یابند. در سخنرانی ترامپ تمام هدف تامین نظر و اهداف تندروهای آمریکایی، لابی اسرائیلی – عربی و اعمال محدودیت بر دیگر کشورهای طرف معامله با ایران بود چرا که حتی با اشاره به “خلیج عربی” به جای خلیج فارس تاثیر و واکنش منفی مردم ایران را به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل سخنان پایانی ترامپ در مورد حمایت از مردم ایران با همین جمله دو کلمه یی خلیج عربی هیچ بازخورد مناسبی برای دولت واشینگتن ندارد. رهبران ایران چنانچه در چارچوب دیپلماسی و عدم تحرکات احساسی در برخورد با این سخنرانی و استراتژی جدید آمریکا عمل کنند، تبعات آن را به دلیل عدم عبور از خط قرمزها توسط ترامپ، می تواند کاهش دهد. هم اکنون اختلاف دیدگاه بین واشینگتن با دیگر امضا کنندگان برجام و حتی امکان اتخاذ تصمیم در کنگره آمریکا با توجه کنار کشیدن رئیس جمهوری از زیر بار مسئولیت، بسیار پرمجادله و متناقض خواهد بود. دو ماه آینده اهمیت بسیار زیادی دارد و طرفین وارد یک بازی شطرنج می شوند که هرگونه اشتباه محاسبه برای حرکت دادن یک مهره می تواند بازنده بازی را تعیین کند.