درگرامی داشت یاد و راه او در اولین سال درگذشت
کوبا ، حقوق بشر و خودمختاری
ایزاک سانی – برگردان : هاتف رحمانی
مقدمه
کوبا در جامعه بین المللی در رابطه با حفظ و ارتقا حقوق شهروندان جایگاه قابل ستایشی دارد .در کوبا آموزش و پرورش و دست رسی به بهداشت همگانی و رایگان برای همه تضمین شده است . در کوبا هیچ کس قربانی “گم شدن ” یا اعدام فرا قضایی نیست . در کوبا هیچ بی خانمان خیابان خوابی وجود ندارد ، هیچ کس به امان سیر کردن خود رها نشده است ، و جامعه بیرحم خودخواهی نیز وجود ندارد . کوبا بهشتی برای خشونت اقتصادی که در کشورهای بسیاری حکومت می کند نیست . این مقاله به طور مختصر به دست آورد های کشوری کوبا ، و نیز مشارکت قابل توجه جزیره در رفاه خلق ها و ملت های جهان خواهد پرداخت .
کوبا و حقوق بشر : سپهر اجتماعی
کوبا به مسئولیت های خود در رابطه باکنوانسیون های جهانی در باره حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به صورت قابل ستایشی عمل می کند. گزارش سالانه توسعه حقوق بشر سازمان ملل (اچ دی آر) به موفقیت کوبا در رابطه با انقلاب کوبا گواهی می دهد . این گزارش های سالانه بعنوان جامع ترین و گسترده ترین (مرجع) تعیین رفاه خلق های جهان شناخته می شوند. اچ دی آر از آغاز کار خود پیشرفت ها و ترقی انقلاب کوبا را بارها تایید کرده است . کوبا در مقوله توسعه عالی بشر جایگاه استواری را کسب کرده است . بعلاوه کوبا رتبه اول رابطه میان ابزار تولید و ظرفیت برای توسعه انسانی را اشغال می کند. به عبارت دیگر ، جایگاه کوبا در گزارش توسعه انسانی پیش افتادن سرانه آن در رتبه سنجی جهانی را نشان می دهد . از این رو ، در استفاده کارآمد از منابع به سود انسان ، نمایش خروجی کوبا بسیار غنی تر از کشورهای به اصطلاح ” جهان توسعه یافته” است . به طور مختصر ،کوبا کشوری است که از منابع بسیار معدود خود به صورت کارآمدی به سود شهروندان خود استفاده می کند.
در نظر بگریم که برای هر کشوری تلاش برای فایق آمدن و غلبه بر بحران اقتصادی جهانی به روشی که دلخواه مردم آن است ، نه دلخواه انحصارهای جهانی ،کار کوچکی نیست . این کاملا برای کشوری مانند کوبا که هدف جنگ اقتصادی همه جانبه ای از سوی ایالات متحده قرار گرفته است حقیقت دارد. نمی توان فراموش کرد که دست آورد های پر شکوه کوبا در توسعه انسانی در برابر تجاوز همه جانبه واشنگتن که هرگز رای داوری اول ژانویه 1959 مردم کوبا را نپذیرفته است رخ داد. هدف واشنگتن نفی و فرو نشاندن حق تعیین سرنوشت کوبا و استقلال آن است . تحریم اقتصادی امریکا مانع اساسی توسعه اجتماعی و اقتصادی کوبا است ، که برای مردم جزیره بیش از 1 تریلیون دلار امریکا هزینه دارد، و برقراری آن نقض آشکار حقوق بشر مردم کوبا است .
کوبا و حقوق بشر: سیستم سیاسی
اول ،کوبا تقریبا به طور ثابت بعنوان ناقض جدی کنوانسیون بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، یک رژیم توتالیتر ، یک “گولاگ” واقعی ، تحت هدایت و کنترل برادران کاسترو ، اول فیدل ، و اکنون رائول تصویر می شود . اما این جایگاه نمی تواند زمانی که واقعیت کوبا بر اساس شایستگی های خود آن مورد بررسی قرار گیرد دوام آورد . مشارکت گسترده دموکراتیک مردمی در تصمیم سازی در مرکز شیوه مدیریت کشوری کوبا قرار دارد . نهاد های رسمی دولت در کوبا شهرداری ها ، استانداری ها و ساختار های مجالس قدرت خلق ( پودر پوپولار)هستند. مجلس ملی تنها نهاد با قدرت قانونگذاری با نماینده های – همانند مجالس استانی و شهری – انتخابی از سوی حوزه های رای گیری است . مجلس ملی از میان خود اعضا شورای دولتی را ، که به مجلس ملی پاسخگو بوده و حقوق و مسئولیت های آن را ، مانند تصویب و اجرای احکام ، زمانی که مجلس ملی جلسه ندارد، عملی می کند انتخاب می کند.
کوبایی ها شیفته اجرای صرفا مکانیکی مدلی صلب و غیر قابل تغییر نیستند. بر خلاف تصور غلط رایج، سیستم سیاسی کوبا یک نهاد ایستا نیست . کوبایی ها با روند آموزش گسترده ای که عیار آن آزمایشگری و میل به اصلاح خطا ها و قدم های اشتباه از سوی انقلاب و طرح دموکراتیک دوره ای آن ها است سر وکار دارند. از این رو ، سیستم به درخواست های مردمی برای تعدیل پاسخ می دهد.
در سال 1992 قانون اساسی و قوانین انتخاباتی با الزام به انتخاب مستقیم مردمی تمام اعضا مجالس ملی و استانی اصلاح شده بودند . قبلا، تنها اعضا شورای شهر مستقیما انتخاب می شدند ،مجالس استانی با رای نمایندگان شورای شهر بنا می شدند و ، همین طور ، ترکیب مجلس ملی با نماینده های استانی برقرار می شد . همچنین ، ایجاد شوراهای مردمی مستقیما افزایش قدرت دولت محلی و کاهش فشار بوروکراسی را هدف گرفته بود .
دوم ، عملکرد حزب کمونیست کوبا به صورت قابل توجهی محدود شده است ، چون نمی تواند بعنوان یک حزب انتخاباتی عمل کند. قوانین کوبا حزب کمونیست کوبا را از ایفای هر نقشی در معرفی نامزد ها باز می دارد . در سطح شورای شهر ، تعیین نامزد ها در همایش های خیابانی صورت می گیرد ، (خیابان) از مولفه هایی است که مستقیما در گزینش ها شرکت و آن را کنترل می کند. هر شورای شهری به چندین ناحیه یا بخش ، مرکب از چند صد نفر تقسیم می شود . هر ناحیه ای نامزد ها را تعیین و نماینده ای را انتخاب می کند که در شورای شهر محلی خدمت می کند. حد بالایی از مشارکت مردمی در گزینش نامزد ها وجود دارد ، که با تعامل و درگیری شهروندان فعال و آزاد مشخص می شود . انتخابات در سطح شورای شهررقابتی و با رای مخفی است . سازمان انتخابات و شمارش آرا شفاف و به دور از تقلب است . حتی یک مخالف دولت، هایدلبراندو چاویانو ، که در انتخابات 2015 شرکت کرد و باخت اعتبار انتخابات را با اظهار آن که ” رای روشن بود ، شمارش شفاف بود . مردم تغییر نمی خواهند .آن ها هنوز انقلاب را می خواهند” تایید کرد . از نظر قانونی ، (در هر حوزه انتخاباتی)حداقل دو نامزد و حداکثر هشت نامزد باید وجود داشته باشد. درسال 2015، تعداد 27.379 نامزد برای 12.589 پست شورای شهر ، اولین پله پلکان سیاسی کوبا رقابت کردند .
در سطح های استانی و کشوری، کمیسیون های نامزدی (کاندیدا ها را) از میان هزاران نفر الک و انتخاب می کنند. کمیسیون ها مرکب از نمایندگانی از سازمان های توده ای و ریشه ای هستند و از سوی نمایندگان کارگری منتخب اتحادیه ها هدایت می شوند. حزب کمونیست کوبا از مشارکت در کار کمیسیون ها منع شده است . از این رو ، برای زحمتکشان عادی نامزد شدن و انتخاب شدن اصل قانونی است . پیشنهاد های کمیسیون ها سپس برای تصویب نهایی به شورا های شهرتقدیم می شود . از لحاظ قانونی ، بیش از 50 درصد نماینده های مجلس ملی می توانند نمایندگان شورای شهر باشند. دیگر اعضا مجلس ملی اشخاصی ازتمام حوزه های جامعه کوبا یعنی (حوزه های) هنر ، ورزش ، علم ، دین و غیره هستند.
روند انتخابات نمایش گسترده اجماعی را تضمین می کند. در انتخابات سراسری سال 2013 از 612 نماینده در مجلس ملی کوبا ، 299 نفر زنان یک رقم بی سابقه (48.9 درصد) ، بیش از 43.2 دوره قبل ، 37.9 درصد سیاه پوست و 82.68 درصد فارغ التحصیل دانشگاه بودند. میانگین سن نمایندگان 48 سال است . هر عضو مجلس ملی ، از جمله رئیس جمهور رائول کاسترو ، مستقیما انتخاب می شوند و باید بیش از 50 درصد رای را در حوزه انتخاباتی خود کسب نمایند. در انتخابات شوراهای شهر ، مجالس استانی و مجلس ملی کوبا خروجی (مشارکت) بسیار بالا، معمولا نود درصدی است . اخذ رای ، همانند شوراهای شهر ، مخفی است . همچنین ، اگر چه لیست واحدی در حوزه رای گیری مطرح می شود ، اما همه نامزد ها رای همانندی دریافت نمی کنند چون کوبایی ها صلاحدید خود را به روش جدی ، عمیق و صریحی اعمال می کنند. هیچ کارزار انتخاباتی معمولی وجود ندارد ، که نقش پول را در انتخابات کوبا قطع می کند.در عوض ، یک ماه قبل از انتخابات ، زندگینامه ای از هر نامزد نمایندگی در محل های عمومی مختلفی نمایش داده می شود،که به سادگی می توانند در تمام حوزه های انتخاباتی بررسی و خوانده شوند.
هدف از محدود کردن کارزار های عادی انتخاباتی اجتناب از توسعه فعالیت سیاسی حرفه ای است که در آن پول و معاملات پشت پرده به نیروی محرکه سیستم سیاسی تبدیل می شود. انتخابات در کوبا از تبلیغات تجاری که در کشور های سرمایه داری مسلط و به مشخصه سیستم سیاسی تبدیل شده است رها می باشد. فعالیت سیاسی حرفه ای و سیاست مدار ها بعنوان نماد گذشته فاسد و به حاشیه راندن شهروندان تلقی می شود که مشخصه کوبای پیشا انقلابی بود. در نتیجه، در واقع دختران وپسران کارگران و دهقانان نمایندگی های کلیه مجالس ملی ، استانی وشهری را عهده دار می شوند.
سوم ، رابطه ای صمیمی بین نماینده های منتخب شهری و مردمی که به آن ها خدمت می کنند وجود دارد . هر نماینده باید در حوزه انتخاباتی خود (معمولا مرکب از حداکثر 2000 نفر) زندگی کند . هر شورای شهر 4 بار در سال نشست برگزار می کند و از بین اعضا خود رئیس ، معاون رئیس و منشی را انتخاب می نماید. تنها این ها سمت های تمام وقت و از دولت محلی کوبا حقوق دریافت می کنند، تمام اعضا دیگر شوراهای شهرفاقد دستمزد هستند و به مشاغل قبلی پیش از انتخاب شدن خود ادامه می دهند. نماینده ها آشنایی حد بالایی با حوزه های انتخابی خود دارند و همیشه در آماده باش هستند. هر 6 ماه یک بار ،یک نشست پاسخگویی رسمی (planteamiento) برگزار می شود که در آن شکایت ها، پیشنهاد ها و دیگرعلائق جامعه با نماینده ها مطرح می شود .
نماینده پس از آن باید برای حل موضوع تلاش نماید یا برای جلسه پاسخگویی بعدی توضیحی آماده نماید . در نتیجه، نماینده باید روی کار انجام شده خود از زمان جلسه قبل حساب کند. هر نشست planteamiento بادقت ثبت می شود ، و تقریبا 70درصد موضوع ها حل می شود .
این جلسه های planteamiento سبب می شوند موضوع های محلی به سطح ملی کشیده شوند که در ان جا مورد بررسی و بحث قرار می گیرند، و به این ترتیب، برآمد مردمی در سیاست دولت را تضمین می کنند. اگر حوزه های انتخاباتی از عملکرد نماینده های خود ناراضی باشند، پس از آن نماینده باید بر کنار یا در دور بعد انتخابات رای به اخراج او داده می شود . از انتخابات تا انتخابات جابه جایی بزرگی در نماینده ها وجود دارد . مثلا در سال 2013 ، 67 درصد نماینده هایی که وارد شورای شهر شدند برای اولین بار انتخاب شده بودند .
چهار ، سیستم کوبایی از رویکرد خصمانه ای که بر روند های سیاسی غربی مسلط است اجتناب می کند. هدف مرکزی در کار و نشست های شورای شهر ، شورای استان و مجلس ملی، دست یابی به اتحاد و توافق عمومی است. اتفاق آرایی که رخ می دهد نه حاکی از تایید ذهنی بلکه توافقی است که در طی مذاکرات گسترده وفشرده ، گفتگو ها و مجادله ها (کسب می شود) که مقدمه ای برای رای نهایی مجلس ملی است : یعنی نقطه پایان روندی طولانی ، وظیفه شناسانه و گاهی پرالتهاب . مجلس ملی 10 کمیسیون ثابت دارد که موضوع های گسترده ، از جمله در راس امور دیگر ، اقتصاد ، سرمایه گذاری خارجی ، صنعت، محیط زیست ، امور قانون اساسی و قانونی ، آموزش و پرورش ، فرهنگ ، علم و فن آوری را مورد بحث و گفتگو قرار می دهد.
پنج ، سیستم سیاسی کوبا با یک جامعه مدنی بسیار فعال و پرطراوت تقویت می شود. یک جنبه حیاتی سیستم سیاسی کوبا یکپارچگی سازمان های توده ای متنوع در فعالیت سیاسی است . هیچ سیاست یا قانون جدیدی نمی تواند تصویب یا مدنظر قرار گیرد مگر آن که سازمان اختصاصی یا انجمن نمایندگی کننده بخش جامعه که بایدمستقیما در معرض آن قانون قرارگیرد مورد مشورت قرار گرفته باشد.این سازمان ها کارکرد ها و مسئولیت های بسیار ویژه ای دارند. علاوه بر حزب کمونیست کوبا، لیگ جوانان کمونیست و فدراسیون کارگران کوبا ،فدراسیون زنان کوبا ، کمیته های دفاع از انقلاب ، انجمن ملی کشاورزان خرده پا و فدراسیون دانشجویان دانشگاه وجود دارند .
سازمان های توده ای با بی شمارافراد حرفه ای و دیگر انجمن های بیانگرمنافع خاص بخش های دیگر ، از جمله بعنوان مثال، وکلا ، اقتصاددانان ، روزنامه نگاران ، نویسندگان و هنرمندان ،به صورت فیزیکی مورد چالش قرار می گیرند و برآن ها مهر اجماع می زنند. همان طور که ریکاردو الارکون ، رئیس مجلس ملی سابق کوبا تاکید می کند ،” این انجمن ها و سازمان ها عملا کل عالم فعالیت ها ، علائق و مشکلات تمام کوبایی ها را شامل می شوند.” سازمان های توده ای، بر خلاف حزب کمونیست، براساس ماده 88 (سی) قانون اساسی حق ارائه قانون در عرصه هایی را که تحت قلمرو آن ها قرار می گیرد دارند.از این رو ، این سازمان ها موجودیت پویایی دارند ، وکوبا تقریبا از اجتماع های روزانه ، نشست ها و گردهم آیی های سازمان های گوناگون برای گفتگو و بررسی موضوع های خاص ، در ترکیب با مشارکت مقام های دولتی سرشار است . این تماس های روزانه شهروندان با دولت هستی روند های سیاسی کوبایی است.
بعلاوه ، زمانی که در رابطه با هدایت جامعه کوبا تصمیم های حیاتی باید گرفته شود ، کشور به پارلمان گسترده ای به وسعت جزیره تبدیل می شود.مثلا ، در سال های 2011-2010 باید یک تصمیم عمومی در باره Los Lineamentos ، پیشنهاد برای نوسازی و به روز کردن مدل اقتصادی کوبا گرفته می شد . از دسامبر 2010 تا فوریه 2011: 163.079 نشست ، با شرکت تقریبا 9 میلیون نفربرای بحث در باره پیشنهاد ها و رهنمود ها برگزار شد . در نتیجه این بحث و گفتگوی ملی توده ای در سراسر جزیره و در مجالس شهری ، استانی و کشوری کوبا بیش از دو سوم 291 پیشنهاد اصلی اصلاح شدند: سرانجام 311 رهنمود بیرون آمد .این 311 رهنمود در کنگره ششم حزب کمونیست کوبا مورد بحث و گفتگوی بیشتر قرار گرفتند که در آن کنگره 86 رهنمود (28 درصد) از 311 رهنمود ، همراه با تصویب دو رهنمود جدید اصلاح شد، وبه 313 رهنمود منجر شد . اما این پایان مذاکرات و بحث های ملی نبود . سه سند که مسیر آینده کوبا راخلاصه می کند – Los Lineamentos; la Conceptualización del Modelo Económico y Social Cubano de Desarrollo Socialistaand Plan 2030 – محصول این درگیری عمیق توده با شهروندان کوبایی است . سند ها در سال 2016 از سوی شهروندان کوبا دوباره موضوع بررسی و تحلیل در سطح ملی قرار گرفته بودند.
کوبا در جهان : انترناسیونالیسم
کمک های کوبا به پیشرفت و دفاع از حقوق بشر به ورای مرزهای جغرافیایی مردم جزیره می رسد . از زمان نطفه بندی ، انقلاب کوبا مشارکت گرانبهایی به مبارزه جهانی برای حقوق بشر ، عدالت ، توسعه اجماعی و کرامت انسانی عرضه کرده است و به عرضه آن ادامه می دهد. کوبا ارثیه انترناسیونالیسم و بشر دوستی بی مانندی را ، با واقعیت بخشیدن به گفته های فنا ناپذیر خوزه مارتی :” وطن انسانیت است .انسانیت وطن است ” بر قرار کرده است . مثلا ، کوبا نقشی حیاتی در مبارزه رهایی بخش ملی و ضد استعماری افریقا ( از الجزیره تا افریقای جنوبی) ایفا کرد. در مبارزه برای شکست دادن رژیم آپارتاید در افریقای جنوبی بیش از 2.000 کوبایی جان خود را از دست دادند .این از سوی افریقایی ها فراموش نشده است – و هر گز فراموش نخواهد شد . نلسن ماندلای زنده یاد گفت : « مردم کوبا جایگاه ویژه ای در قلب خلق های افریقا دارند. انترناسیونالیست های کوبا به استقلال ، آزادی و عدالت افریقایی ها کمکی کردند که برای شخصیت اصولی وعاری از خودخواهی آن بی مانند است … کوبایی ها به منطقه ما بعنوان پزشک ، معلم، سرباز، کارشناس کشاورزی آمدند، اما هرگز بعنوان استعمار گر نیامدند.»
امروز این تعهد کوبا به بشریت در ده ها هزار کارمند پزشکی و مربیانی تجلی می کند که ، در حال پیکار در خندق ها علیه بیماری و بیسوادی در سراسر جهان خدمت کردند و به خدمت خود ادامه می دهند. در سال 2014 ، بعنوان نمونه ، هاوانا بی درنگ به شیوع همگانی ( اپیدمی) ابولا در کشورهای افریقای غربی گینه ، لیبریا و سیرالئون پاسخ داد . هیئت پزشکی کوبا ، شامل 461 پزشک و پرستار انتخاب شده از بین بیش از 15.000 داوطلب بزرگترین هیات اعزامی نسبت به تمام کشورها بود . افریقا صدا کرد و کوبا پاسخ داد.
حتی در این شرایط دشوار، زمانی که کشور جزیره با خرابی ناشی از طوفان ایرما دست به گریبان است ، روح ژرف انترناسیونالیستی کوبا با ارسال بیش از 750کارمند بهداشتی کوبا به آتیگوا، باربودا، دومنیکن، هائیتی، سن کیت و نویز، سنت لوچیا و باهاماس یک بار دیگر به صورت عمیقی نشان داده می شود.
پزشکان خدمتگذار کوبایی در سراسر جهان نه از منفعت مالی بلکه از ارزش های ژرف همبستگی انترناسیونالیستی فراهم شده از زمان پیروزی انقلابی انگیزه می گیرند. از سال 1959 ،بیش از 300.000 کارمند پزشکی کوبا در 158 کشور خدمت کرده اند . در حال حاضر ، 50.000 پزشک و پرستارکوبایی در 66 کشور سراسر امریکای لاتین ، افریقا ، اسیا خدمت می کنند و بیش از 4.000 کارمند مراقبت بهداشت کوبایی در حال درمان مردم در 32 کشور افریقایی هستند. همان طور که دکتر یورگ پرز اویلا ، مدیر انستیو پدرو کوری کوبا برای داروی استوایی یاد آورشد :« اصول ما تقسیم آن چه داریم بوده است »
جمع بندی
دست آوردهای کوبا در داخل یک بستر سیاسی بسیار ویژه رخ می دهد . این بنیان سیاسی انقلاب کوبا است که تضمین کننده و نیروی محرکی بوده است که این دست آوردها برآن تکیه دارند.
انقلاب کوبا نتیجه مبارزه طولانی کوبا برای کسب استقلال و تاسیس طرح ساختمان ملی بومی ریشه دار در مشروعیت تاریخی آن بعنوان وسیله ای برای تحقق این آرزوی تاریخی است . به صورت دوره ای ، مردم کوبا این آرزوهای تاریخی را که در توافق سیاسی برای دفاع از برنامه انقلابی وصف می شوند باز تایید می کنند. گزارش های توسعه انسانی ، بعنوان مثال ، این واقعیت را نشان می دهند و طالب بازتاب هستند ، آن (گزارش ) ها راه انقلابی انتخاب شده از سوی خلق کوبا را تایید می کنند.
موجودیت واقعی کوبا حق غیر قابل انتقال خلق کوبا – و همه خلق های دیگر- برای تعیین آینده و سیستم سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی خود را بدون دخالت خارجی مورد تایید قرار می دهد : حقی دائمی در منشور سازمان ملل ، کنوانسیون جهانی در باره حقوق اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ، کنوانسیون بین المللی حقوق مدنی وسیاسی و بیانیه در باره اصول قانون بین المللی در رابطه با روابط دوستانه همکاری بین کشورها بر اساس منشور سازمان ملل
نمونه کوبا حتی اهمیت بیشتری می یابد چون آشکارمی کند قرن بیست ویکم با خطر های سنگینی که رفاه خلق های جهان را تهدید می کند همراه است. در میانه این چالش های ژرف ، کوبا استدلال کسانی را که ( ادعا می کنند) روابط در داخل و بین ملت ها و خلق های جهان با منافع شخصی ، تعقیب قدرت و ثروت تعیین می شوند – و تنها می توانند تعیین شوند- تکذیب می کند. کوبا نشان می دهد که جامعه ها می توانند بر عدالت اجتماعی ، کرامت انسانی و همبستگی بین المللی متمرکز باشند .
· نوشتار ارسال شده به نشست عمومی دوره ای شورای حقوق بشر سازمان ملل درباره نویسنده : پروفسور ایزاک سانی مدیر مشترک برنامه سال گذار در دانشکده هنسون دانشگاه دالهوسی است . کار استادی او در عرصه مطالعات توسعه بین المللی ، اقتصاد سیاسی و قانون است . بارها از کوبا دیدارکرده است و نویسنده تک نگاری در باره کوبا – که از سوی برنامه مطالعات توسعه بین المللی دانشگاه سن ماری ، هالیفاکس کانادا منتشر شده است – و نیز نوشتارهای بسیاری در باره کوبا ، تاریخ سیاه و نژاد است .
