هفتاد و سه سال پیش سید جعفر پیشه وری و تعدادی از انقلابیون، روشنفکران، روزنامه نگاران و معتمدین مردم، تصمیم گرفتند حزبی را تاسیس کنند که نه تنها ادامه دهنده راه حیدر عمواوغلی، ستارخان، باقرخان و شیخ محمد خیابانی باشد، بلکه به نیاز های مبرم روز نیز پاسخ دهد. به همین خاطر روز 12 شهریور 1324 پیشه وری و یارانش با انتشار بیانیه 12 ماده ای به این مهم تحقق بخشیدند. بدین ترتیب فرقه دمکرات آذربایجان تاسیس شد. انتشار بیانیه شور و شوق غیر قابل تصوری در شهر و روستا بوجود آورد. سیل عظیمی از برای پیوستن به تشکیلات فرقه براه افتاد. جریانات سیاسی از جمله تشکیلات حزب توده ایران در آذربایجان و جمعیت آذربایجان در حمایت از اهداف فرقه که در بیانیه بازتاب پیدا کرده بود، به تشکیلات فرقه پیوستند. چندی نگذشته بود که اعضای فرقه دمکرات آذربایجان از مرز دویست هزار نفر گذشت. این روند سرانجام به تشکیل دولت خودمختار آذربایجان در 21 آذر 1324 انجامید.
از آن تاریخ 73 سال می گذرد. حکومت ملی آذربایجان پس از یک سال توسط عوامل انگلیس و آمریکا و ارتجاع داخلی به شکل وحشیانه ای سرکوب شد. اهداف و آرمان های مردم آذربایجان که در بیانیه 12 شهریور 1324 تبلور یافته بود، پاسخ نگرفت. 73 سال است که مبارزه برای تحقق برحق خلق آذربایجان که خواست همه خلق های ایران است، ادامه دارد. به همین خاطر 12 شهریور به عنوان یک روز تاریخی و پایه گذار یک حرکت مدرن برای رهایی کشوراز عقب ماندگی و استبداد هر سال گرامی داشته می شود. مردم ایران بخصوص آذربایجانی های مترقی و آزادیخواه، این روز را به اشکال ممکن پاس می دارند.
به همین خاطر و به پاس گرامیداشت انتشار بیانیه 12 شهریور، آذربایجانی های مقیم جمهوری آذربایجان بویژه اعضاء و هوادران فرقه دمکرات آذربایجان، روز دهم اردیبهشت در شهر باکو گرد هم آمدند. در این گردهمایی که تعدادی از نمایندگان رسانه های محلی نیز شرکت داشتند. در این نشست پیرامون شرایط عینی و ذهنی تشکیل فرقه دمکرات آذربایجان، بیانیه 12 ماده ای 12 شهریور و انطباق آن با خواست مبرم مردم در آن زمان و حتی امروز، اوضاع سیاسی ـ اقتصادی روز کشور و … سخنانی گفته شد. دو تن از شرکت کنندگان به عنوان شاهدان زنده خاطراتی از شور و حال و مبارزات مردم پس از انتشار بیانیه 12 شهریور به اطلاع جمع رساندند که به شدت مرد تشویق قرار گرفت.
در پایان به اطلاع رسید که به خاطر 100 سالگی تولد شهید فریدون ابراهمی در اواخر آبان ماه سال جاری بزرگداشتی بر گزار می شود. در مورد کم و کیف این بزرگداشت، بزودی اطلاع رسانی خواهد شد.
