.ویروس کرونا اقتصاد ایران را به کما می برد

دکتر محمد حسین یحیایی

اقتصاد ایران از مدت ها پیش گرفتار بیماری های کشنده ای مانند کاهش رشد، رکود، تورم ، بیکاری گسترده، کاهش شدید ارزش پول ملی و نابسامانی مدیریتی شده بود که مهمان ناخوانده ای بنام « کرونا » از راه رسید، رژیم درمانده سیاست همیشگی خود را به کار برد، ارگان ها و نهاد های امنیتی خود را وارد میدان کرد، از همان روز های نخست نهاد های به اصطلاح انتخابی به حاشیه رانده شدند، وزیر بهداشت که مسئولیت حفظ سلامتی مردم را دارد دو نامه به « حسن روحانی » رئیس دولت نوشت که در شورای امنیت ملی قرائت شود، در نامه نخست « نمکی » وزیر بهداشت از روحانی درخواست می کند که برای پیشگیری از گسترش ویروس کرونا راهپیمایی 22 بهمن لغو شود و احتمالا انتخابات 2 اسفند برگزار نشود که این خود نشان می دهد که سران رژیم، شورای امنیت ملی، سران سپاه و خامنه ای از وجود ویروس بویژه در شهر قم خبر داشتند ولی « وحید حقانیان » نظر خامنه ای را ابلاغ کرده و گفته: « صلاح نیست »، در نتیجه حسن روحانی هم به نمکی گزارش داده که اختیار تصمیم گیری در این مورد از ما سلب شده و کاری از دست ما ساخته نیست، نمکی نامه دیگری به روحانی می نویسد و در خواست می کند که با احتکار و بازار سیاه ماسک و دیگر وسائل بهداشتی برخورد شود که بازهم جواب منفی و مایوس کننده است، همسو با آن خامنه ای دست بکار می شود و در درس خارج خود که با فاصله زیادی از آخوند ها و طلبه ها نشسته بود می گوید: آمریکا و دشمنان و رسانه های خارجی با تبلیغ خطر یک بیماری و ایجاد هراس می خواستند مردم در انتخابات شرکت نکنند که شکست خوردند و انتخابات پر شکوه ( در شهر های بزرگ زیر 25 درصد ) انجام شد، در چند روز بعد با کشته شدن تعدادی از نزدیکان، خامنه ای به واقعیت ویروس کرونا پی می برد و خود را به انزوا می کشاند تا جائیکه از رفتن به مشهد در عید نوروز هم خوداری می کند ، جالبتر اینکه نه تنها مقامات و نهاد های انتصابی بلکه نهاد های انتخابی هم مانند رئیس جمهور و نمایندگان مجلس هم خود را در این روزها مخفی کرده اند، تنها نیرویی که در میدان، خود نمایی می کند، نیرو های نظامی، امنیتی و نهاد های وابسته به آنها است که هم سیاست و هم اقتصاد را در دست دارند و با انتخابات مجلس یازدهم به راس قدرت و حاکمیت نظامی نزدیک تر شدند.طائب رئیس سازمان اطلاعات سپاه خود را بالاتر از دولت می پندارد و با قرنطینه شدن شهر قم به شدت مخالفت می کند که یکی از دلایل شیوع و گسترش ویروس کرونا به شهر ها و مناطق دیگر می شود.

ویروس کرونا در شرایطی وارد کشور شده است که چند روزی به پایان سال خورشیدی نمانده است، ایران کشور پر جمعیتی ( 84 میلیون ) است، سهم بزرگی در اقتصاد جهانی ندارد، ( با بیش از یک درصد از جمعیت جهان، نزدیک به نیم درصد در اقتصاد جهان سهم دارد )، از آن رو پایان سال و آغاز سال نو تحول مهمی در بازار داخلی بوجود میآورد، خرید و فروش رونق می گیرد، بخش تجارت و تولیدات مصرفی از ماه ها پیش تدارک می بینند، مواد خوراکی، گردشگری داخلی رستوران ها، هتل ها و ترانسپورت را به حرکت در می آورد که هنگام رکود اقتصاد را جان می بخشد، در نتیجه گسترش ویروس کرونا در سرتاسر ایران بویژه مناطق گردشگری ضربه سختی به اقتصاد نحیف و درمانده کشور خواهد زد، چک های برگشتی و ورشکستگی افزایش خواهد یافت و در پی آن روان جامعه آزرده و پریشان خواهد شد، در این میان مداخله جهالت و خرافات در علم و سلامتی مانند تجویز روغن بنفشه و… مردم درمانده را بیشتر از بیماری و ویروس کرونا آزرده خواهد کرد ( خامنه ای هم دعای هفتم صحیفه سجادیه را توصیه می کند ) در نتیجه اقتصاد با شتاب بیشتری محدود تر خواهد شد، اقتصاد کشور روز های سخت و دشواری را از سر می گذراند، رشد اقتصادی در سال گذشته بر اساس نهاد های بین المللی و مرکز پژوهش های مجلس نزدیک به 7 درصد بوده که با شرایط کنونی به مرز منفی 10 درصد خواهد رسید که برای جامعه جوان ایران که خواهان مشارکت در اقتصاد و تولید است فاجعه، وحشتناک و غیر قابل تحمل است. در این میان سیاست بین نهاد های انتصابی و انتخابی قفل شده است، نیرو های نظامی و امنیتی با استفاده از شرایط و قدرت اقتصادی خود در قکر قبضه کردن قدرت اجرایی و نهاد قانون گذاری هستند، انتخابات مجلس 11 آنها را به این هدف نزدیک کرده است، بیشترین کرسی های مجلس را با هماهنگی با ارگان و نهاد های دیگر بدست آوردند، تیم روحانی و شرکاء نظاره گر این بازی و نمایش بودند، در حالیکه ویروس کرونا در شهر قم لانه کرده بود و برای پرواز به شهر های دیگر آماده می شد، نهاد ریاست جمهوری و هیئت دولت اعتدال و امید مایوس تر از مردم به دروغپردازی های خود در رابطه با بهبود اوضاع اقتصادی و رقم سازی کشتار آبانماه ادامه می داد، در این میان اقتصاد در بدترین شرایط قرار می گرفت، سال های طولانی جمهوری اسلامی رشد اقتصادی، منابع ارزی و نیاز های وارداتی خود را با فروش نفت و مشتقات آن بدست آورده بود، و حالا هم به شدت به درآمد های نفتی وابسته است.

همه تلاش های دولت روحانی گذر از تحریم و ارتباط اقتصادی با ایالات متحده و اروپا بود، با برجام بخشی از آن برآورده شد ولی مخالفین برجام از پای ننشتند و در مقابل شخصیت ضعیف و ناتوانی دولت صف آرایی کردند، با چهار لایحه دولت که از مجلس گذشت مخالفت کرده آن را در راهرو های شورای نگهبان و یا تشخیص مصلحت نظام زمینگیر کردند، ترامپ از برجام بیرون آمد و جمهوری اسلامی گویا با ترامپ و ایالات متحده پیمان بسته بود بدون توجه به خواسته های اروپا و ادامه برجام گام به گام از تعهدات خود کم کرد تا گام نهایی پنجم را برداشت که با بیرون آمدن از آن تفاوت چندانی ندارد در این میان دزدیها، اختلاس ها، رانت خواری از امکانات دولتی و استفاده از ارز دولتی برای تجارت جعلی ابعاد نجومی بخود گرفت و فاصله طبقاتی را به شدت افزایش داد، در یک سو نوکیسه های میلیاردی و در سوی دیگر فقر رو به افزایش، اعتماد مردم را به رژیم کاهش داد ولی هرگونه اعتراض مدنی مردم با خشونت و کشتار همراه شد که آخرین آن در ماه آبان به وقوع پیوست در نتیجه مردم هیچگونه اعتمادی به رژیم ولایت ندارند و در برنامه های اقتصادی آن مشارکت نمی کنند و در نهایت آن را از خود نمی دانند.

اقتصاد نحیف و درمانده ایران در ورطه سقوط و نابودی است، فروش نفت با قیمت ارزان هم بسیار کم شده است، از آن گذشته ارزش نفت به علت کاهش رشد اقتصادی جهان بویژه چین تا یک و نیم درصد و اقتصاد جهان تا نیم درصد رو به کاهش است که در 10 مارس تا 30 درصد پائین آمد و انتظار می رود این کاهش در تابستان بیشتر شود زیرا از یک سو کارتل نفتی اوپک و از سوی دیگر غول نفتی روسیه و دیگر گروه غیر اوپک در کاهش تولید به توافق نمی رسند، همراه با آن نبض بازار در دست خریداران نفت است زیرا بازار اشباع شده، ده ها تانکر سرگردان به دنبال مشتری می گردند، در نتیجه افزایش قیمتی در آینده متصور نیست، بنابرین ایران دیگر توانایی فروش نفت و درآمد های بادآورده را نخواهد داشت در دیگر سو جمهوری اسلامی به لیست سیاه گروه اقدام مالی ( اف ای تی اف ) برگشته است که نظام بانکی آن با مشکلات زیادی روبرو خواهد شد.

اقتصاد ایران برای سرپا نگهداشتن اقتصاد صنعتی و حتی کشاورزی خود نیاز به کالا های میانی دارد که بتواند تولید خود را در سطح پائین ادامه دهد و برای آن نیاز به ارز دارد،عمده محصولات غیر نفتی ایران ( پتروشیمی، مواد معدنی، خوراکی و اندکی هم مهندسی و خدماتی ) به چین، عراق، افغانستان و ترکیه صادر می شود که در سال گذشته بویژه بعد از گسترش ویروس کرونا به سرعت و شدت کاهش می یابد، برخی مرز های خود را می بندند و برخی دیگر با کاهش رشد اقتصادی خود نیازی به کالاهای ایران ندارند که این مجموعه به اقتصاد ضعیف ایران لطمات جبران ناپذیری خواهد زد ( کاهش بازرگانی با چین 25 درصد و با اروپا 50 درصد )

سقوط آزاد در اقتصاد، امنیتی کردن جامعه، مشکل سازی در فهم و درک مفاهیم و پدیده های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تنش در مدیریت کشور را افزایش می دهد، نهاد های قدرت در چالش باهم به یکدیگر می تازند، خامنه ای با حکم های حکومتی ( فرستادن بودجه سال 99 که کلیت آن از سوی مجلس رد شده بود به شورای نگهبان ) مجلس شورای اسلامی را به حاشیه رانده و با تشکیل شورای هماهنگی قوا، نهاد اجرایی کشور را تعطیل کرده است، در این میان دست نیرو های مسلح بازتر از گذشته به یکه تازی خود در اقتصاد و مدیریت کشور ادامه می دهد، و طرفداران آنان نیز با رهنمایی و رهنمود های خود از آنان حمایت می کنند، در این راستا نوشته های حسین شریعتمداری در کیهان به نمایندگی از خامنه ای جلب توجه می کند، شریعتمداری در سرمقاله خود به شدت از اوضاع اقتصادی، دزدی، اختلاس، احتکار و… ( که خود هم سهمی در آن دارد ) و مدیریت انتقاد می کند و می نویسد: جان برکفان نیروی سپاه، بسیج و انتظامی را به میدان آورند و با فرمان آتش به اختیار به آنان اجازه دهند تا با اطلاعات مردمی آنان را قلع و قم کنند.البته شریعتمداری منظور از آنان را روشن و واضح نمی نویسد ولی آنچه مسلم است، رهنمود به نیرو های مسلح است که شرایط بغرنج و اقتصاد رو به نابودی کشور را دریانبد و پیش از خیزش همگانی دست بکار شوند.

براستی میهن با چالش های بزرگی روبروست، حوزه اقتصاد بخش مهمی از آن است ولی جمهوری اسلامی هم، توان اداره کشور را در این شرایط بغرنج ندارد، رکود ، بیکاری، تورم، بحران های روحی و روانی جامعه بویژه جوانان و تبعیض از یک سو و ارتجاع سیاه و تاریک اندیش حاکم از سوی دیگر جامعه را به تباهی کشانده، همه راه های برون رفت از بحران رو به افزایش را مسدود کرده است، تنها راه برون رفت اتحاد همه نیرو های دمکراتیک و گذر از رژیم ولایت است…