صاحبان پول آماده تغییر قاعده بازی هستند

لئونید ساوین (Leonid Savin)

پروفسور، دکتر علوم سیاسی، تحلیلگر مسائل جهانی

ابراهیم شیری

ویروس و ترس از ابتلا به آن منجر به تغییر نظم جهانی می­شود

شیوع ویروس کووید- ١٩ موجب ایجاد تغییرات در مناسبات بین­الملل شده و می­شود. در باره نقش مفید بحران­ها زیاد سخن می­گویند؛ صندوق بین­المللی در کوران جنگ جهانی دوم تشکیل گردید؛ «گرو هفت» (جی ٧) پس از شوک نفتی سال ١٩٧٣ پدید آمد. ­این باور دلیل دارد، که بحران اقتصادی- ویروسی کنونی منجر به پیکربندی جدید جغرافیای سیاسی (و جغرافیای اقتصادی) خواهد شد.

واعظان جهانی­سازی در این باره می­گفتند، که موج جدید ملی کردن­ها در سرتاسر جهانی آغاز می­شود و خودکامگان برای تحکیم قدرت خود از فرصت استفاده می­کنند. در ایالات متحده آمریکا پیش­بینی­هایی شایع می­شود، که بنا بر آنها، بحران اقتصادی همراه با شیوع ویروس سنگین­تر از بحرانهای قبلی خواهد بود و نرخ بی­کاری تا ٢٠٪ افزایش خواهد یافت.

کارت کمپبل، معاون سابق وزیر امور خارجه آمریکا در امور منطقه شرق آسیا و اقیانوس آرام با همکاری روش دوشی، مدیر طرح راهبردی چین در بنیاد بروکینگز طی یک مقاله منتشره در ١٨ مارس ٢٠٢٠ می­نویسند: اگر چه عواقب جغرافیای سیاسی ویروس واگیر اکنون در مقایسه با مسئله تندرستی و ایمنی دارای اهمیت درجه دوم می­باشد، اما در چشم­انداز بلند مدت­ آنها می­توانند به همان اندازه اهمیت داشته باشند.

کارت کمپبل و روش دوشی شیوع عفونت ویروسی را با بحران کانال سوئز مقایسه نموده، تصریح می­کنند، که هر قدر چین در شرایط جدید بسرعت اقدام ­نمود و به کمک سایر کشورها شتافت، اما ایالات متحده آمریکا برعکس، به هیچ اقدامی دست نزد. در اوایل مارس سال ٢٠٢٠، بنا به اطلاعات رسمی، در آمریکا فقط یک درصد از ماسکهای پزشکی مورد نیاز کشور وجود داشت. تجهیزات تهویه ریه نیز تنها ١٠٪ از تعداد مورد نیاز وجود داشت. این در حالی است که ٩۵٪ از آنتی بیوتیکهای موجود در بازار آمریکا را آنتی بیوتیکهای تولید چین تشکیل می­دهد. در مجموع ٨٠٪ از اجزای اساسی دارویی آمریکا از چین و هند وارد می­شود. بلحاظ نرخ مرگ و میر ناشی از کروناویروس، آمریکا با پیشی گرفتن از ایتالیا و اسپانیا  مقام اول جهان را به خود اختصاص داده است. در صورتی که در چین و ایران- کشورهایی که ویروس به شدت شایع شد، نرخ مرگ و میر پائین است.

معلوم شد ایتالیا برای چنین روند رشد حوادث آماده نبود. علاوه بر این، برای کمک بروکسل (اتحادیه اروپا) نیز آماده نبود. سیاستمداران ایتالیایی، البته، نه فقط بدبینان نسبت به اروپا از احتمال خروج ایتالیا از اتحادیه اروپا به دنبال انگلیس سخن گفتند…

شیوع عفونت ویروسی آسیب­پذیری ساختارهای نظامی- سیاسی و در رأس آن ناتو را ثابت کرد. معلوم شد، که کشورهای عضو اتحادیه به حل جمعی مسئله مقابله با شیوع ویروس قادر نیستند.

نوشته سایت کمیته روابط بین­المللی در خصوص ارزیابی از اقدامات ایالات متحده آمریکا پس از اعلام شیوع کروناویروس از سوی سازمان جهانی بهداشت بسیار جالب توجه است. مؤلف این مقاله می­نویسد: «از آنجا که سیاستمداران همه جهان برای مقابله با کروناویروس و عواقب آن سعی می­کنند، ناگزیر با این شرایط مواجه می­شوند، که اقتصاد جهانی بر خلاف تصور آنها عمل می­کند. جهانی­سازی بطور روزافزون به عملکرد نیروی کار متخصص در کشورهای مختلف نیاز دارد، این الگویی است، که بهره­­وری  استثنایی و همچنین، آسیب­پذیری ایجاد می­کند… تأمین­کنندگان یک منبع یا یک منطقه از جهان که در زمینه یک محصول خاص تخصص می­یابند، می­توانند هنگام بحران، شکنندگی منجر به قطع زنجیره تأمین ایجاد نمایند. در ماههای آتی چنین آسیب­پذیری­ها باز هم بیشتر بروز خواهد کرد و نتیجه آن ممکن است به تغییر سیاست جهانی منجر شود. امکان دارد برخی کشورها با تمرکز روی تندرستی و ایمنی شهروندان خود از صادرات جلوگیری نموده یا صادرات کالاهای مهم را حتی اگر به متحدین یا همسایگانشان آسیب برساند، شدیدا کنترل نمایند. چنین دوری از جهانی­سازی ممکن است برای کشوری که از عهده آن برآید، ابزار تأثیرگذاری قدرتمندی ایجاد کند. تا کنون ایالات متحده آمریکا بدلیل عقب ماندگی قابل ملاحظه از چین، در امر مقابله با کروناویروس جدید پیشرو جهان نبوده است. بیماری واگیر جغرافیای سیاسی جهانی­سازی را تغییر می­دهد، اما ایالات متحده آمریکا نمی­خواهد خود را وفق دهد. در عوض بیمار می­شود و خود را با لحاف می­پوشاند».

جوزف نای- کوچک، دانشمند سیاسی متنفذ آمریکایی که نظریه وابستگی متقابل کشورها را تدوین کرده، نتیجه­گیری­ها از وجود اختلال در ساختار قدرت آمریکا را تأئید نموده و می­نویسد: «رقابت و رویکرد آمریکا قبل از هر چیز، برای دفاع از ایالات متحده کافی نیست. همکاری فشرده، هم با متحدین و هم با رقبا نیز از اهمیت جدی برای امنیت ایالات متحده آمریکا برخوردار است… طبیعتا، هر کشوری به منافع ملی خود الویت قائل می­شود، اما مسئله مهم عبارت از این است، که این منافع را تا چه حد گسترده یا باریک تعریف می­کند… خطر جدید برای امنیت آمریکا نه تنها از نیروهای فراملی مانند کووید- ١٩ و تغییرات اقلیمی، حتی از ناتوانی داخلی آمریکایی­ها در انطباق خود با دنیای جدید ناشی می­شود. کووید- ١٩ درس دردناکی به ما می­دهد».

این افکار که همزمان با هراس از کروناویروس بوجود آمده و به نقطه اوج خود رسیده، با توازن قوا در آمریکا قبل از انتخابات نوامبر رابطه مستقیم دارد. ممکن است تعادل قوا تغییر یابد، اما، چگونه، هنوز معلوم نیست.

جوزف نای هشدار می­دهد: حاکمان آمریکا (اربابان پول) آماده­اند قاعده بازی تحت عنوان «جهانی­سازی» را تغییر دهند. اما خود بازی را لغو نمی­کنند.

منبع:

https://www.fondsk.ru/news/2020/04/10/hozjaeva-deneg-gotovy-pomenjat-pravila-igry-50587.html