کشتن یک ملت ـ پروژه کلنگی کردن یوگسلاوی

جنایات ناتو، قانون را زورمندان می نویسند

بخش ششم

عمده مطالب این نوشتار از فصل ۱۲ کتاب کشتن یک ملت، نوشته مایکل پرنتی، گرفته شده است. با این همه، در استناد به مطالب، منابع اصلی مورد استفاده در کتاب مزبور و یا منابع دیگری نیز معرفی شده اند.

ناتو مدعی بود که دخالت در یوگسلاوی با هدف مقابله با کشتار شهروندان کوزوو توسط دولت یوگسلاوی صورت می گیرد. در بخش های پیشین علل و اهداف واقعی دخالت ناتو توضیح داده شد و نیازی به توضیح دوباره آنها نیست. اما نکته قابل تامل آنکه آمار کشته شدگان غیر نظامی توسط ناتو به حدی بالا بود که اگر توسط مخالفان ناتو رخ می داد، قطعا آن را نسل کشی می نامیدند.

رسانه های وابسته به ناتو در توجیه این کشتار، آنها را عوارض جانبی و ناخواسته تلقی و آمار آن را اندک جلوه می دادند. به ادعای آنها، کشورهای دموکراتیک و مدافع حقوق بشر نمی توانستند فقط بنشینند و قتل عام شهروندان کوزوو را تماشا کنند و ناگزیر از دخالت بشر دوستانه بودند و در چنین مواقعی، برخی عوارض جانبی نیز اجتناب ناپذیر است. اندیشمندان متعددی این ادعای ظاهرالصلاح را – که در دیگر دخالت های نظامی ناتو از جمله در لیبی و سوریه نیز تکرار شده است – مردود و ریا کارانه دانسته اند.

استدلال نعام چامسکی در رد این  ادعا مبتنی بر این اندیشه ساده است که وقتی تصمیم به مداخله و بمباران نظامی گرفته می شود کاملا واضح است که عده زیادی بی گناه کشته خواهند شد، بنابراین، اتخاذ بی پروایانه چنین تصمیمی از بیخ و بن غلط است و راه حلی که از خود درد بدتر است همان بهتر که بکار گرفته نشود. وی در توضیح خود از مثال ساده همه فهمی استفاده می کند (نگاه کنید به فیلم پیوست دقیقه ۳۴:۴۵) که در آن دزدی با حمله به یک نفر او را تهدید می کند و شخص ثالثی در کمک به قربانی، بی پروایانه اقدام به شلیک کرده و هر دو را می کشد و وقتی از او پرسیده می شود که چرا چنین کاری کردی می گوید که نمی توانست در برابر دزدی ساکت بنشیند و تماشا کند و بایستی کاری می کرد.

جرج کنی، کارمند سابق وزارت امور خارجه آمریکا، نیز در سخنرانی خود در معبد لئو بک با اشاره به استفاده ناتو از بمب های خوشه ای می گوید: «بمباران خوشه ای مراکز پر جمعیت شهری به کشته شدن تصادفی شهروندان منجر نمی شود. بلکه، این اقدام یک عملیات تروریستی عامدانه است».  حتی دیدبان حقوق بشر هم، که غالبا هم سو با آمریکا عمل کرده و گزارشات آن از حجم تلفات غیرنظامی نزدیک به گزارشات ناتو است، بمباران خوشه ای مراکز شهری را – که به بهانه حمله به اهداف نظامی در آن نقاط رخ داده بود – نقض مقررات کنوانسیون ژنو دانسته و مهاجمان را به علت عدم هشدار کافی به غیرنظامیان سرزنش کرده است.

برخلاف ادعای ناتو مبنی بر ناخواسته بودن عوارض جانبی، روزنامه واشینگتن پست در شماره ۲۰ سپتامبر ۱۹۹۹ فاش کرد که طراحان حمله هوایی به ساختمان حزب حاکم یوگسلاوی احتمال تلفات سنگین غیر نظامیان را پیش بینی کرده و کشته شدن ۵۰ تا ۱۰۰ نفر از کارمندان حزب و ۲۵۰ نفر از شهروندان غیر نظامی را تخمین زده بودند. با این حال، مقامات آمریکائی و انگلیسی آن را تصویب و فقط فرانسه نسبت بدان موضع‌گیری کرده بود.

بعلاوه، فیلم هدف گیری دقیق (دقیقه ۲:۰۴ فیلم پیوست)  و حمله به قطار مسافربری  بر روی پل گردلیچا نیز گویای تعمدی بودن این حملات است. نیروهای ناتو که به بهانه دفاع از شهروندان کوزوو به پل های شهری و بین شهری، شبکه آب و فاضلاب و دیگر زیر ساخت های یوگسلاوی حمله ور می شدند، این حمله را نیز ناخواسته و اتفاقی تلقی کردند.

مارتین دلا هوزه، خلبان اسپانیایی، که در چندین عملیات بمباران ناتو در یوگسلاوی مشارکت داشته است از حملات عمدی به مراکز غیرنظامی سخن گفته و اعتراض یکی از فرماندهان عالی نیروهای اسپانیا به مقامات ناتو در این زمینه را عامل اخراج وی دانسته است.

نکته قابل تامل اینکه، دادگاه رسیدگی به جنایات جنگی یوگسلاوی – دادگاه لاهه – مجاز به رسیدگی به جنایات انجام یافته توسط دولت یا شبه نظامیان صرب بود اما هرگز اجازه دخالت در جنایات ناتو را نداشت. دیوید جیکوب و مایکل مندل، وکلای کانادایی، شکایتی سه جلدی بر علیه شصت و هفت مقام ناتو را – به جهت نقش داشتن آنها در حملاتی که منجر به  کشتار یا قطع عضو هزاران شهروند و خسارات چندین میلیارد دلاری شدند –  تسلیم دادگاه کردند. آنها مراتب نارضایتی خود را از اینکه دادگاه لاهه علیرغم رسیدگی سریع به جنایات ارتکاب یافته توسط صربها، به جنایات ناتو، از جمله به شکایات خود آنها، آنها رسیدگی نمی کند، به دادستان دادگاه – خانم کارلا دل پونته – ابراز کردند. دو ماه بعد، خانم دل پونته تصریح کرد که بررسی جنایات ناتو غیرممکن است زیرا هم کاخ سفید و هم پنتاگون با دخالت نهادهای قضایی بین المللی در امور نیروهای نظامی آمریکا مخالف بودند.

جیمز شی سخنگوی درشت‌گوی و بی پروای ناتو در پاسخ به پرسش خبرنگاری که از او پرسید چرا علیرغم این همه تاکید ناتو بر قوانین بین المللی، این سازمان اجازه بررسی جنایات ناتو را به دادگاه جنایات جنگی نمی دهد، پاسخ های زیرکانه و قابل تاملی می دهد. وی نخست در اظهار نظری دو پهلو، یادآوری می کند که این دادگاه توسط ناتو تاسیس و تامین مالی شده است، پس ناتو آن را معتبر می داند. اما وقتی خبرنگار با سماجت از او می پرسد پس چرا ناتو این دادگاه را فاقد صلاحیت رسیدگی می داند، شی پاسخ می دهد:

«دعوی مورد نظر یوگسلاوی، با استناد به معاهده نسل کشی تنظیم شد. این معاهده در مورد کشورهای عضو ناتو قابل اجرا نیست. این که در مورد چه کسانی قابل اجرا است، فکر می کنم همه ما پاسخ را می دانیم».

مایکل پرنتی درباره پاسخ جیمز شی می گوید: «موضع شی کاملا روشن است: اگر ناتو بی گناهان را بکشد بررسی آن در حوزه صلاحیت دادگاه بین المللی نیست، اما اگر صربستان بکشد چرا».

نشریه مانثلی ریویو در بررسی جنایات جنگی در کوزوو به نکته بسیار مهمی اشاره کرده است. علیرغم مخالفت ناتو، خانم دل پونته دعاوی اقامه شده علیه ناتو را به صورت غیر رسمی بررسی و گفته است که با توجه به اینکه اسناد ارائه شده حاکی از کشته شدن فقط ۴۹۵ نفر و زخمی شدن ۸۲۰ نفر از شهروندان غیر نظامی است، نمی توان آن را «نسل کشی» تلقی کرد.  این در حالی است که  اقامه دعوی اولیه علیه رئیس جمهور صربستان که با عنوان نسل کشی در دادگاه لاهه مطرح شده بود تنها شامل ۳۴۴ شهروند غیرنظامی بود که حتی دادگاه قادر به تایید همه موارد نشد. لازم به یادآوری است که طبق اظهار مقامات یوگسلاوی، شمار قربانیان بمباران های ناتو ۵۰۰ نفر از نیروهای نظامی و ۲,۰۰۰ شهروند غیر نظامی بوده است. همچنین ۶,۰۰۰ نفر دیگر نیز در این بمباران ها زخمی شدند.

اقتصاد سیاسی بین الملل

بخش اول تا ششم