روز دوشنبه چهارم اسفند ۱۳۹۹، رسانه‌های محلی استان سیستان و بلوچستان با انتشار ویدیوهایی از تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به سوی سوخت‌بران بلوچ و کشته و زخمی شدن تعداد زیادی از آن‌ها خبر دادند. این اتفاقات زمانی آغاز شدند که شماری از سوخت‌بران بلوچ با حضور مقابل پایگاه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در نقطه صفر مرزی «آسکان» در شهرستان سراوان، خواستار بازگشایی مرز و اجازه تردد شده بودند.
نیروهای مرزی جمهوری اسلامی پیش‌تر با بستن مرز و حفر چاله‌های بزرگ در نقاط صفر مرزی، قصد جلوگیری از عبور سوخت‌بران از مرز را داشتند.
تجمع سوخت‌بران بلوچ در نقطه صفر مرزی با تیراندازی نیروهای نظامی سپاه پاسداران سیستان و بلوچستان که به «مرصاد» معروف هستند، روبه‌رو شد و پس از آن حوادث سرعت کم‌سابقه‌ای به خود گرفتند.
به نوشته «کمپین فعالان بلوچ»، در این تیراندازی دست‌کم ۱۰ نفر از سوخت‌بران بلوچ کشته و تعداد زیادی زخمی شدند.
به دنبال این تیراندازی، رسانه‌های حقوق بشری بلوچستان از کمبود شدید خون در بیمارستان «رازی» سراوان و وخیم بودن حال زخمی‌ها خبر داده و اخباری نیز درباره اختلال اینترنت در شهرستان سراوان و قطع راه‌های ارتباطی با این شهرستان مخابره شدند.
«محمدهادی مرعشی»، معاون امنیتی-انتظامی استانداری استان سیستان و بلوچستان با تایید تیراندازی به سوی سوخت‌بران، ادعا کرده بود که تیراندازی از سوی ماموران مرزی پاکستان و به دلیل هجوم جمعیت به سوی مرز انجام شده است. اما منابع محلی و حاضران در منطقه سراوان ادعای این مقام محلی را رد کرده و می‌گویند که تیراندازی توسط نیروهای سپاه پاسداران در مرز ایران موسوم به مرصاد انجام شده است.
فضای متشنج پس از تیراندازی در روز دوشنبه به اعتراضات کم سابقه خیابانی و حمله به مراکز دولتی و نظامی در صبح روز سه‌شنبه منتهی شد.
از صبح روز سه‌شنبه پنج اسفند ۱۳۹۹، تصاویر و ویدیوهایی از خیابان‌های سراوان در استان سیستان و بلوچستان در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها منتشر شده که از تشنج و درگیری گسترده در این شهر حکایت دارند.
در یکی از این ویدیوها دیده می‌شود که شهروندان خشمگین با شکستن در فرمانداری سراوان، وارد این ساختمان شده و کنترل آن را در دست گرفته‌اند.
کمپین فعالان بلوچ نوشته است که نیروهای امنیتی برای متفرق کردن معترضان، با گلوله‌های ساچمه‌ای و مشقی به سمت معترضان تیراندازی کرده‌اند.
این کمپین از زخمی‌شدن شماری از معترضان به دلیل شلیک گلوله و پرتاب گاز اشک‌آور خبر داده اما نوشته است از تعداد آن‌ها فعلا اطلاعی در دست ندارد.
مرعشی حمله معترضان به ساختمان فرمانداری سراوان را تایید کرده و گفته است که برخی از افراد پس از شکستن شیشه‌های فرمانداری، متفرق شده‌اند.
او گروه «جیش‌العدل» و برخی «سودجویان» را به ایجاد اخلال در «طرح رزاق» که برای سامان‌دهی سوخت‌بری در مناطق مرزی طراحی شده است، متهم کرد و تنش و درگیری‌های امروز سراوان را خراب‌کاری گروه‌های «ضدانقلاب» دانست.
به تازگی دولت طرحی به نام رزاق تصویب کرده است که بنابر آن، قرار است جایگاه‌های سوخت‌رسانی در طول مرز زده شوند و فروش سوخت قانونی شود. فعالان بلوچ می‌گویند که این طرح زمینه نارضایتی‌های اخیر بوده و در نتیجه آن ممکن است جمعیت زیادی از شهروندان سیستان و بلوچستان منبع درآمد خود را از دست بدهند.
ویدیوهایی نیز از آتش زدن یک دستگاه خودروی نیروی انتظامی در سراوان در رسانه‌ها منتشر شده است.
کمپین فعالین بلوچ هم‌چنین از نزدیک شدن معترضان به مقابل قرارگاه «قدس» نیروی زمینی سپاه پاسداران در سراوان خبر داده و ویدیوهایی از درگیری در اطراف این قرارگاه سپاه منتشر کرده است.
واکنش‌ها به حوادث سراوان
در یکی از اولین واکنش‌ها به حوادث سراوان، مولوی «عبدالحمید»، امام جمعه اهل سنت زاهدان با انتشار بیانیه‌ای، تیراندازی به سوی سوخت‌بران بلوچ را محکوم کرده و آن را خلاف شرع و قانون دانسته است.
او گفته است: «سوخت‌بری جرم و قاچاق نیست؛ سوخت‌بران نان‌آوران خانواده‌‌های خودشان هستند و زندگی هزاران خانواده از همین طریق می‌چرخد.»
مولوی عبدالحمید در بیانیه خود کشته‌های سراوان را «شهید» خوانده و مسوول اصلی وضعیت کنونی در سیستان و بلوچستان را «تاجران بزرگ سوخت» دانسته است.
در شبکه‌های اجتماعی نیز کاربران با هشتگ‌هایی مانند «سراوان خونین» و «سراوان تنها نیست»، به سرکوب و کشتار سوخت‌بران بلوچ اعتراض کرده‌اند.
«سازمان حقوق بشر ایران» نیز روز سه‌شنبه پنجم اسفند در بیانیه‌ای کشتار مردم بلوچ را محکوم کرده و نسبت به سرکوب خونین در بلوچستان هشدار داده است.
سیاست سرکوب جمهوری اسلامی در بلوچستان
تیراندازی ماموران مرزی جمهوری اسلامی به سوخت‌بران که توسط حکومت، «قاچاق‌چی سوخت» نامیده می‌شوند، پیش از این منجر به کشته و زخمی شدن تعداد زیادی از شهروندان بلوچ شده بود.
سالانه ده‌ها نفر از شهروندان عمدتا بلوچ در استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان در تیراندازی ماموران کشته می‌شوند و عمده آن‌ها افرادی هستند که به کار فروش و جابه‌جایی سوخت مشغول هستند.
با این‌حال، ابعاد تیراندازی نیروهای مرزی به سوی سوخت‌بران و واکنش کم‌سابقه شهروندان سراوان، حوادث دو روز گذشته را متمایز کرده است.
جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته با در پیش گرفتن سیاست سرکوب و اعدام در سیستان و بلوچستان، کوشیده است از بروز نارضایتی عمیق شهروندان بلوچ از شرایط وخیم اقتصادی و بی‌توجهی به حقوق سیاسی آن‌ها جلوگیری کند. اکثریت شهروندان این استان اهل تسنن هستند. گزارش‌های حقوق بشری نشان می‌دهند اقلیت‌های مذهبی و قومی در جمهوری اسلامی همواره مورد تبعیض قرار دارند.
به گزارش سازمان حقوق بشر ایران، طی شش ماه گذشته، دست کم ۲۲ زندانی بلوچ اعدام شده و هم اکنون نزدیک به ۱۲۴ زندانی محکوم به اعدام در زندان مرکزی زاهدان وجود دارند.
اعتراضات کم سابقه دو روز گذشته در سراوان که هم‌چنان ادامه دارد، نشان داده‌اند سیاست سرکوب و اعدام نمی‌تواند از بروز نارضایتی‌های عمیق شهروندان بلوچ جلوگیری کند.
