«جو بایدن» رئیس جمهور آمریكا 25 فوریه (7 اسفند) به ارتش ایالات متحده دستور داد كه حمله هوایی علیه تأسیسات شبه نظامیان طرفدار ایران در سوریه را به اجرا در آورد. بر اساس تازه ترین آمار به دلیل این حمله هوایی تاكنون 22 نفر كشته شده اند. سوریه، ایران، روسیه و سایر كشورها ضمن محکومیت این حمله هوایی، آن را اقدامی تجاوزگرانه، ناقض قوانین بین المللی و علیه ثبات منطقه توصیف کردند.
اگرچه حملات هوایی به تأسیساتی در سوریه انجام شد، اما واضح است که هدف اصلی از انجام آن ایران بوده است. یک روز بعد از انجام حمله هوایی مذکور، بایدن در پاسخ به پرسش رسانه ها مبنی بر اینکه ایالات متحده در سوریه چه سیگنالی را به ایران ارسال کرده، با لحنی هشدارآمیز خطاب به ایران گفت «شما نمی‌توانید از پیامد اقدامات خود مصون باشید، باید مراقب عملکرد خود باشید.»
پیش از این وزارت دفاع آمریکا دلیل این حمله هوایی را اقدامی تلافی جویانه علیه حمله اخیر در عراق اعلام کرده بود. ماه گذشته یک هدف نظامی ایالات متحده در عراق (اربیل در اقلیم کردستان عراق) مورد حمله موشکی قرار گرفت و یک پیمانکار خارجی کشته و یک سرباز آمریکایی زخمی شد. ایالات متحده اعلام کرد که ایران و عناصر طرفدار این کشور مقصر انجام این حمله هستند، اتهامی که ایران آن را رد کرد.
شایان ذکر است که حمله هوایی فوق در مرز عراق-سوریه و در منطقه ای به نام «البوکمال» انجام شد؛ آمریکا مدعی شد هدفش از این حمله ایران بوده است، اما خاک سوریه را هدف قرار داد. عراق و سوریه کشورهایی دارای حاکمیت مستقل هستند پس باید به حق حاکمیت و تمامیت ارضی دو کشور احترام گذاشته شود.
امسال دهمین سالگرد شروع بحران سوریه است. از زمان آغاز این بحران، ایالات متحده به طور مداوم گروه های مسلح ضد دولت سوریه را مورد تحریک و حمایت قرار داده است و در نتیجه آن سوریه به مدت طولانی درگیر جنگ و درگیری داخلی شده است. آمار منتشر شده توسط آژانس پناهندگان سازمان ملل در دسامبر سال گذشته نشان می دهد که نزدیک به 5.6 میلیون سوری پناهنده شده اند و حدود 6.2 میلیون آواره نیز در سوریه وجود دارند.
ایالات متحده همواره ژست دفاع از “دموکراسی و حقوق بشر” به خود گرفته؛ امروز از یک کشور انتقاد می کند و فردا کشور دیگری را مقصر می داند، اما همین کشور به اصطلاح مدافع حقوق بشر بیشترین جنگ های خارجی را برپا یا از آن حمایت کرده است.
بیش از یک ماه از روی کار آمدن دولت بایدن می گذرد و وی اولین اقدام نظامی خارجی را به ثبت رساند؛ در واقع با حمله هوایی به سوریه این پیام را به جهان مخابره کرد که «آمریکا به هر کشوری که بخواهد حمله می کند». اما سران کاخ سفید که به این شیوه گذران زندگی می کنند آیا نمی دانند که علاوه بر افزایش درد و رنج مردم کشورهای منطقه خاورمیانه، انگیزه کینه جویی و مقاومت آنها در مقابل ایالات متحده را افزایش می دهند؟
ایالات متحده در واقع قصد دارد با حمله به سازمان های مسلح شبه نظامی سوریه، ایران را تحت فشار قرار دهد تا اهرم چانه زنی برای مذاکرات بعدی درباره توافق هسته ای افزایش یابد. دولت بایدن بارها ادعا کرده که قصد دارد به برجام بازگردد، اما اقدام عملی انجام نداده یعنی فشارها و تحریم های واشنگتن علیه ایران کاهش نیافته است. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا 24 فوریه (6 اسفند) در کنفرانس مطبوعاتی شایعات مبنی بر بازپرداخت یک میلیارد دلار پول فروش نفت خام به ایران را رد کرد و گفت، بدون اجازه آمریکا، کره جنوبی هیچ مبلغی از دارایی های مسدود شده نفت خام ایران را آزاد نخواهد کرد.
با توجه به این رویکرد آمریکا، دستیابی به هدف ایالات متحده دشوار است. ایران دارای تجربه غنی در مبارزه با ایالات متحده است و مقاومت این کشور در برابر فشارها آن را قدرتمندتر کرده است. ایران از آمریکا خواسته قبل از مذاکره همه تحریم های غیرقانونی را لغو کند. بعید است ایران در موضوعات کلیدی مرتبط با امنیت ملی خود مانند برنامه موشکی با آمریکا سازش کند.
علاوه بر این، دوره جدید انتخابات ریاست جمهوری ایران 18 ژوئن 2021 (28 خرداد 1400) برگزار خواهد شد و این یعنی زمان زیادی برای مذاکره و دسترسی به توافق بین دو طرف وجود ندارد.
صرف نظر از مسئله هسته ای ایران یا بحران سوریه، ایالات متحده نقش اصلی مخرب را در رویدادهای منطقه ایفا کرده است. افزایش تنش در خاورمیانه نه تنها به منافع اساسی کشورهای منطقه آسیب رسانده، بلکه تهدیدی برای ثبات و توسعه جهانی به شمار می آید. به عنوان نمونه موج آوارگان ناشی از جنگ طولانی مدت در خاورمیانه کشورهای اروپایی را تحت فشار قرار داده است.
صرف نظر از ترامپ و بایدن، هیچ تفاوت اساسی در سیاست خاورمیانه ایالات متحده وجود ندارد. هر دو در حال ایجاد گروه هایی برای تقابل هستند و این اقدام آنها به کشورهای منطقه و همچنین متحدانشان آسیب می رساند و در نهایت فقط گروه های صنعت نظامی ایالات متحده از مزایای آن بهره می برند.
