مراسم بزرگداشت و خاکسپاری رفیق علی خاوری، در روز چهاردهم ماه آوریل ۲۰۲۱ با حضور جمع کوچکی از نزدیکان و همرزمان او و تنی چند از اعضا و هواداران حزب توده ایران و نمایندگان برخی احزاب و گروه های سیاسی برگزار شد. با وجود مقررات سختگیرانه همه گیری ویروس کرونا در آلمان، که امکان برگزاری علنی را از دست اندرکاران سلب می نمود، بزرگداشت رفیق خاوری با شکوه خاصی به اجرا درآمد.
مراسم بزرگداشت در راس ساعت دوازده ظهر در ساختمان اصلی “مزارستان وآلدفریدهوف” در جوار تابوت غرق در گل رفیق خاوری با یک دقیقه سکوت و سپس پخش سرود سوم حزب توده ایران آغاز شد:
“برشکن هر سد اگر خواهی آزادی
برفکن از پی نظام استبدادی
از تلاش ما ظفر یابد داد
کشور ایران رهد از بیداد …”
پیام پراحساس خانواده رفیق خاوری در بیان زندگینامه و شرح روحیات و خصوصیات فردی این بزرگمرد تاریخ اجتماعی و سیاسی معاصر ایران تاثیر بسزایی بر حضار نهاد.
شعری از زنده یاد احسان طبری از مجموعه شعر “توده ای ها در دادگاه نظامی” در بزرگداشت رفیق خاوری بار دیگر حاضرین را به فضای مبارزات ضد دیکتاتوری پیش از انقلاب ۱۳۵۷ کشاند:
“در پس یک چهره محبوب و خامش، روح سرکش
در نگاهی چون زلال آسمان، جانی چو آتش
جنبش کشتی ایمان را در این بحر مشوش
ناخدایی بی خلل بودی، متین، خونسرد، بی غش …”
در بخش بعدی یکی از رفقای حزب توده ایران با سخنانی پرشور به شرح تلاش های خستگی ناپذیر رفیق علی خاوری در راه سوسیالیسم جهانی و در جهت مبارزه با دیکتاتوری شاه، بازگشت پر از خطر او به ایران در راستای احیای سازمان های حزبی، دستگیری، شکنجه و برقراری دادگاه نظامی و حکم اعدام، رهایی از زندان و فعالیت های او پس از پیروزی انقلاب بهمن، پرداخت.
در این سخنرانی بویژه نقش برجسته رفیق خاوری در حفظ و تحکیم صفوف حزب توده ایران در سال های پس از هجوم ناجوانمردانه و خشونت بار جمهوری اسلامی به حزب، تجدید قوا برای ازسرگیری همه جانبه فعالیت های سازمانی و اقدامات مناسب برای مقابله با ترفندهای رژیم اسلامی در جهت تخریب نام و وجهه حزب در ایران و جهان مورد ستایش قرار گرفت.
در ادامه برنامه، پیام های “تشکیلات دمکراتیک زنان” و “فرقه دمکرات آذربایجان” در بزرگداشت زندگی سراسر رزم رفیق علی خاوری در راستای مبارزه با دیکتاتوری در دو رژیم سلطنتی و مذهبی حاکم بر سرزمین ایران، در کارزار سوسیالیسم جهانی، برقراری صلح و عدالت اجتماعی بوسیله نمایندگان این سازمان ها خوانده شد.
نوای دلنشین پیانوی بانوی هنرمند، سارا، و اجرای چندین ترانه خاطره انگیز در فواصل مختلف برنامه جلوه خاصی به این مراسم بخشید.
در ادامه برنامه، فیلمی زیبا و پر از احساس همراه با ترانه زیبای “ایران خورشیدی تابان دارد”، اثر زنده یاد احسان طبری و صدای جاودانه محمد رضا شجریان، در رابطه با زندگی پر بار اجتماعی و بیش از هشتاد سال مبارزه بی وقفه سیاسی رفیق خاوری در صف حزب توده ایران به نمایش گذاشته شد. در این فیلم همچنین به بخش هایی از پیام های احزاب و سازمان های گوناگون بمناسبت درگذشت رفیق خاوری و از جمله پیام های “شورای مرکزی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)” و “شورای مرکزی حزب چپ ایران (فداییان خلق)” در بزرگداشت وی پرداخته می شود. این فیلم کوتاه با سخنی از رفیق خاوری در کنگره ششم حزب توده ایران به پایان رسید:
“حزب توده ایران با خون دل توده ها ساخته شده است… همه زنگ ها باید به صدا در بیاید!”
مراسم رسمی با نمایش فیلمی از یک سروده قدیمی به نام “چشم انداز دور”، که در حدود بیست و پنج سال پیش به پاس قدردانی از تلاش های ارزشمند رفیق خاوری از سوی یکی از رفقا به او تقدیم شده بود، به پایان رسید.
رفیق خاوری، سپس، در تابوتی غرق در گل همراه با “سرود انترناسیونال” به آرامگاه خود در “مزارستان وآلدفریدهوف” حمل گردید.
“برخیز ای داغ لعنت خورده،
دنیای قفر و بندگی.
باید از ریشه براندازیم
کهنه جهان جور و بند.
روز قطعی جدال است،
آخرین رزم ما
انترناسیونال است،
نجات انسان ها…”
“مزارستان وآلدفریدهوف”، میعادگاه جنبش سوسیالیستی و کمونیستی، آرامگاه تنی چند از برجسته ترین شخصیت های سوسیالیست و کمونیست جهان، چون رزا لوکزامبورگ، کارل لیبکنشت، ویلی برانت وهمچنین چند تن از رهبران فقید حزب توده ایران می باشد. رفیق علی خاوری در این آخرین دیدار با گروه کوچکی از یاران و دوستداران خود در آرامگاه ابدی اش، و در کنار بسیاری از همرزمان جهانی اش جای گرفت.
در پایان حاضران با افشاندن گل های سرخ، آرامگاه رفیق علی خاوری را غرق گل کرده و در سکوتی غرورآمیز با او وداع کردند.
یادش گرامی و همواره پایدار
