فرونشست زمین در ۲۹ استان و ۶۵ درصد دشت‌های کشور
فرونشست زمین که از آن به زلزله خاموش یاد می‌شود، اکنون به شکلی بحرانی، کشور را تهدید می‌کند، به‌طوری‌که ۲۹ استان و بیش از ۶۵ درصد دشت‌های کشور با این مسئله درگیرند.
به گزارش ایسنا،علیرضا شهیدی رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در این رابطه اعلام کرد: اکنون از ۶۰۹ دشت موجود در کشور، بیش از ۴۰۰ دشت (۶۵ درصد دشت‌ها) با معضل فرونشست زمین از چند میلی‌متر تا ۱۸ سانتیمتر (با رقم متوسط حدود ۴.۵ سانتیمتر) مواجه ایم. در اتحادیه اروپا رقم چهار میلی‌متر به‌عنوان رقم بحرانی برای فرونشست زمین مطرح شده، اما در ایران با ارقام سانتیمتر مواجه هستیم که مهم‌ترین عامل آن پمپاژ بی‌رویه منابع آب زیرزمینی است.
مطابق آمارها، امروز بیش از یک‌میلیون حلقه چاه در کشور وجود دارد که ۴۲ درصد آن‌ها غیرمجاز هستن. بااین‌حال در دهه ۸۰ شاهد تصویب قانونی در مجلس شورای اسلامی بودیم که برخی چاه‌های غیرمجاز را مجاز اعلام می‌کرد، این در حالی است که هر یک از چاه‌ها حریم خاص خود را دارد و فشاری به حوزه آبخوان‌ها وارد می‌کند. پراکندگی این‌یک میلیون حلقه چاه به‌گونه‌ای است که به‌طور متوسط هر ۱.۵ کیلومتر یک حلقه چاه وجود دارد، اما تراکم اصلی چاه‌ها در مناطقی است که شهرهای ما مستقر هستند یا شاهد استقرار صنایع و بخش کشاورزی هستیم.
وی با تأکید بر اینکه بیش از ۶۰ درصد کشور در اقلیم خشک و نیمه‌خشک قرار گرفته، ادامه داد: این در حالی است که بیابان‌ها حدود ۴۵ درصد وسعت کشور را تشکیل می‌دهند. بااین‌حال میزان مصرف آب در کشور سالیانه ۱۰۰ میلیارد مترمکعب است و همه‌ساله بیش از پنج میلیارد مترمکعب مازاد برداشت از آب‌های زیرزمینی انجام می‌شود. فقط در دشت اصفهان که پنج هزار کیلومتر مربع وسعت دارد، سالیانه ۲۵۰ میلیون مترمکعب پمپاژ آب از آبخوان‌ها انجام می‌شود که بیشتر از حجم سد کرج است.
در سال‌های گذشته خشکسالی‌های پیاپی و کاهش میزان بارندگی‌ها سبب شده تا شاهد عدم تعادل در ورودی و خروجی آب دشت‌ها باشیم و به همین دلیل شاهد گسترش فرونشست هستیم.
او از فرونشست به‌عنوان «زلزله خاموش» یاد کرد و گفت: خروج بیش‌ازحد آب طی ۱۰ تا ۱۵ سال از یک حوزه آبخوان سبب وقوع فرونشست شده و به‌تدریج آثار این پدیده بطئی مشخص می‌شود.
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، تهران و اصفهان را کلان‌شهرهایی توصیف کرد که به‌شدت تحت تأثیر فرونشست زمین قرار دارند، به‌طوری‌که در مناطق ۱۸ و ۱۹ تهران زبانه‌های فرونشست به داخل شهر نفوذ کرده، اما در اصفهان خطر جدی‌تر است و فرونشست تقریباً در همه نقاط شهر نفوذ کرده است. اگر نتوانیم مدیریت درستی بر منابع آبی داشته و سیاست‌گذاری درستی در موضوعات صنعتی و کشاورزی داشته باشیم، روزبه‌روز وضعیت بدتری را در این موضوع شاهد خواهیم بود.
