به مناسبت هفته پژوهش روز سه شنبه ۵ دی ماه، آیین تجلیل از خدمات علمی و پژوهشی استاد رحیم رئیس نیا مورخ، ادیب، روزنامه‌نگار و محقق برجسته تاریخ آذربایجان و ایران‌شناس در ساختمان بنیاد ایرانشناسی تبریز(خانه تاریخی شربت اوغلی) برگزار شد.
به گزارش رسانه ها؛ این مراسم با حضور و سخنرانی جمعی از استادان صاحب نام عرصه تحقیقات ایرانی و پژوهش های تاریخی و فعالان و محققان گستره فرهنگ و ادب و به ویژه فعالان حوزه تاریخ و دانشجویان و علاقه مندان آثار استاد برگزار شد و در آن، تنی چند از پژوهشگران به بررسی آثار استاد رئیس نیا پرداختند و برخی از دوستان ایشان نیز به بیان خاطراتی از مشی علمی و سلوک اجتماعی این محقق پرتلاش اشاره کردند.
استاد رحیم رئیس‌نیا نویسنده، مترجم و تاریخ‌نگار اهل تبریز سال 1319 متولد شد. او دوران ابتدایی را در تبریز گذراند و سپس به دانشسرای مقدماتی تبریز وارد شد و در سال ۱۳۳۹ پس از اتمام دوره دانشسرا به‌عنوان معلم به روستاهای آذربایجان اعزام گردید و همزمان با شغل معلمی، در دانشگاه تبریز در رشته تاریخ و جغرافیا مشغول تحصیل شد.
استاد رئیس‌نیا مدتی نیز مسئول کتابخانه دانشسرای تبریز بود. وی در سال‌های متمادی در دانشگاه‌های کشور تدریس کرده و دارای آثار تحقیقی تاریخی و جغرافیایی در ارتباط با تاریخ ایران و آذربایجان بوده و علاوه بر مقالات تحقیقی، بیش از ۴۰ کتاب تألیف و ترجمه در حوزه ایرانشناسی در کارنامه علمی خود دارد.
رئیس بنیاد ایرانشناسی آذربایجان شرقی در این آئین با بیان اینکه رحیم رییس نیا در کانون تحقیقات تاریخ معاصر آذربایجان قرار دارد گفت: ایشان از دوره خردسالی همزمان با جریانات فرقه دموکرات آذربایجان تا دوره نوجوانی و حادثه کودتا ۲۸ مرداد و سال‌ها بعد در دوران انقلاب اسلامی، همواره در بطن تمامی تحولات سیاسی معاصر ایران بوده‌اند.
محمد طاهری خسروشاهی افزود: استاد رئیس نیا با نگارش تحقیقات خود در تمام این حوزه‌ها نام خودشان را به عنوان یکی از محقق‌های برجسته حوزه تاریخ تحولات سیاسی ایران و اذربایجان ثبت کرده‌اند.
طاهری خسروشاهی گفت: استاد رحیم رئیس نیا در حوزه‌های مشروطه، فرقه دموکرات، قفقاز و آناتولی، ترجمه و … تحقیقات متنوعی داشته و آثار ماندگاری خلق کرده‌اند.
وی با اشاره به تحولات خشونت آمیز در طول سالیان گذشته تا کنون در تاریخ معاصر ایران به ویژه جولان گروه‌های چپ تصریح کرد: ایشان با وجود مراوده با صاحبان اندیشه‌های مختلف، از دیرباز همواره قلم را به اسلحه ترجیح داد و ثابت کرد میتوان از دریچه تاریخ و علم به تحولات و رخدادهای سیاسی نکاه کرد.
دغدغه‌مندی محرک فعالیت‌های علمی
جواد رنجبردرخشیلر، بنیانگذار کارگاه شاهنامه‌خوانی در تبریز گفت: از ویژگی‌های برجسته آثار استاد رحیم رئیس‌نیا میتوان به دغدغه‌مند بودن که محرک کارهای علمی است و روش علمی و دقت نظری ایشان که گاه در سطح جهانی قابل بحث است اشاره کرد.
وی با بیان اینکه آثار رحیم رئیس نیا فرهنگ تبریز و آذربایجان را غنی تر کرده است، افزود: کارهای استاد خارج از روند دیوان سالارانه دانشگاهی و به صورت آزادانه و با اختیار است که شان کار علمی را به شان روشنفکرانه نزدیک می کند.
امانتداری در ثبت وقایع تاریخی
علی ابوالحسنی استاد دانشگاه تبریز نیز در این مراسم گفت: از ویژگی‌های آثار استاد میتوان به امانت داری در ثبت وقایع تاریخی، دوری از حاشیه پردازی و پرتکلف بودن را نام برد.
وی با بیان اینکه کتاب ایران و عثمانی در آستانه قرن بیستم، اثر استاد رحیم رئیس نیا بیشترین تاثیر را در من داشته است، افزود: این کتاب حکم دایرة المعارف است که منابع فراوانی از زبان انگلیسی، فارسی، ترکی عثمانی را داراست.
ابوالحسنی ادامه داد: ارزش و اعتباری که ایرج افشار به عنوان ایران‌شناس مطرح دارد فراتر از آن را استاد رئیس نیا به عنوان آذربایجان شناس و عثمانی شناس داراست.
نثر روان، ویژگی آثار رحیم رئیس نیا
ابوالفضل علیمحمدی محقق برجسته ادبیات آذربایجان نیز در این آئین ضمن تمجید از جایگاه عملی استاد رحیم رئیس نیا در آثار تاریخی و تحقیقی معاضر آذربایجان گفت: آثار بعد از دو مبارزه مشروطه مستند به اسناد و ماخذ با رویکرد تاریخ نویسی علمی برای دسترسی به حقایق علمی است اما بدون نثر پیچیده و دارای صمیمیت که کتابخوان‌های جوان را به خود جذب می کند.
علیمحمدی ادامه داد: مستنداتی از هنر، فولکلور و باور های دینی تا حدی که ضرورت دارد در تحقیقات استاد مشهود است.
به گفته وی، نثر ایشان گاه با خاطرات شخصی انگیزه کتابخوانی را افزایش و به مستندات تاریخی کمک می کند.
رئیس نیا؛ محقق رمان نویس
ناصر علیزاده استاد ادبیات دانشگاه تبریز نیز رحیم رئیس نیا را محققی رمان نویس معرفی کرد و گفت: رمان بابک با ترجمه رحیم رئیس نیا مبتنی بر وقایع تاریخی هارون الرشید است که میتوان آن را رمان تاریخی نامید.Close
وی ادامه داد: عنصر توصیف در رمان با زبان، مکان، زمان، شخصیت پردازی در ارتباط است، توصیف امپرسیونیستی متناسب با دریافت نویسنده تعریف می‌شود.
علیزاده افزود: توصیف امپرسونیستی که به گنجینه واژگان نویسنده مربوط می‌شود، خواننده را هدایت و مجاب می‌کند و این نوع توصیف در این ترجمه به شیوه زیبایی اجرا شده است.
رئیس نیا به تنهایی یک مکتب است
نصرت‌الله نجفی تاریخ پژوه نیز با اشاره به اینکه رحیم رئیس نیا به تنهایی یک مکتب است گفت: ضرورت نیاز به آموزش نسل جوان در جامعه مشهود است، و لازم است نسل گذشته با نسل بی هویت کنونی پیوند داده شود.
محمد عزیزی راد محقق تاریخ مطبوعات با اشاره به پیش کسوت بودن رییس نیا در حوزه مطبوعات گفت: مطبوعات تاریخ همه چیز است و تاریخ نگاری آن حائز اهمیت است.
وی ادامه داد: پژوهش‌های رئیس نیا در تاریخ مطبوعات ایران و آذربایجان بی‌مانند است و کتاب‌های ارزشمندی نظیر آذربایجان جزء لاینفک ایران، آخرین سنگر آزادی و مطبوعات در جهان اسلام را در این حوز تالیف کرده است.
