استاد ابراهیم پشت پناه از اساتید برجسته نقاشی است که در سال ۱۳۱۰ در تبریز به‌دنیا آمد. وی آثار بسیاری را در حوزه نقاشی خلق کرده است.
ابراهیم پشت پناه، علاوه بر خلق آثاری با موضوع طبیعت، از اثر «تابلو تالار آئینه» کمال الملک نیز نسخه برداری و به مدت ده سال روی این تابلو به عنوان یک نمونه منحصر به فرد پژوهشی و در جایگاه شرح و تفضیلی از تابلو اصلی کار کرده است.
عمر پشت پناه، همواره با تدریس و خلق همراه بود و باعث شده امروز هنرجویانی به واسطه تلاش این استاد پیشکسوت نقاشی تربیت شوند.
درگذشت این هنرمند پیشکسوت عرصه نقاشی ، موجب تألم و تأثر فراوان جامعه هنری کشور، فرهیختگان و آزاد اندیشان شد.
ایشان در سال ۱۳۱۰ در تبریز بدنیا آمدند. وی دوران طفولیت را در محله پناهی پشت سر گذاشت؛ دوره ی تحصیلات ابتدایی تا کلاس چهارم در تبریز و اردبیل و سه سال پنجم ششم و هفتم را در گرگان گذراند و بعد آن باز هم تحصیلات خود را تا پایان دبیرستان و اخذ دیپلم ادبی در تبریز سپری نمود.
پس از فراغت از تحصیل در کلاس های کارآموزی معلمی شرکت کرد و دوران معلمی وی با سه سال حضور در مدارس بستان آباد آغاز شد.
وی در خصوص علاقه به هنر، می گوید: «این حس بر می گردد به دوران قبل از تحصیل و زندگی هنری و چگونگی شروع و ادامه ی آن، چیزهایی مثل اشیا، محیط زندگی، طبیعت، صداها، رنگ‌ها، از همه مهمتر سکوت، منظره شب‌ها، موسیقی در من حالاتی به وجود می‌آورد از دیگران خبر نداشتم، بعد ها فهمیدم که مثل همه‌ی بچه‌های دیگر نبودم تحت تاثیر خیلی چیزهای دیگر قرار می‌گرفتم زمان می‌گذشت تا به مدرسه رفتم رویداد بزرگ و کاملا متفاوت و بدون حضور ذهنی قبلی بطوری که حتی نام تحصیل و مدرسه و درس و مشق و کتاب، همه ی اینها بدون سابقه و خیال انگیز هیجان و اضطراب دوست داشتنی پر رمز و راز ساعت نقاشی سرود خط.»
نقاشی های دوران دبیرستان وی همواره مورد توجه بود. این استعداد با دریافت جایزه‌هایی از دبیرستان فرهنگ همراه بود.
استاد پشت پناه، در مورد نقش موثر استادان خود در شکل گیری چهره هنری اش می گوید: «من توسط دبیر ادبیاتم با استاد «گیری گور واهرامیان» و استاد «علی اکبر یاسمی» که هر دو از بهترین های زمان بودند آشنا شدم و به دیدار آثارشان شتافتم. این اتفاق برای من تاثیر شگرف و تعیین کننده ای داشت. وقتی برای اولین بار وارد موزه‌ی خصوصی استاد شدم دیدار آثار بکر و زیبای استاد مرا از خود بیخود کرد. با دنیایی از هنر آشنا شدم و بدون اینکه خود دانسته باشم زندگی هنری ام آغاز شده بود. آغازی بس مبارک، دیری نگذشته بود که با استاد علی اکبر یاسمی نیز آشنا و به دیدار آثار بدیع و دوست داشتنی ایشان نایل گردیدم. هر دو استاد بزرگوار کارهای ابتداعی ام را پذیرفتند و در راهی که قدم گذاشته بودم مورد عنایت و تشویق قرار دادند. از محضر پر فیضشان کمال استفاده را بردم و از جهان مادی به رحمت ایزدی پیوستم و رستگار شدم؛ هرچند که در این راه پر نشیب و فراز سختی ها کشیدم و ناروایی دیدم ولی عشق بود که همه جا یاری‌ام کرد و باعث شد که هفت شهر عشق را دیدن کنم.»
وی در سال ۱۳۳۶ پس از تاسیس هنرستان هنرهای زیبای پسران تبریز، توسط استاد یاسمی از فرهنگ به هنرهای زیبا و هنرستان انتقال یافت و به این ترتیب کار هنری طراحی و نقاشی را در هنرستان آغاز کرد. در سال ۱۳۳۹ آثار اولین دوره‌ی فارغ‌التحصیلان در سالن هنرستان سپس در تهران به نمایش در آمد که چند اثر ایشان نیز به دستور ریاست وقت هنرستان استاد حسین کاظمی در نمایشگاه مهران شرکت و به دریافت تقدیرنامه نایل گردید. از آن پس در اکثر نمایشگاه‌ها شرکت داشت؛ نمایشگاه انفرادی استاد پشت پناه در سال ۱۳۴۲ بی تردید آغاز فصل جدیدی از فعالیت هنری ایشان بود که بی‌شباهت به نوعی انزوا نبود.
در سال ۴۱ و ۴۲ تبریز داغدار دو استاد گرانقدر عالم هنر، یاسمی و واهرامیان شد؛ ضایعه ای بس بزرگ و ناگهانی… اتفاقی که عزم ابراهیم پشت پناه را در پیگیری آنچه از اساتیدش آموخته بود، راسخ تر نمود.
در سال ۱۳۴۷ آموزشگاهی بنام کمال الملک در محله چرنداب تاسیس نمود و در همان سال با گرایش بیشتری به منظره سازی، آثار دوران سبز را تصویر نمود. خلق تابلوی چهره ی استاد اقبال آذر مربوط به همین زمان است که در منزل شخصی ایشان بطور زنده اجرا شد. این تابلو در سال ۱۳۵۱ به همراه چند اثر دیگر در یک نمایشگاه سراسری در مجموعه ی آزادی به نمایش در آمد و بسیار مورد توجه قرار گرفت؛ به طوری که در روزنامه کیهان از ۳ نقاش شهرستانی با ذکر مطالبی نام برده شده بود و آثار ابراهیم پشت پناه، نقاش پرتلاش تبریزی نیز مورد تعریف و تمجید قرار گرفته بود.
وی در سال ۱۳۵۶ به سرپرستی هنرستان منصوب شد، سالی همزمان با ناآرامی های انقلاب و فضای خاص آستانه پیروزی انقلاب. پس از پیروزی شکوهمند انقلاب، وی در پی تحولاتی که در هنرستان صورت گرفت مدتی هم در معاونت هنرستان به فعالیت پرداخت و چهار سال بعد، به علت علاقه به فعالیت بیشتر در حوزه نقاشی، تقاضای بازنشستگی نمود، هر چند پس از مدتی به علت نیاز به حضورشان در هنرستان به شکل حق التدریس دوباره به فعالیت آموزشی پرداخت.
ابراهیم پشت پناه در فاصله سالهای ۵۹ الی ۶۹ که فرصت و فراغتی بیشتر برای خلق داشت، علاوه بر کارهایی که از طبیعت انجام می‌داد، شروع به نسخه برداری از شاهکار بی نظیر استاد کمال الملک (تابلو تالار آئینه) نمود و به مدت ده سال روی این تابلو به عنوان یک نمونه منحصر به فرد پژوهشی و در جایگاه شرح و تفضیلی از تابلو اصلی، کار کرد. در آن سالها بود که سالها پس از وفات استاد کمال الملک، افتخار شاگردی ایشان را کسب نمود و به گفته خودش: «در محضر گرم استاد غرق فیوضات معنوی بودم، کسب فیض و طی طریق و واصل شدن به مقامات معنوی و رسیدن به اوج عبودیت و فنا شدن در نور حق تعالی. آنچه که همیشه و در همه حال با در نظر گرفتن تمام شرایط خاص مقدور و میسر تواند بود.»
این استاد فرهیخته عمر پربار خود را در راه تربیت نسلی هنرمند و بالندگی هنر این مرز و بوم صرف کرد و با خلق آثاری ارزشمند و نقش‌های ماندگار، یاد و نام خود را در میان اهالی فرهنگ و هنر ماندگار ساخت.درگذشت این شخصیت والای هنری خطه آذربایجان و هنرمند پیشکسوت عرصه‌ی نقاشی را به بازماندگانش، دوستان و یاران وی و مردم هنر پرور آذربایجان تسلیت می گوئیم.
