اختلاف بر سر حاکمیت جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک که مدت‌ها بین ایران و امارات متحده عربی مطرح بوده، اکنون به بحرانی جدی در زمینه تمامیت ارضی ایران تبدیل شده است. در جدیدترین تحولات، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (شامل قطر، عمان، کویت، عربستان سعودی، امارات و بحرین) به همراه ۲۷ عضو اتحادیه اروپا بیانیه‌ای مشترک صادر کردند که یکی از بندهای آن به این جزایر اختصاص دارد.
در این بیانیه، ضمن ابراز نگرانی از سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران، از جمله برنامه هسته‌ای این کشور، عباراتی تند و بی‌سابقه علیه تمامیت ارضی ایران مطرح شده است. این بیانیه با تأکید بر لزوم رعایت حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل، از ایران خواسته است به «اشغال سه جزیره امارات متحده عربی» پایان دهد و وضعیت فعلی را نقض حاکمیت امارات و اصول منشور سازمان ملل توصیف کرده است. این نخستین بار است که اتحادیه اروپا از چنین عباراتی در خصوص این جزایر استفاده می‌کند.
این بیانیه در شرایطی منتشر شده است که تنها دو هفته از دیدار «مسعود پزشکیان» و وزیر امور خارجه ایران با وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در قطر می‌گذرد. همچنین، پس از این دیدار، عراقچی به عربستان و عمان سفر کرده بود که این وضعیت شکننده روابط و ناتوانی ایران در دفاع مؤثر از تمامیت ارضی خود را نشان می‌دهد.
اتحادیه اروپا پیش‌تر نیز از ادعاهای امارات در خصوص این جزایر حمایت کرده بود، اما این اولین باری است که وضعیت کنونی را به‌صراحت «نقض حاکمیت امارات» می‌خواند. در این بیانیه، دست‌کم سه کشور قطر، عمان و کویت که به‌طور سنتی به ایران نزدیک بوده‌اند، نیز از امارات حمایت کرده‌اند، در حالی که عربستان و امارات نیز به‌تازگی از بهبود روابط با جمهوری اسلامی سخن گفته بودند.
پس از تجاوز عراق به ایران در دوران صدام حسین، ادعاهای امارات در خصوص این جزایر جدی‌ترین تهدید علیه تمامیت ارضی ایران است که در یکی از ضعیف‌ترین دوران‌های حیات جمهوری اسلامی به اوج رسیده و ابعاد بین‌المللی یافته است. این تهدیدات که پیش‌تر عمدتاً پیرامون جزیره ابوموسی متمرکز بود، اکنون به جزایر تنب بزرگ و تنب کوچک نیز گسترش یافته است، هرچند که ایران تاکنون به طور انحصاری بر این دو جزیره حاکم بوده است.
همچنین امارات پیش‌تر توانسته بود حمایت ایالات متحده و بریتانیا را نیز در خصوص این اختلاف جلب کند. به این ترتیب، امارات اکنون حمایت اکثریت اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل را در این موضوع به دست آورده است و در صورت طرح مجدد مسأله در شورای امنیت، وضعیت برای ایران بسیار دشوار خواهد شد.
در مقابل، جمهوری اسلامی ایران که درگیر بحران‌های داخلی و بین‌المللی بسیاری است، به جز رد بیانیه‌ها و مواضع امارات، اقدام مؤثر دیگری انجام نداده است.
