امروز پنجشنبه ۲۲ آذرماه ۱۴۰۳، هیئتی از طرف فرقه دمکرات آذربایجان و جمعیت مهاجرین ایرانی مقیم جمهوری آذربایجان، در قبرستان مفاخر آذربایجان (فخری خیابانی) حضور یافته و با نثار دسته‌گل بر مزار سید جعفر پیشه‌وری و غلام یحیای دانشیان، یاد و خاطره این شخصیت‌های تاریخی را گرامی داشتند.
این مراسم، که به مناسبت هفتاد و نهمین سالگرد جنبش ۲۱ آذر برگزار شد، یادآور تلاش‌های این رهبران برای عدالت اجتماعی، خودمختاری فرهنگی و حقوق مردم آذربایجان است. گرامیداشت این وقایع در سطح بین‌المللی، نمادی از پیوند تاریخی و فرهنگی میان مردم ایران و آذربایجان به شمار می‌رود و فرصتی برای بازنگری در نقش این جنبش در تحولات سیاسی و اجتماعی منطقه فراهم می‌آورد.
پیامی از گذشته برای نسل‌های آینده
در این مراسم، رفیق عادله صدر فرقه دمکرات آذربایجان، با سخنانی پرشور اظهار داشت:
“ما یاد شما را همیشه گرامی می‌داریم و راه شما را ادامه می‌دهیم.”
این سخنان نشان‌دهنده تعهد عمیق فرقه دمکرات آذربایجان به آرمان‌ها و میراث فکری و سیاسی سید جعفر پیشه‌وری و غلام یحیای دانشیان است. این تعهد، بار دیگر بر اصول جنبش ۲۱ آذر، از جمله عدالت اجتماعی، حق تعیین سرنوشت و حفظ هویت فرهنگی مردم آذربایجان، تأکید می‌کند.
رفیق عادله با این جملات، پیام همبستگی و پایداری بر ارزش‌های این جنبش تاریخی را به نسل‌های کنونی و آینده منتقل کرد.
جنبش ۲۱ آذر: نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران
جنبش ۲۱ آذر یکی از برجسته‌ترین وقایع تاریخ معاصر ایران است که یادآور تلاش‌های سیاسی و اجتماعی پیشه‌وری و همراهانش در تشکیل حکومت خودمختار آذربایجان به شمار می‌رود. این جنبش، تحت رهبری سید جعفر پیشه‌وری و با حمایت نیروهای مردمی و فرهنگی، در سال ۱۳۲۴ (۱۹۴۵ میلادی) آغاز شد و تأثیرات عمیقی بر جریان‌های عدالت‌خواهانه و هویت‌طلبانه ایران برجای گذاشت.
در این میان، غلام یحیای دانشیان نیز به‌عنوان یکی از شخصیت‌های برجسته جنبش، با فعالیت‌های نظامی و سازماندهی نیروهای محلی، نقشی اساسی در پیشبرد اهداف آن ایفا کرد. اگرچه این تلاش‌ها کوتاه‌مدت بود، اما به‌عنوان نمادی از مبارزه برای خودمختاری و عدالت اجتماعی در حافظه تاریخی ایران ماندگار شده است.
گرامیداشت سالگرد این جنبش فرصتی است برای بازنگری در آرمان‌ها و اهداف آن، تحلیل تجربیات تاریخی و بهره‌گیری از درس‌های آن برای نسل‌های آینده. در این راستا، بررسی ابعاد فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جنبش و تأثیر آن بر تحولات ملی و منطقه‌ای، امری ضروری به شمار می‌رود.
