فرشاد مومنی، اقتصاددان برجسته، در نشست مؤسسه مطالعات دین و اقتصاد، به بررسی عوامل فروپاشی حکومت بشار اسد و پیامدهای سیاستهای اقتصادی ناکارآمد پرداخت. او ضمن هشدار نسبت به شباهت سیاستهای تورمزا در سوریه و ایران، بر ضرورت بازنگری در لایحه بودجه ۱۴۰۴ تأکید کرد.
مومنی اظهار داشت که مهمترین دلیل فروپاشی حکومت بشار اسد، تورم سهرقمی و فشار اقتصادی بیسابقهای بود که بیش از ۹۰ درصد جمعیت را زیر خط فقر برد. او گفت:
“این فروپاشی نه تنها به عوامل خارجی، بلکه به فساد داخلی و جدایی مردم از حکومت مرتبط بود.”
“سیاستهای شوکدرمانی، خصوصیسازیهای بیقاعده و کاهش مسئولیتهای اجتماعی دولت، نقش کلیدی در فروپاشی این نظام داشت. این تجربه تاریخی باید هشداری جدی برای ایران باشد.”
این اقتصاددان با انتقاد از روندهای بودجه ۱۴۰۴، به کاهش بودجه کالاهای اساسی و تخصیص منابع به واردات خودروهای لوکس اشاره کرد. وی گفت:
“این سیاستها نابرابری را تشدید کرده و اعتماد عمومی به حکومت را به شدت تضعیف میکند.”
او همچنین بر تأثیر سیاستهای تورمزا و نقش مخرب بانکهای خصوصی در اقتصاد کشور تأکید کرد و گفت:
“هیچ عنصری به اندازه شوکدرمانی و بانکهای خصوصی به تورم در ایران دامن نزده است.”
مومنی بر اهمیت کنترل تورم و ایجاد فرصتهای شغلی مولد بهعنوان کلید حل بحرانهای اقتصادی تأکید کرد. او از حکومت خواست تا به جای پنهانکاری، مشکلات را شفاف با نخبگان علمی در میان بگذارد.
“بدون اصلاح ساختارها و بهرهگیری از دانش علمی، نمیتوان از چرخه فساد و ناکارآمدی خارج شد.”
او با هشدار نسبت به پیامدهای فساد سیستماتیک و سفلهگزینی در ساختار قدرت، گفت:
“اعتماد مردم از دو کانال تهدید میشود: سیاستهای اقتصادی نابخردانه و انتصاب افراد نالایق در پستهای کلیدی. این نارضایتی در نهایت خود را در قالب فساد و کاهش مشارکت اجتماعی نشان میدهد.”
مومنی با اشاره به حکومت بشار اسد، بیان کرد که، عوامل خارجی کاتالیزور بحران بودند، اما آنچه این حکومت را به زانو درآورد، سوءمدیریت داخلی بود.
“در سوریه، تحریمها و مداخلات خارجی تنها بخشی از بحران بودند. تورم، فساد سیستماتیک و جدایی مردم از حکومت عوامل اصلی سقوط این نظام بودند.”
او با تأکید بر تأثیر تحریمها و فشارهای خارجی در شرایط ایران، هشدار داد:
“اگر مدیریت داخلی بهبود نیابد، عوامل خارجی تأثیر مخربتری خواهند داشت. کشور مستحکم از درون، کمتر از عوامل خارجی آسیب میبیند.”
مومنی در پایان از سیاستگذاران خواست تا تصمیمات خود را بر مبنای عدالت اقتصادی و علم اتخاذ کنند. وی تأکید کرد:
“تورم ظالمانهترین مالیات بر فقراست. کنترل تورم، مبارزه با فساد و تقویت تولید، کلید عبور از بحرانهای کنونی است. تجربههای تاریخی نشان داده که تکرار اشتباهات، کشور را در معرض خطرهای جدی قرار میدهد.”