منصور یاقوتی، نویسنده و شاعر بزرگ ایرانی، در ۵ اسفند ۱۳۲۷ در روستای کیوهنان شهرستان سنقر در استان کرمانشاه به دنیا آمد و در ۸ دی ۱۴۰۳ در کرمانشاه درگذشت. او با آثار برجستهاش در عرصه داستان کوتاه و بلند، نهتنها در ادبیات ایران بلکه در عرصه جهانی نیز شناخته شده است. یاقوتی از جمله نویسندگان مطرح دهه ۵۰ ایران و از پیروان سبک صمد بهرنگی بود که توانست با استفاده از جملات ساده و دقیق، تاثیرات اجتماعی و انسانی را در آثارش به تصویر بکشد.
یاقوتی در سن هفت سالگی به همراه خانوادهاش به کرمانشاه مهاجرت کرد و تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه داریوش کرمانشاه آغاز کرد. سپس به دبیرستان کزازی رفت و در نهایت دیپلم ادبی خود را گرفت. در دوران جوانی، منصور یاقوتی به عنوان سپاهی دانش در روستاهای کردنشین کرمانشاه مشغول تدریس شد و پس از آن در وزارت آموزش و پرورش به کار پرداخت. این تجربیات با مردم و زندگی روستایی به شدت بر آثار او تاثیر گذاشت و عمق نگاه او به جامعه و فرهنگ کردستان ایران را شکل داد.
یاقوتی در دوران جوانی به دلیل فعالیتهای سیاسی دستگیر شد. در سال ۱۳۴۶، در دوران دبیرستان و دوباره در سال ۱۳۵۶، در دوره حکومت نظامی ازهاری بازداشت گردید. پس از انقلاب اسلامی، او به فعالیتهای سیاسی خود ادامه داد و در نهایت در ۶ فروردین ۱۳۶۳ به زندان افتاد. منصور یاقوتی پنج سال از عمر خود را در زندان دیزلآباد کرمانشاه گذراند. پس از آزادی، به دلیل فشارهای سیاسی و محدودیتهای فرهنگی، از انتشار آثارش محروم شد و مجبور به کارگری و سرایداری برای تأمین معاش خود گردید.
یاقوتی در زمینه ادبیات روستایی و اقلیمی شناخته شده است. او در آثارش با رویکرد رئالیسم اجتماعی و سوسیالیستی به تصویر کشیدن زندگی مردم فقیر و فرودست پرداخته است. ویژگی بارز سبک نوشتاری او استفاده از جملات کوتاه و صادقانه است که در عین سادگی، عمق انسانی و اجتماعی را بیان میکند. بسیاری از نویسندگان معاصر ایران او را به عنوان «چخوف ایران» معرفی کردهاند. این مقایسه به دلیل توانایی او در بیان جزئیات انسانی و اجتماعی مشابه به آنتوان چخوف، نویسنده مشهور روسی است.
منصور یاقوتی در طول زندگی خود آثار متعددی خلق کرد که در آنها به تحلیل زندگی روستایی، اساطیر کرد و مسائل اجتماعی پرداخته است. از جمله مهمترین آثار او میتوان به “آواز کوه”، “داستانهای آهو دره”، “چراغی بر فراز مادیان کوه”، “زخم”، “دهقانان”، “سالهای پرخاطره” و “حماسه بابک خرمدین” اشاره کرد. علاوه بر این، منصور یاقوتی در زمینه پژوهشهای فولکلور و افسانههای کردستان نیز فعال بود و در گردآوری این افسانهها تلاشهای زیادی کرد.
منصور یاقوتی نه تنها در ادبیات ایران بلکه در ادبیات کردی نیز تاثیری عمیق بر جا گذاشت. او با روایتهایی واقعگرایانه و انسانی، به تصویر کشیدن زندگی روزمره مردم کردستان، مسائل اجتماعی و سیاسی را در آثار خود برجسته کرده است. به عنوان یک نویسنده و پژوهشگر، منصور یاقوتی نه تنها در نقد وضعیت اجتماعی و فرهنگی زمانهاش بیپروا بود، بلکه با دقت و احترام، فرهنگ و هویت کردستان را در آثارش معرفی کرد.
درگذشت منصور یاقوتی در ۸ دی ۱۴۰۳، به معنای از دست دادن یکی از بزرگترین نویسندگان و پژوهشگران ادبیات معاصر ایران است، اما آثار او همچنان زنده و ماندگار خواهند ماند و در تاریخ ادبیات ایران، جایی ویژه برای او در نظر گرفته خواهد شد.