به دلیل سرمای شدید، مراسم تحلیف به داخل ساختمان کنگره منتقل شد. حضور چهره‌های برجسته، از جمله ایلان ماسک که ۲۰۰ میلیون دلار برای کمپین ترامپ هزینه کرده بود، این مراسم را به نمایشگاه قدرت و ثروت تبدیل کرد. ماسک اکنون رهبری کارگروه کاهش هزینه‌های دولت را بر عهده دارد.
واشنگتن یخ‌زده است. مراسم روز آغاز ریاست‌جمهوری ترامپ تلاش داشت فضایی گرم و پرشور القا کند. ترامپ، در روز پیش از مراسم، بار دیگر خطوط اصلی برنامه‌های خود را تکرار کرد و وعده‌هایی داغ در روزی سرد ارائه داد.
فضایی متضاد از گذشته تا حال
ترامپ، که در شرایطی دیگر ممکن بود پشت میله‌های زندان باشد، از روز دوشنبه ۲۰ ژانویه/ یکم بهمن رسماً چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهور ایالات متحده شد. او در سخنرانی پرشور خود اعلام کرد که بلافاصله پس از ورود به کاخ سفید، مجموعه‌ای از دستورهای اجرایی را امضا خواهد کرد. او گفت: “از فردا با سرعت تاریخی و قدرت، تک‌تک بحران‌های پیش روی کشور را برطرف می‌کنم.”
اقدامات فوری در سیاست داخلی
سخت‌گیری در مهاجرت: اعلام وضعیت اضطراری ملی در مرز ایالات متحده و مکزیک و اعزام نیروهای نظامی برای کمک به مأموران مرزی.
ممنوعیت پناهندگی: جلوگیری از ورود پناهندگان و لغو اولویت‌های اخراج محدود دولت پیشین.
حق شهروندی: تلاش برای لغو حق شهروندی نوزادان مهاجران متولد آمریکا.
تغییرات اقلیمی و انرژی
خروج از توافق پاریس برای مقابله با تغییرات اقلیمی.
لغو محدودیت‌های بایدن بر حفاری نفت و گاز در مناطق قطبی و اعلام وضعیت اضطراری انرژی ملی.
بررسی مقررات محدودکننده توسعه منابع انرژی، به‌ویژه زغال‌سنگ و نفت.
عفو مهاجمان به کنگره
ترامپ در اقدامی بحث‌برانگیز، عفو عمومی برای بیش از ۱۵۰۰ نفر از مهاجمان به کنگره در حمله ۶ ژانویه ۲۰۲۱ را صادر کرد. این عفو شامل کاهش مجازات اعضای گروه‌های راست‌افراطی نیز می‌شد. این اقدام واکنش شدید مخالفان را به دنبال داشت.
سیاست خارجی و نظم جهانی جدید
ترامپ با تأکید بر اولویت منافع آمریکا و کاهش هزینه‌های جهانی، اقدامات زیر را در دستور کار قرار داد:
تعلیق برنامه‌های کمک خارجی برای ۹۰ روز تا انجام بررسی‌ها.
حذف تحریم‌های مربوط به شهرک‌نشینان اسرائیلی در کرانه باختری.
تعرفه‌ها و تجارت: ارزیابی سیاست‌های تجاری و بررسی امکان اعمال تعرفه‌های جدید.
دخالت در آموزش و فرهنگ
ترامپ وعده داد تغییرات گسترده‌ای در آموزش و فرهنگ ایالات متحده ایجاد کند:
حذف تئوری نژادی انتقادی و مفاهیم مرتبط با تنوع جنسیتی از مدارس.
بازتعریف جنسیت تنها به دو گروه زن و مرد.
فرمان‌های اجرایی برجسته
در روز اول ریاست‌جمهوری، ترامپ چندین فرمان اجرایی بحث‌برانگیز را امضا کرد:
تعلیق برنامه پذیرش پناهندگان.
لغو دستور بایدن برای افزایش خودروهای برقی تا سال ۲۰۳۰.
دستور بازگشت کارمندان فدرال به دفاتر خود به مدت پنج روز در هفته.
خروج ایالات متحده از سازمان جهانی بهداشت (WHO).
واکنش‌ها و تحلیل‌ها
مفسران منتقد، سخنرانی‌ها و اقدامات ترامپ را ترکیبی از وعده‌های عوام‌فریبانه و سیاست‌های مناقشه‌برانگیز توصیف کرده‌اند. برخی این دوره را بازگشت به الیگارشی و تمرکز خطرناک قدرت در دست گروهی اندک از ثروتمندان می‌دانند. آخرین هشدار جو بایدن در مقام رئیس‌جمهور، بر خطرات این تمرکز قدرت تأکید داشت و آن را یادآور هشدار آیزنهاور درباره قدرت نظامی-صنعتی خواند.
ریاست‌جمهوری ترامپ با وعده‌های بلندپروازانه، فرمان‌های اجرایی مناقشه‌برانگیز و ترکیب ثروت و قدرت آغاز شد. او در تلاش است جهت‌گیری دولت قبلی را معکوس کرده و برنامه‌های رادیکال خود را اجرا کند. با این حال، واکنش‌های منتقدانه نشان می‌دهد که مسیر پیش‌روی او با چالش‌های فراوانی روبرو خواهد بود.
ترامپ و جمهوری اسلامی
روابط میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، و جمهوری اسلامی ایران یکی از جنجالی‌ترین مسائل در دوران ریاست‌جمهوری او بود. این روابط با سیاست‌های شدید ترامپ علیه ایران و تلاش او برای تغییر رویکرد آمریکا در قبال تهران شکل گرفت. در زیر به برخی از مهم‌ترین جنبه‌های این رابطه پرداخته می‌شود:
خروج از برجام
یکی از مهم‌ترین اقدامات ترامپ در رابطه با ایران، خروج از توافق هسته‌ای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) در سال ۲۰۱۸ بود.
ترامپ این توافق را «بدترین توافق تاریخ آمریکا» خواند و مدعی شد که برجام به ایران اجازه می‌دهد در آینده به سلاح هسته‌ای دست یابد.
او با خروج از برجام، تحریم‌های شدیدی را علیه ایران بازگرداند و سیاست «فشار حداکثری» را اجرا کرد.
سیاست فشار حداکثری
دولت ترامپ مجموعه‌ای از تحریم‌های اقتصادی را علیه ایران اعمال کرد که هدف آن‌ها قطع منابع مالی حکومت ایران و تضعیف توانایی‌های اقتصادی این کشور بود. این تحریم‌ها صنایع نفت، بانکداری، حمل‌ونقل و دیگر بخش‌های کلیدی اقتصاد ایران را هدف قرار داد.
ترور قاسم سلیمانی
در ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، را صادر کرد.
این اقدام در حمله‌ای پهپادی در نزدیکی فرودگاه بغداد انجام شد و به شدت روابط ایران و آمریکا را متشنج کرد.
ایران در پاسخ به این اقدام، به پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق حملات موشکی انجام داد.
فشارهای دیپلماتیک
دولت ترامپ تلاش کرد تا کشورهای دیگر، از جمله متحدان اروپایی آمریکا، را برای همراهی با سیاست‌های سختگیرانه علیه ایران متقاعد کند.
فشارهای دیپلماتیک او در سازمان ملل برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران، با وجود شکست، نشان‌دهنده این سیاست سختگیرانه بود.
حمایت از اعتراضات مردمی
ترامپ بارها از اعتراضات مردمی در ایران حمایت کرد و حکومت جمهوری اسلامی را به نقض حقوق بشر متهم کرد. او در پیام‌های توییتری خود، مردم ایران را «قربانیان اصلی رژیم» خواند و خواستار تغییر رفتار حکومت شد.
تلاش برای محدودسازی نفوذ منطقه‌ای ایران
ترامپ تلاش کرد نفوذ منطقه‌ای ایران را محدود کند. او از عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی در قالب توافق‌های ابراهیم حمایت کرد که به نوعی تلاشی برای منزوی کردن ایران در خاورمیانه بود.
سیاست‌های تحریم‌ها تأثیر شدیدی بر اقتصاد ایران گذاشت و نرخ تورم و بیکاری را افزایش داد. ایران در واکنش به فشارها، تعهدات هسته‌ای خود را کاهش داد و غنی‌سازی اورانیوم را افزایش داد.
رویکرد ترامپ نسبت به جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر فشارهای اقتصادی، نظامی و دیپلماتیک بود. این سیاست‌ها نه‌تنها منجر به تغییر رفتار ایران نشد، بلکه در برخی موارد به تشدید تنش‌ها و افزایش بحران‌های منطقه‌ای و جهانی انجامید. برخی این سیاست‌ها را به‌عنوان رویکردی تهاجمی و ناکارآمد نقد کردند، در حالی که دیگران آن را گامی در راستای مهار تهدیدهای جمهوری اسلامی می‌دانستند.
