در ۲۷ فوریه ۲۰۲۵ «عبدالله اوجالان» (آپو) با انتشار اعلامیه‌ای که از سوی تعدادی از کادرهای مرکزی حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (دیم پارتی) قرائت شد، پایان اقدامات نظامی و سیاسی حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) را اعلام کرد و انحلال آن را به تشکیل کنگره حزب سپرد. اوجالان، بنیان‌گذار این حزب، پس از چند دهه به آن پایان داد و در اعلامیه خود نگاشت که دیگر ضرورتی به ادامه آن در شرایط کنونی ترکیه نیست و دوران جدیدی در همبستگی ترک و کرد آغاز شده است.
اوجالان با خاستگاه روستایی در سال ۱۹۴۹ در شهر «شانلی اورفا» چشم به جهان گشود. در آن سال‌ها، فقر و تنگدستی بر منطقه حاکم بود و فشار نیروهای امنیتی از یک‌سو و ظلم مالکان از سوی دیگر عرصه را بر مردم، به‌ویژه خرده‌مالکان تنگ‌دست، تنگ‌تر می‌کرد. در این میان، سیاست یکسان‌سازی زبانی و فرهنگی که گاهی با خشونت پیش می‌رفت، نه‌تنها همگرایی را پیش نمی‌برد، بلکه به واگرایی بیشتر می‌انجامید. در چنین محیط اجتماعی و سیاسی، اوجالان دوران کودکی را گذراند و از گفتگوهای سیاسی پرهیز می‌کرد تا اینکه در اوایل دهه ۷۰ میلادی وارد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آنکارا شد (این دانشکده کادرهای سیاسی و بوروکراتیک ترکیه را آموزش و تربیت می‌کرد). در این سال‌ها فعالیت‌های سیاسی خود را با گروه‌های چپ آغاز کرد و تحت تأثیر آن‌ها قرار گرفت. باید یادآور شد که در این سال‌ها جنبش چپ در ترکیه بسیار فعال بود و اوجالان نیز با توجه به ساختار اجتماعی و اقتصادی منطقه کرد‌نشین به‌سرعت جذب این نیروها و فعالیت آن‌ها شد، تا جایی که دانشکده را رها کرد و به تبلیغات پرداخت، اما از سوی پلیس امنیتی بازداشت شد و مدتی را در زندان گذراند. در این مدت روی مسائل کردستان و بی‌عدالتی‌های آنجا متمرکز شد و در سال ۱۹۷۷ مانیفستی با عنوان «راه ملی به‌سوی انقلاب کردی» را منتشر کرد که در آن نقشه راه تشکیل پ‌ک‌ک را ترسیم می‌کرد.
در سال ۱۹۷۸، اوجالان با شرکت تعدادی از دوستان و رفقای خود در شهر «دیاربکر» که عمده ساکنان آن کردزبان هستند، نشستی تشکیل داد و تأسیس حزب پ‌ک‌ک را اعلام کرد و به فعالیت آن رسمیت بخشید، اما با واکنش سریع نیروهای انتظامی و نظامی روبه‌رو شد و تحت تعقیب قرار گرفت. اوجالان در سال ۱۹۷۹ مجبور به ترک ترکیه شد و به سوریه رفت (سوریه که در آن زمان از سوی حافظ اسد اداره می‌شد، رابطه دوستانه‌ای با ترکیه نداشت) و در آنجا کمپ آموزشی و نظامی را برپا کرد و تعداد زیادی از جوانان منطقه کردستان را با کمک دوستان به آنجا منتقل کرد. آموزش نظامی و سیاسی با دیسیپلین خاصی به پیش می‌رفت. در سال ۱۹۸۴ با نفوذ به خاک ترکیه، حملات به نیروهای انتظامی و نظامی و مبارزه مسلحانه آغاز شد که گفته می‌شود بیش از ۴۰ هزار نفر از دو طرف در این زد و خوردهای خشن و خونین جان باختند. مقامات ترکیه، گروه پ‌ک‌ک و در رأس آن اوجالان را دشمن، قاتل و تروریست خواندند، اما در منطقه کرد‌نشین، اوجالان را به‌عنوان رهبر پذیرفتند که گاهی با اعمال زور و فشار به خانواده‌ها همراه بود و نام «آپو» را بر وی نهادند. مبارزه مسلحانه افراد پ‌ک‌ک مورد حمایت برخی از کشورهای همسایه قرار گرفت و خشونت بر منطقه حاکم شد. اتحادیه اروپا، ایالات متحده و ترکیه پ‌ک‌ک را گروه تروریستی شناختند و نظامیان ترکیه گاهی برای سرکوب آن به آن‌سوی مرزها حمله هوایی و یا زمینی انجام دادند، اما جنگ در منطقه هر روز ابعاد وسیع‌تری به خود گرفت و گروه‌های دیگری از جمله ساکنان کرد شهرهای بزرگ مانند استانبول، ازمیر، آنکارا و… از هر دو سو از آن حمایت مادی و معنوی کردند.
جمهوری ترکیه و مقامات سیاسی و امنیتی آن، فشار بر دولت سوریه را برای بیرون کردن اوجالان افزایش دادند و تهدید کردند که مسیر رودخانه مهم و حیاتی فرات به سوریه را مسدود می‌کنند. در نتیجه، دولت سوریه از اوجالان خواست که خاک آن کشور را ترک کند. در این مرحله، پ‌ک‌ک تعدادی از نفرات خود را به کشورهای اروپایی فرستاد و خود اوجالان از چندین کشور اروپایی (روسیه، ایتالیا، یونان و…) درخواست پناهندگی کرد که همراه با موفقیت نبود و در نهایت از آفریقای جنوبی خواست که به او پناهندگی بدهد و آن مسیر را از راه‌های گوناگون پیمود، اما در فرودگاه «کنیا» از سوی پلیس ترکیه دستگیر و به ترکیه منتقل شد.
دستگیری اوجالان در سال 1999 اتفاق افتاد و بازجویی و روند دادگاه آغاز شد. در دادگاه نخست به اعدام، ولی با تغییر آن به حبس ابد محکوم شد و به جزیره «ایمرالی» که زندان یک‌نفره بود، فرستاده شد. حال 25 سال از آن تاریخ می‌گذرد و محبوبیت اوجالان از مرزهای ترکیه گذشته و در مناطق مختلف کُردنشین به‌عنوان رهبر و لیدر شناخته می‌شود. در این سال‌ها فعالیت سیاسی کُردها نتیجه داده، از مدت‌ها پیش احزابی با نام‌های گوناگون تشکیل شده و تعداد زیادی نماینده وارد پارلمان ترکیه کرده‌اند و در انتخابات شهر و روستا نیز در مناطق کُردنشین و حتی در شهرهای بزرگ نمایندگی پیدا کرده‌اند. فعالیت اقتصادی خود را در حوزه‌های توریسم و ساخت‌وساز افزایش داده و ثروت چشمگیری اندوخته‌اند.
در سال 2013 دولت ترکیه برای پایان دادن به جنگ بی‌حاصل در منطقه کُردنشین و کاهش خشونت، باب مذاکره را با پ.ک.ک باز کرد و به نتایج قابل قبولی هم دست یافت. در پی آن، اوجالان از شبه‌نظامیان خود خواست خاک ترکیه را ترک کنند و هم‌زمان از شعارهای پیشین خود (استقلال، فدرال، کنفدرال، خودمختار) عقب‌نشینی کرد، ولی ترک مخاصمه بعد از دو و نیم سال شکست خورد و بار دیگر ناآرامی، تنش، جنگ و گریز در منطقه حاکم شد. در اینجا باید یادآور شد که ادامه جنگ و ناآرامی ضربات سختی به اقتصاد ترکیه وارد می‌کند و قدرت نظامی‌ها را افزایش می‌دهد.
اوجالان هرچند در زندان تک‌نفره ایمرالی به‌صورت تجرید به سر می‌برد، ولی به شیوه‌های گوناگون با بیرون از زندان ارتباط برقرار می‌کند و رهنمودهای خود را به گوش شبه‌نظامیان کُرد در داخل و آن‌سوی مرزهای ترکیه و سیاسیون می‌رساند و هنوز موقعیت برجسته و منحصربه‌فردی دارد. ازاین‌رو، از مدت‌ها پیش گفت‌وگوی مقامات ترکیه با تعدادی از نمایندگان حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (دیم پارتی) که با اوجالان در ارتباط‌اند، آغاز شده بود که حادثه‌ای بسیار جالب و نادر اتفاق افتاد. چند ماه پیش، «دولت باغچلی» رهبر راست‌ترین حزب سیاسی ترکیه به نام «حرکت ملی ترکیه» در روز افتتاحیه مجلس به‌سوی نمایندگان حزب طرفدار کُردها رفت، با آن‌ها خوش‌وبش کرد و دست داد و خواستار آمدن اوجالان به مجلس ملی شد و نشان داد که خواهان همگرایی و همکاری با آنان است. رفتار و عملکرد باغچلی همه را متعجب کرد و نوید آن را داد که شرایط دیگری بر ترکیه حاکم شده است. به نظر می‌رسد که باغچلی با توافق «اردوغان» اقدام به این کار کرده، زیرا عملکردش از سوی اردوغان تحسین شد و مورد حمایت قرار گرفت. روند گفت‌وگو و مذاکره با ایمرالی شتاب گرفت. هیئتی از نمایندگان حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (طرفدار کُردها) به دفعات به دیدار اوجالان رفتند و از دولت ترکیه خواستند که به زندان اوجالان پایان دهد.
اوجالان پیام خود را با عنوان «فراخوان برای صلح و جامعه دموکراتیک» منتشر کرد که در بخشی از آن آمده است: تأسیس پ.ک.ک واکنشی به بسته بودن کانال‌های سیاسی و دموکراتیک بود. در آن دوره، شدیدترین خشونت‌های تاریخی، انکار واقعیت کُردی و محدودیت آزادی‌ها، به‌ویژه در حوزه زبان، حاکم بود. اکنون اوضاع تغییر کرده و پ.ک.ک به زندگی خود پایان می‌دهد و انحلال آن را ضروری می‌داند. این آغاز دوران جدیدی خواهد بود. من مسئولیت تاریخی آن را می‌پذیرم. باید یادآور شد که کُردها و ترک‌ها هزاران سال است که باهم زندگی کرده و سرنوشت یکسانی دارند. پیام اوجالان از هر سو مورد تحسین قرار گرفت. این پیام در نشستی در استانبول از سوی نمایندگان حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها به دو زبان ترکی و کُردی قرائت شد. اردوغان در اولین واکنش به این پیام گفت: «ترکیه از پنجشنبه وارد مرحله جدیدی در تلاش برای ترکیه‌ای عاری از ترور شده است.» «اسماعیل بقایی»، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری ولایت، آن را گامی مهم در جهت نفی خشونت خواند و مثبت ارزیابی کرد. همچنین دبیر کل سازمان ملل از انتشار پیام اظهار خوشحالی کرد.
آنچه بیش از همه مهم بود، نظر شورای رهبری پ.ک.ک و پایگاه نظامی این گروه در «قندیل» بود که در اول ماه مارس (11 اسفند) از سوی خبرگزاری «رووداو» منتشر شد. گفته شد که کمیته رهبری پ.ک.ک موافق عبدالله اوجالان، رهبر زندانی سیاسی خود، است و در بخش‌هایی از آن آمده است: این فراخوان با عنوان «فراخوان برای صلح و جامعه دموکراتیک»، فرایند تاریخی جدیدی در کُردستان و خاورمیانه آغاز کرده که تأثیر بزرگی بر توسعه زندگی آزاد و حکومت دموکراتیک در جهان خواهد داشت. بدون شک این فراخوان از اهمیت تاریخی برخوردار است و باید بر پایه سیاسی و قانونی دموکراتیک مناسب اجرایی شود. آپو (اوجالان) باید در کنگره مشارکت کند، آن را هدایت و دوره صلح و جامعه دموکراتیک را مدیریت نماید. آنچه مسلم است و مشاهده می‌شود، خستگی هر دو سو از جنگ، خشونت و ویرانی است. هرچند آینده نشان خواهد داد که این همکاری و آرزوی صلح و پیشرفت چگونه به پیش خواهد رفت، ولی امید زیادی در دل‌ها زنده شده است. مردم، به‌ویژه جوانان، در آرزوی دنیایی بهتر به سر می‌برند.
این پیام برای کشورهای منطقه که در آن ملل و اقوام گوناگون در کنار هم زندگی می‌کنند، درس‌آموز خواهد بود که راه نجات، همکاری و همبستگی است. آزادی و دموکراسی زمینه‌ساز این همکاری و رشد اقتصادی و سیاسی پایدار است. افراد و گروه‌هایی از روی خودخواهی و خودبزرگ‌بینی تخم نفاق می‌کارند و نفرت و دشمنی را افزایش می‌دهند که نتیجه‌ای جز نابودی اقتصادی و انسانی نخواهد داشت. باید از آن به‌شدت پرهیز کرد و دوستی و همکاری را با احترام متقابل به زبان‌ها، فرهنگ‌ها و اندیشه‌های متفاوت گسترش داد….
