سران اتحادیه عرب با محوریت بحران غزه در قاهره و به میزبانی مصر برگزار شد. این اجلاس که در سایه تحولات اخیر منطقه‌ای و سیاست‌های آمریکا و اسرائیل برگزار گردید، به عنوان پاسخی راهبردی به طرح‌های جنجالی دونالد ترامپ تعبیر شده است.
بر اساس گزارش یورونیوز، رهبران عرب در این نشست، طرح پیشنهادی مصر برای بازسازی نوار غزه پس از جنگ را به تصویب رساندند. این طرح که به ارزش ۵۳ میلیارد دلار برآورد شده است، در مقابل پیشنهاد جنجالی ترامپ مبنی بر تخلیه جمعیت غزه و تبدیل آن به منطقه‌ای گردشگری قرار دارد. طرح اتحادیه عرب با هدف حفظ جمعیت حدود دو میلیون نفری فلسطینیان در سرزمین خود، توسعه زیرساخت‌ها و بازسازی مناطق آسیب‌دیده را در دستور کار قرار داده است.
عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهوری مصر، پس از این اجلاس اظهار داشت: «ما از هر پیشنهاد بین‌المللی که به تحقق این طرح کمک کند و در راستای صلح باشد، استقبال می‌کنیم.» وی بر همکاری مصر با ایالات متحده، کشورهای عربی و جامعه بین‌المللی برای حل منازعه فلسطین-اسرائیل و تأسیس کشور مستقل فلسطین تأکید کرد.
تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، نیز در صفحه خود در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که در این نشست اضطراری حضور داشته و درباره آخرین تحولات نوار غزه و اراضی فلسطین اشغالی بحث و تبادل نظر کرده‌اند. به گزارش الجزیره، وی بر لزوم همبستگی عربی برای حمایت از ملت فلسطین و تحقق حقوق مشروع آن‌ها تأکید کرد.
از سوی دیگر، ژوزف عون، رئیس‌جمهور جدید لبنان، برای نخستین بار در این اجلاس شرکت کرد. سخنان او مورد توجه رسانه‌های عربی قرار گرفت، جایی که وی اظهار داشت: «لبنان به من آموخت که فلسطین مسئله‌ای سه‌جانبه است؛ یک حق ملی فلسطینی، یک حق عربی و یک حق انسانی جهانی. هرچه بیشتر این ابعاد را برجسته کنیم، حمایت از فلسطین مؤثرتر خواهد بود.» وی همچنین تأکید کرد که حمایت از فلسطین باید بدون مداخله در تصمیمات ملت فلسطین و بهره‌برداری از مشکلات آن‌ها باشد.
رسانه‌های مصری گزارش داده‌اند که این طرح، که به نام «طرح عربی» شناخته می‌شود، بازسازی غزه را تا سال ۲۰۳۰ بدون جابه‌جایی ساکنان آن پیش‌بینی کرده است. این پروژه شامل چندین مرحله است:
پاک‌سازی و ایمن‌سازی منطقه؛ حذف بیش از ۵۰ میلیون تن آوار و خنثی‌سازی مهمات عمل‌نکرده. توسعه زیرساخت‌های اساسی؛ ساخت واحدهای مسکونی، بازسازی بیمارستان‌ها و مدارس. سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر؛ احداث نیروگاه‌های خورشیدی و بادی. احیای بخش کشاورزی؛ بازسازی زمین‌های زراعی و توسعه سیستم‌های آبیاری مدرن. ایجاد مناطق صنعتی و تجاری با هدف تأمین اشتغال پایدار برای ساکنان غزه. افتتاح فرودگاه و بنادر، شامل بندر ماهیگیری و بندر تجاری که در توافق‌نامه اسلو پیش‌بینی شده بودند اما هرگز اجرا نشدند.
با وجود تصویب این طرح، واکنش آمریکا و اسرائیل به آن چشمگیر بوده است. سخنگوی امنیت ملی آمریکا اظهار داشت که این طرح «به این واقعیت که غزه در وضعیت فعلی غیرقابل سکونت است، اشاره‌ای ندارد.» وی تأکید کرد که ترامپ همچنان به ایده بازسازی غزه‌ای بدون حماس پایبند است. کاخ سفید نیز تصریح کرد که ساکنان غزه نمی‌توانند در محیطی پر از ویرانی و خطرات زندگی کنند.
در مقابل، حماس از این طرح استقبال کرده و تلاش رهبران عرب برای جلوگیری از کوچ اجباری فلسطینیان را ستوده است. اما اسرائیل مخالفت صریح خود را اعلام کرده است. اورن مارمورشتاین، سخنگوی وزارت خارجه اسرائیل، در پلتفرم ایکس نوشت که «طرح مصر واقعیت‌های میدانی را در نظر نگرفته و به عملیات ۷ اکتبر که آغازگر جنگ بود، اشاره‌ای ندارد»
اگرچه این طرح ۵۳ میلیارد دلاری گامی بلندپروازانه در راستای بازسازی غزه محسوب می‌شود، اما چالش‌های متعددی برای اجرای آن وجود دارد:
مخالفت اسرائیل که می‌تواند مانع از تأمین امنیت و اجرای بخش‌های مختلف این طرح شود.
همکاری بین‌المللی و تأمین منابع مالی از سوی کشورها و نهادهای جهانی.
ثبات سیاسی در فلسطین و تعیین چشم‌اندازی روشن برای اداره غزه در دوران پس از بازسازی.
بدر عبدالعاطی، وزیر خارجه مصر، در کنفرانس خبری پس از اجلاس قاهره تأکید کرد که این کشور برای جلب حمایت بین‌المللی از این طرح تلاش خواهد کرد. وی گفت: «ما به تضمین‌های امنیتی برای اجرای این پروژه نیاز داریم، زیرا بدون چشم‌انداز سیاسی مشخص، ثبات پایدار ممکن نخواهد بود.»
با توجه به چالش‌های پیش رو، باید دید که این طرح چگونه و تا چه اندازه به مرحله اجرا خواهد رسید وکشورهای عربی چقدر در بازسازی غزه متعهد هستند و در مقابل خواسته غرب کوتاه نمی آیند؟
