دور دوم گفتوگوهای غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، با میانجیگری عمان و در شهر رم برگزار شد. در این دور از مذاکرات، طرفین موفق شدند چارچوب کلی گفتوگوها را ترسیم کرده و پیرامون موضوعات کلیدی نظیر رفع تحریمها و آینده برنامه هستهای ایران تبادل نظر کنند.
بر اساس اعلام وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، توافق شده است که دور سوم مذاکرات طی هفته آینده در شهر مسقط، پایتخت عمان، برگزار شود. همچنین مقرر گردید نشستهای کارشناسی و فنی به منظور بررسی جزئیات موضوعات مورد اختلاف، روز چهارشنبه هفته جاری با مشارکت وزارت امور خارجه عمان در همان شهر برگزار شود.
محور اصلی این جلسات، بررسی راهکارهای اعتمادسازی نسبت به ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران و نیز امکانسنجی برای رفع مؤثر تحریمها عنوان شده است.
سید عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکرهکننده ایرانی، در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) فضای مذاکرات رم را «نسبتاً مثبت» توصیف کرده و از حصول «پیشرفتهایی در اصول و اهداف یک توافق احتمالی» خبر داده است. وی در عین حال تأکید کرد که «خوشبینی موجود باید با احتیاط همراه باشد.»
در بیانیهای رسمی، وزارت امور خارجه عمان نیز ضمن استقبال از توافقات صورتگرفته، هدف نهایی مذاکرات را دستیابی به توافقی عادلانه و پایدار دانست؛ توافقی که از دستیابی ایران به سلاح هستهای جلوگیری کرده و همزمان مسیر توسعه برنامه صلحآمیز هستهای ایران و لغو تحریمها را هموار سازد.
بدر بن حمد البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، در سخنانی از رویکرد سازنده هیأتهای ایرانی و آمریکایی در مذاکرات رم تقدیر کرده و ابراز امیدواری کرد که «توافقی که پیشتر دور از دسترس به نظر میرسید، اکنون در افق دیده میشود.»
رسانه روسی راشا تودی نیز به نقل از منابع آگاه گزارش داد که هیأت آمریکایی به ریاست استیو ویتکاف، در این دور از گفتوگوها با رویکردی «واقعبینانه و آرام» حضور یافته و فضای گفتوگوها با تنشهای دوره دولت ترامپ فاصله قابل توجهی داشته است.
در همین حال، واکنشهایی نیز به این تحولات مطرح شده است. آویگدور لیبرمن، رهبر حزب «اسرائیل خانه ما»، مذاکرات اخیر را نشانهای از ناکامی سیاستهای بنیامین نتانیاهو در قبال ایران دانست. نخستوزیر رژیم صهیونیستی، در واکنش، بار دیگر بر عزم خود برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای تأکید کرد.
چالشهای ایدئولوژیک در مسیر دستیابی به توافق پایدار
با وجود پیشرفتهای اعلامشده، تحلیلگران سیاسی نسبت به امکان دستیابی به توافقی پایدار ابراز تردید میکنند. دلیل این تردید، نه تنها اختلاف در منافع ملی دو کشور، بلکه تفاوتهای ساختاری و ایدئولوژیک نظامهای سیاسی ایران و آمریکاست.
در شرایط کنونی، فضای داخلی در هر دو کشور نیز بر روند مذاکرات تأثیرگذار است. ایالات متحده تحت فشار لابیهای قدرتمند، از جمله لابی حامی رژیم صهیونیستی، قرار دارد. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران با چالشهای اقتصادی و ضرورت حفظ انسجام داخلی مواجه است که امکان مانور دیپلماتیک را کاهش میدهد.
با توجه به تمامی این ملاحظات، کارشناسان بر این باورند که هرچند رسیدن به توافقی جامع و پایدار دشوار به نظر میرسد، اما تلاش برای تحقق توافقهای محدود و واقعبینانه میتواند به کاهش تنشها و پیشگیری از بحرانهای احتمالی در منطقه کمک کند.