حزب تودۀ ایران در هفتاد و ششمین سالگرد جنبش ملی، ضد امپریالیستی، و دمکراتیک آذربایجان، به رهبری فرقه دموکرات آذربایجان، ضمن گرامی داشت این واقعه تاریخی مهم همبستگی خلل ناپذیر خود را با مبارزۀ مردم دلیر آذربایجان برای دست یابی به حقوق ملی شان و فرقۀ دموکرات آذربایجان ایران که هفتاد و شش سال پیگیرانه در این راه رزمیده است اعلام می کند.
با فرارسیدن ۲۱ آذر ماه ۱۴۰۰، هفتاد و شش سال از جنبش ملی، ضد امپریالیستی، و دمکراتیک آذربایجان، به رهبری فرقه دموکرات آذربایجان، می گذرد. این جنبش اصیل مردمی بر پایه خواست تامین حقوق برابر خلق های ایران، مبارزه با دیکتاتوری، و دفاع از استقلال و تمامیت ارضی کشور، طی یک سال حیات خود منشاء خدمات ارزنده و فراموش نشدنی‌یی درعرصه های گوناگون زندگی مردم بود.
بررسی جنبش ۲۱ آذر پس از هفتاد و شش سال، اهمیت مبارزه برای رفع ستم ملی، تامین حقوق برابر خلق های ایران، و مهم تر از همه پیوند جدایی ناپذیر میان مبارزه با استبداد و استعمار و پیکار در راه لغو ستم ملی، را به وضوح می‌توان مشاهده کرد. از نقطه نظر تاریخی و مشخص، مسئله ملی در میهن ما دارای ویژگی های بارزی است. به بیان دقیق تر، پیدایش و اعمال ستم ملی در ایران محصول دوران رشد مناسبات سرمایه داری و بخشی از سیاست رسمی “سرمایه داری وابسته“ بود. ستم ملی با رژیم ولایت فقیه ادامه یافت، و این بار سیاست رسمی “سرمایه داری بزرگ تجاری“ و متحد آن در حاکمیت، “سرمایه داری بوروکراتیک نو“، است. به علاوه، ستم ملی در کشور ما در ارتباط تنگاتنگ با نفوذ استعمار و امپریالیسم قرار دارد.
بر خلاف تبلیغات مسموم نیروهای راست و ناسیونالیسم و مدافعان سلطنت جنبش ۲۱ آذرماه، به رهبری فرقه دموکرات آذربایجان، نه تنها خود را بخش جدایی ناپذیر نهضت انقلابی وقت ایران می‌دانست و معرفی می‌کرد، بلکه با شهامت و هوشیاری اعلام می‌داشت که، حکومت ملی و جنبش ملی آذربایجان متکی به مبارزه همه خلق های ایران است. جنبش ۲۱ آذرماه، هدف خود را استقلال واقعی ایران و تامین دمکراسی در سراسر کشور اعلام می داشت. خدمات حکومت ملی در عمر کوتاه یک ساله خود – از جمله بسط شبکه مدارس و آموزش رایگان، تاسیس کتابخانه ها، افتتاح دانشگاه تبریز، انتشار بیش از ۵۰ روزنامه و مجله، ایجاد چاپخانه، ارکستر و اُپرای ملی، و تأسیس ایستگاه رادیو – به علاوه مصادره املاک فئودال‌ها و تقسیم آن‌ها بین دهقانان فقیر و بی‌زمین، تدوین و اجرای قانون مترقی‌یی در زمینه کار و بیمه اجتماعی، به رسمیت شناختن حق زنان وحق رای آنان، و مواردی از این دست، فراموش نشدنی اند. این اقدام‌ها بی تردید از صفحه‌های درخشان تاریخ مبارزه مردم ایران به شمار می آیند.
حزب توده ایران از همان بدو پیدایش و فعالیت، حل مسئله ملی به سود تامین حق برابر خلق ها را در چارچوب ایران واحد و دمکراتیک، مطرح و برای آن مبارزه کرد. در برنامه مصوب “کنگره اول حزب توده ایران“ در سال ۱۳۲۳، در خصوص حقوق خلق های ایران، چنین آمده است: ”تساوی کامل حقوق اجتماعی بین کلیه افراد ملت ایران قطع نظر از مذهب و نژاد، آزادی کامل برای افراد اقلیت در امور فرهنگی و مذهبی خود.“( اسناد و دیدگاه ها، صفحه ۶۶)
همین محتوی در سراسر اسناد هشتاد سال تاریخ حزب ما به روشنی به چشم می خورد. از جمله در کنگره چهارم حزب می خوانیم: ”حزب توده ایران طرفدار کامل حقوق کلیه خلق های ایران و اقلیت های ملی- مذهبی و خواهان اتحاد داوطلبانه آن‌ها در چارچوب میهن واحد و بر پایه حفظ تمامیت ارضی ایران است.“ (اسناد چهارمین کنگره حزب توده ایران، صفحه ۵۶). و در برنامه های مصوب کنگره پنجم و ششم حزب در سال های ۱۳۸۲ و ۱۳۹۱ نیز در بخش مسئله ملی، ”برابری کامل حقوق کلیه خلق های ایران“ مورد تاکید قرار گرفته است.
مبارزه برای الغای ستم ملی و تامین حقوق خلق های ساکن ایران در چارچوب یک ایران واحد و دموکراتیک، سیاست اصولی حزب ما بوده، هست، و خواهد بود. به گمان حزب تودۀ ایران مبارزه برضد ستم‌ملی، تابعی از مبارزۀ سراسری خلق به‌سود نیل به آزادی، عدالت اجتماعی، استقلال و حق حاکمیت ملی است. میان مبارزه در راه الغای ستم‌ملی با اقدام‌های نیروهای مشکوک و وابسته به ارتجاع و امپریالیسم- که زیر پوشش و نقاب ”مسئلة ملی“ فعالیت می‌کنند-تفاوت و تمایز ماهوی وجود دارد. سیاست رژیم ولایت فقیه به ستم‌ملی در همۀ ابعاد آن دامن‌زده و پایمال شدن حقوق خلق‌های ساکن میهن ما را باعث گردیده است. اعدام حیدر قربانی زندانی سیاسی کرد، در روزهای اخیر که با اعترض های گستردۀ مردم کامیاران رو به رو شد نشانۀ روشنی از ماهیت ضد مردمی و نوع برخورد رژیم ولایت فقیه با مسئله ملی و حقوق خلق های میهن ماست.
مبارزۀ برای تحقق حقوق خلق های تحت ستم میهن ما بخش جدایی ناپذیر و مهمی از مبارزۀ بزرگ ضد استبدادی در میهن ماست. تلاش برای برپایی ایرانی مستقل، آزاد و دموکراتیک بدون حرکت به سمت تحقق خواست ها و حقوق خلق های میهن ما ممکن نخواهد بود. حزب تودۀ ایران در هفتاد و ششمین سالگرد جنبش ملی، ضد امپریالیستی، و دمکراتیک آذربایجان، به رهبری فرقه دموکرات آذربایجان، ضمن گرامی داشت این واقعه تاریخی مهم همبستگی خلل ناپذیر خود را با مبارزۀ مردم دلیر آذربایجان برای دست یابی به حقوق ملی شان و فرقۀ دموکرات آذربایجان ایران که هفتاد و شش سال پیگیرانه در این راه رزمیده است اعلام می کند.
به نقل از «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۱۴۵، ۲۹ آذر ۱۴۰۰
