بریکس: هماهنگی مالی – مرحله نخست همگرایی ارزی. دمیتری نفیودوف/ ترجمه. کاوه آیلین

سامانه پرداخت “بریکس پی” نخستین گام‌های خود را به سمت تکمیل و توسعه برمی‌دارد. در آغاز نشست و گردهمایی بین‌دولتی بریکس، استراتژی تدارک مالی ـ ارزی برنامه‌های بانک توسعه نوین بریکس در کشورهای مشارکت‌کننده این گروه، به استثنای تأمین مالی به ارزهای غربی، اعلام شد.

آنطور که رئیس بانک، رئیس جمهور سابق برزیل، دیلما روسف، اعلام کرد :بانک توسعه نوین ” در صدد است تا از ارزهای داخلی کشورهای عضو استفاده کند ، چون تلاش می کند بخش خصوصی اقتصاد این کشورها را تامین مالی کند.” این بخش “از پیامدهای افزایش هزینه های تامین مالی پروژه های بین المللی رنج می برد، زیرا قادر نیست نرخ بهره و نرخ تبدیل ارز را کنترل کند.” سخن در مورد افزایش هزینه برنامه ها به دلار و یورو است که بیشتر به عوامل اقتصادی مشروط است تا به سیاست های غرب نسبت به کشورهای “غیر غربی”. به نوبه خود، رشد این هزینه ها بیشتر منجر به بی ارزش شدن برخی از ارزها می شود و این امر موجب افزایش وابستگی اقتصادهای ملی مربوطه به سیاست نرخ ارز فدرال رزرو ایالات متحده آمریکا و بانک مرکزی اروپا می شود. در این راستا،”د. روسف” آشکار می کند که: «وقتی سیستم فدرال رزرو ایالات متحده آمریکا مصمم به تغییر سیاست است و نرخ بهره را بالا می برد، آنگاه کسانی که به دلار وام می گیرند، میزان بدهی تغییر می کند (یعنی بیشتر می شود).  ما می‌خواهیم که تأمین مالی به ارز محلی انجام شود تا جریان درآمد ها و پرداختها مطابقت داشته باشند». رئیس بانک توسعه نوین یادآور شد که با توجه به نتایج اجلاس سران بریکس در سال 2023 در ژوهانسبورگ (آفریقای جنوبی)، اعضای این سازمان «توافق کردند راه‌های ایجاد یک سیستم ارزی مشترک را بررسی کنند. هنوز روشن نیست که آیا این ارز بریکس خواهد بود یا چندین ارز از هر کشور. نکته اصلی این است که این یک سیستم پرداخت واحد است”. سرمایه خود بانک توسعه نوین 100 میلیارد دلار با رتبه اعتباری بین‌المللی برای تعهدات بلندمدت (در سطح «آ آ+» از شاخص و درجه بندی  “اس اند پی”  گلوبال ) به بانک اجازه می‌دهد تا به طور مؤثری تامین مالی مدت دار در بازارهای بین المللی و محلی جذب کند.

در سال 2019، بانک یک برنامه اوراق قرضه بلندمدت مبادله ای را با حجم 100 میلیارد روبل ثبت کرد که به آن امکان می دهد تامین مالی روبل را در بازار بدهی روسیه جذب کند. و در سال 2020، بانک توسعه نوین نخستین چاپ اوراق قرضه را در بازارهای سرمایه بین المللی (2 میلیارد دلار برای یک دوره 5 ساله و 5/1 میلیارد دلار برای یک دوره 3 ساله) انجام داد که تقاضای خارجی بالایی را دریافت کرد. بیش از سه سال پیش، در 20 آوریل 2021، بانک توسعه نوین چاپ اوراق قرضه 5 ساله به مبلغ 5/1 میلیارد دلار را اعلام کرد که سومین توزیع این اوراق اعلام شده به دلار آمریکا توسط بانک در بازارهای بین المللی بود. وجوه حاصل از چاپ – عرضه اوراق قرضه، آنطور که گفته شد، برای تامین مالی پروژه‌های درچارچوب وام ترجیحی در زمینه توسعه پایدار (صنعت، کشاورزی، انرژی، زیرساخت‌های حمل‌ونقل، ساخت و ساز مسکن و بهداشت) و همچنین برای صدور وام‌های امتیازی در زمینه برنامه کمک اضطراری به کشورهای عضو بانک برای مبارزه با عفونت ویروس کرونا و پیامدهای آن بکار برده شدند. در این بین  بدیهی است که سرمایه‌گذاری/وام دادن به ارزهای ملی، که بر اساس نرخ مبادله جاری این ارزها به دلار آمریکا بعمل آمده(از آنجایی که سبد وام بانک توسعه نوین به دلار تشکیل شده) نیازمند یک سیاست واحد کشورهای شرکت کننده برای افزایش رقابت پذیری است ، یعنی پرداخت بدهی ارزهای ملی آنها در مقایسه با “آمریکایی”، که تبدیل پذیری دوجانبه مستقیم این ارزها را نیز مطالبه کرده است. (یعنی نه از طریق نرخ دلار). به این ترتیب، ریزش  نرخ های تنزل یافته و ا «معکوس شده» نرخ‌های ارز ملی در چارچوب بریکس، به‌ویژه بین بانک‌های مرکزی توافق نشده ، نمی‌توانند – در صورت عدم وجود یک سیاست نرخ هماهنگ و تبدیل ارز – ثبات تامین مالی ارزی از سوی بانک های ملی تضمین کند. کلید و نماد این موضوع اخیراً توسط ولادیمیر پوتین مشخص شده است: «کشورهای بریکس اکنون به ایجاد یک ارز واحد به دلیل تفاوت در ساختار و کیفیت اقتصاد خود آماده نیستند. در حال حاضر، ارزش آن را دارد که روی استفاده از ارزهای ملی ، ابزارهای مالی جدید و ایجاد آنالوگ سوئیفت تمرکز کنیم.

رئیس دولت برضرورت ایجاد روابط بین بانک‌های مرکزی و تامین تبادل مطمئن اطلاعات مالی که مستقل از ابزارهای بین‌المللی مبادله اطلاعات بین‌المللی است و به دلایل سیاسی محدودیت‌های خاصی در زمینه ملاحظات سیاسی ایجاد می‌کنند و اصول اقتصاد جهانی را نقض می‌کنند”، اشاره کرد. آ. سیلوانوف، وزیر دارایی روسیه پیشتر اشاره کرده بود که «تا امروز موضوع ایجاد ارز واحد جدید کشورهای عضو بریکس جزو دستور کار نیست. نیاز به تدوین یک سیستم پرداخت جدید با استفاده از ارزهای ملی بیشتر مورد بحث قرار می‌گیرند، و توضیح داد که «امروزه نیاز زیادی به ایجاد یک سیستم پرداخت تسویه مالی جایگزین وجود دارد که در آن کشورها بتوانند از ارزهای ملی خود از جمله دارایی‌های مالی دیجیتال استفاده کنند». تأیید شده که بانک‌های مرکزی بسیاری از کشورهای بریکس «ارزهای دیجیتال خود را صادر می‌کنند، اما موضوع اتصال و تسویه حساب‌های متقابل آنها دقیقاً وظیفه مشترک ماست». در این رابطه یاد آور می شویم که در چارچوبهای بریکس سیستم های پرداخت وجود دارند: – “اونیون پی” در چین – بیش از 6 میلیارد کارت.–  “رو پی”  در هند – تا 500 میلیون کاربر.– “اِلو” در برزیل – 120 میلیون دارنده کارت.– “میر” در فدراسیون روسیه: 50 میلیون کاربر فعال.

مشابه این سیستم ها در ایران، امارات عمل می کنند  و آنها  در مصر، آفریقای جنوبی مطالعه می شوند و به نظر می رسد روند همگرایی رو به جلو است. بنابراین، شرکت کنندگان در انجمن تجاری اخیر بریکس کارت های تبلیغاتی سیستم پرداخت “بریکس پی” را دریافت کردند، که آنطورر که مدیر پروژه آندری میخائیلیشین اطمینان داد، تا پایان سال جاری در روسیه شروع به کار خواهد کرد. صرف وجوه موجود برای آنها فقط در قلمرو مرکز تجارت جهانی در مسکو، جایی که انجمن برگزار شد، امکان پذیر خواهد بود. به هر حال، فرض بر این است که این سرویس امکان پرداخت با ویزا و مسترکارت را در داخل روسیه و در آینده با کارت میر در خارج از مرزهای خود فراهم می کند. تصوراتی بطور محتاطانه ای بیان می شوند که سیستم پرداختی، که شماری از بزرگترین اقتصادهای جهان را متحد می کند، در آینده می تواند جایگزینی برای سیستم پرداخت بین المللی “سویفت” شود و برخی امکانات های اضافی را فراهم کند. مجوز قانونی در “بریکس پی” با استفاده از یک شماره تلفن انجام می شود، پس از آن باید یک کارت بانکی را به برنامه مرتبط کرد. برای پرداخت، لازم است برنامه را باز و کد  ” کیو ار” را در محل پرداخت اسکن کرده یا یک کد ” کیو ار” برای پرداخت در برنامه ایجاد کرد. کارشناسان اشاره می کنند که مزیت ” بریکس پی” ، پخش و توزیع جریان های مالی بین تعداد معینی از شرکت کنندگان خواهد بود، و نه در دستان یک محافل معدود از اپراتورهای مرکزی. سیستم قابل دسترسی برای همه، مقاومت در برابر اقدامات محدودکننده یکجانبه نسبت به هر کشوری را تامین می کند. تدوین دهندگان وعده هزینه های کم تراکنش برای “بریکس پی”  را می دهند که تمامی شرکت کنندگان دارای حقوق برابر با قوانین روشن برای عملکرد سیستم را خواهند داشت.

راه اندازی سیستم پرداخت بریکس آشکارا گامی جدید در جهت دلارزدایی از اقتصاد جهانی خواهد بود و بدیهی است که فشارهای جدی از سوی غرب جمعی که به شدت مخالف چشم انداز از دست دادن هژمونی مالی خود هستند در انتظار آن است. از سوی دیگر، برخی از مسائل مستلزم بررسی و توافق اساسی است. بنحویکه، در گزارش وزارت دارایی فدراسیون روسیه که برای همایش بریکس  در مورد بهبود سیستم پولی و مالی بین‌المللی تهیه شده است، وجود ندارند هیچ اشاره‌ای و یادآوری در مورد سیستم پرداخت‌های بین‌المللی مبتنی بر بلاک چین یا نوعی سیستم ثبت اطلاعات در یوان دیجیتال یا ارز دیجیتال بانک مرکزی چندگانه (پلتفرم بین‌المللی رمزارزی) نشده است. که مشابه های زیادی دارد، از جمله تدوین  “بریکس بریج”[نام مشابه   پلتفرم بین‌المللی رمزارزی. مترجم ] در روسیه و همچنین در مورد ارز بریکس با پشتوانه “طلا” که پیرامون آن صحبت های زیادی وجود داشت. ضمن اشاره به نشانه هایی از برخی بی نظمی ها و فقدان رویکرد واحد در سیستم پرداخت های جایگزین بدبینان ، ابراز تردید می کنند که مجمع آتی بریکس “پیشرفتی در این زمینه به ارمغان بیاورد”. باید امیدوار باشیم که آنها در اشتباه باشند و و رویکردهای تصمیم گیری متوازن در کازان دست کم تشریح خواهد شد. در هر صورت، اهمیت راه‌اندازی موفقیت‌آمیز سیستم‌های تسویه مالی برون مرزی کارآمد و قابل اعتماد برای روسیه به سختی قابل ارزیابی است.

منبع. موسسه فرهنگ راهبردی