نوزدهمین نشست سران گروه ۲۰ که از ۱۸ نوامبر (۲۸ آبان) آغاز شد، امروز، ۱۹ نوامبر (۲۹ آبان)، در ریودوژانیرو، برزیل، به کار خود پایان می‌دهد. این نشست با محوریت توسعه، به ویژه نقش برجسته کشورهای «جنوب جهانی»، به یکی از مهم‌ترین گردهمایی‌های اقتصادی و سیاسی سال تبدیل شده است.
تصمیم چین و تأکید بر توسعه
شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، در این نشست اعلام کرد که برای کشورهای کمتر توسعه‌یافته‌ای که با چین روابط دیپلماتیک دارند، تمام تعرفه‌های گمرکی را حذف خواهد کرد. این اقدام بخشی از راهبرد چین برای تمرکز بر توسعه و همکاری‌های جنوب-جنوب است که با شعار نشست امسال گروه ۲۰ با عنوان «ساخت جهانی عادلانه و سیاره‌ای پایدار»، که توسط برزیل به عنوان رئیس دوره‌ای اعلام شده، همسو است.
شی پیش‌تر تأکید کرده بود که توسعه باید در قلب همکاری‌های گروه ۲۰ قرار گیرد. موضوعات اصلی نشست ریودوژانیرو شامل مبارزه با گرسنگی، فقر و نابرابری، گذار عادلانه در مواجهه با تغییرات اقلیمی و اصلاح حکمرانی جهانی هستند که دو مورد نخست مستقیماً با توسعه پایدار مرتبط‌اند.
گروه ۲۰ و تحول در نقش‌آفرینی جنوب جهانی
نشست امسال نشان‌دهنده تغییری تاریخی در گروه ۲۰ است. این گروه که در ابتدا به‌عنوان پلتفرمی برای مدیریت بحران‌های اقتصادی ایجاد شد، به تدریج به سازوکاری برای حکمرانی اقتصادی بلندمدت و ایجاد نظامی جامع‌تر، برابرتر و منصفانه‌تر برای جهان تبدیل شده است.
نقش کشورهای جنوب جهانی در این تغییر بسیار برجسته است. خواسته‌ها و چالش‌های این کشورها بیش از پیش در دستورکار گروه ۲۰ منعکس شده است. چین در سال‌های اخیر از این روند حمایت کرده و دستورکارهای پیشرفته‌ای نظیر اقتصاد دیجیتال، هوش مصنوعی و تأمین مالی سبز را در گروه ۲۰ مطرح کرده است.
دستاوردها و بیانیه پایانی
رهبران گروه ۲۰ در بیانیه نهایی خود، محورهای متعددی را شامل کردند:
- مبارزه با فقر و نابرابری: تاکید بر مالیات بر ثروتمندان با ارزش خالص فوق‌العاده بالا.
- حمایت از آتش‌بس در غزه، لبنان و اوکراین: ضمن ابراز نگرانی عمیق از وضعیت انسانی در این مناطق.
- تقویت همکاری‌های اقلیمی: تأکید بر نیاز به تأمین بودجه قابل توجه برای مقابله با تغییرات آب‌وهوایی، هرچند جزئیات عملیاتی آن مشخص نشد.
ابتکار عمل برزیل برای مقابله با فقر
لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهوری برزیل، فقر و گرسنگی را محور اصلی این نشست قرار داد. وی تأکید کرد که این مشکلات نتیجه سیاست‌های نادرست هستند، نه کمبود منابع. او ائتلاف جهانی علیه گرسنگی و فقر را با مشارکت ۸۱ کشور و حمایت بانک‌های چندجانبه و سازمان‌های خیریه راه‌اندازی کرد.
چالش‌های پیش‌رو و فرصت‌ها
در نشست امسال، هرچند درباره برخی موضوعات، نظیر جنگ اوکراین و اصلاحات حکمرانی جهانی، توافقات محدودی حاصل شد، اما تمرکز بر توسعه و نقش‌آفرینی جنوب جهانی چشم‌اندازی امیدوارکننده برای آینده همکاری‌های چندجانبه ارائه داد.نگاه به آینده
گروه ۲۰ باید همچنان به تقویت همکاری‌ها و اتخاذ تدابیر عملی برای دستیابی به نتایج ملموس ادامه دهد. این اقدامات می‌توانند به کاهش تنش‌های جهانی و ایجاد یک نظام اقتصادی عادلانه‌تر برای همه کشورها کمک کنند.
