***
پیام ششمین کنگره حزب توده ایران به: خلق‌های زیر ستم و آزادی‌خواه ایران!
ششمین کنگره حزب توده ایران، به شما خلق‌های میهنمان که در شرایط دشوار و بغرنج کنونی برای دستیابی به آزادی، برابری حقوق، و الغای ستم ملی مبارزه می کنید، و در طول سده‌های متمادی تاریخ، سرنوشت مشترکی داشته‌اید، و در راه تحقق آزادی، استقلال، و عدالت اجتماعی در میهن واحدمان فداکاری‌های بی‌شماری از خود نشان داده اید، صمیمانه درود می فرستد.
مبارزه قهرمانانه خلق‌های میهن ما، در مقام بخشی جدایی‌ناپذیر از جنبش رهایی‌بخش کشورمان در دوره‌های متفاوت تاریخ معاصر ایران، از جمله انقلاب بهمن ۱۳۵۷، نقشی تعیین‌کننده در پیروزی جنبش مردمی داشته است. انقلاب بهمن ۵۷، به‌رغم پیروزی در مرحله سیاسی و سرنگونی رژیم دیکتاتوری- پلیسی پهلوی، و به‌رغم آنکه بخش‌هایی از خواست‌های خلق‌های میهن ما در قانون اساسی برآمده از انقلاب گنجانده شد، نتوانست زمینه‌های عملی شدن حقوق ملی در ایران را تأمین کند. توطئه‌های ارتجاع داخلی و امپریالیسم جهانی، خیلی زود وحدت خلق‌های میهن ما را هدف قرار داد، و یورش نظامی دولت برآمده از انقلاب به کردستان و آذربایجان، و در پی آن جنگ تحمیلی عراق بر ضد ایران، و سپس متوقف شدن اجرای برنامه‌های مردمی در راه تأمین حقوق زحمتکشان، از جمله اصلاحات ارضی، و شدت یافتن یورش به حقوق و آزادی‌های دموکراتیک، به‌طورِعملی زمینه‌ساز تحکیم پایه‌های ارتجاع، و در نهایت، شکست انقلاب بهمن ۵۷ گردید.
به باور ما، مبارزه امروز خلق‌های میهنمان و حزب‌ها و سازمان‌های مترقی‌شان با رژیم ولایت فقیه، در اوضاع بسیار حساس و دشوار چه از نظر داخلی و چه از منظر بین‌المللی در جریان است، و از این روی، ارایه سیاست و راه‌کارهایی که تأمین کننده منافع و مصالح همه خلق‌های ایران باشد، از اهمیتی اساسی برخوردار است. روی‌دادهای منطقه خاورمیانه نشان داده است که امپریالیسم جهانی تأمین منافع کوتاه و دراز مدت خود را از طریق تفرقه‌افکنی و به‌وجود آوردن تشتت و همچنین ایجاد درگیری‌های قومی تأمین می‌کند. به گمان ما سیاست‌های عمیقاً ارتجاعی و ضد مردمی رژیم ولایت فقیه بر ضد خلق‌های میهن و سرکوب خشن خواست به‌حق آنها، زمینه‌ساز شدت پیدا کردن درگیری‌های قومی و یاری دهنده سیاست‌های امپریالیسم در منطقه و کنار مرزهای میهن ماست. امروز خلق‌های کرد، آذری، عرب، ترکمن، و بلوچ، در چهار گوشه میهن ما زیر شدیدترین سیاست‌های سرکوب‌گرانه، تحقیر ملی، و محروم بودن از ابتدایی‌ترین حقوق از جمله تحصیل به زبان مادری‌اند.
در چنین اوضاع بغرنج و فوق‌العاده حساسی، ما ضمن اعلام حمایت صریح خود از مبارزه خلق‌های ایران برای دستیابی به حقوق ملی‌شان، معتقدیم که با تحکیم پیوند‌های مبارزه همه خلق‌های ایران با مبارزه کارگران و زحمتکشان، زنان، جوانان، و دانشجویان، پیکاری سراسری بر ضد رژیم ولایت فقیه را باید شدت بخشید. بدون طرد رژیم استبدادی حاکم، به دستیابی خلق‌های میهن به حقوق‌شان، و در نتیجه آن، استقرار آزادی و حقوق دموکراتیک در ایران نمی‌توان امیدوار بود.
ششمین کنگره حزب توده ایران، طرفدار برابری کامل حقوق کلیه خلق‌ها و اقلیت‌های مذهبی میهن ماست. ما ضمن دفاع پیگیر از استقرار حکومتی فدرال و تأمین کامل حقوق ملی، فرهنگی، سیاسی، و اقتصادی خلق‌های ایران، درعین‌حال بر این اعتقادیم که تأمین منافع کوتاه و دراز مدت خلق‌های میهن ما نه در گسست از میهنی واحد، بلکه در چارچوب ایرانی آزاد، مستقل، و دموکراتیک امکان‌پذیر است.
گرامی باد خاطره تابناک جان باختگان خلق‌های میهن ما در راه دستیابی به حقوق ملی، آزادی، استقلال، و عدالت اجتماعی!
ششمین کنگره حزب توده ایران
بهمن‌ماه ۱۳۹۱
به نقل از نامه مردم، شماره ۹۱۶، ۲۱ اسفند ماه ۱۳۹۱
در تهیه نوشتاری مطلب از منابع حزب توده ایران
و از سایت زیر استفاده شده است
خانه
در آن سوی ارس (آرازین او تاییندا) فیلم مستند پیرامون نهضت ۲۱ آذر آذربایجان. به زبان آذربایجانی
سرود حکومت ملی آذربایجان
ائی وطنیم آذربایجان ابدی اودلاردان نیشان آدلی- شانلی کئچمیشین وار سن بؤیوتدون قهرمانلار (۲)٠ قوجا شرقین چراغیسان آزادلیغین بایراغیسان تاریخ بویونجا یادیگار ایفتیخارلی آثارین وار سنسن بیزه آنا وطن سنسن بیزه نعمت وئرن سنسن بیزه روحی – روان یاشا یاشا آذربایجان
در اوضاع دشوار کنونی که ارتجاع حاکم حقوق بدیهی خلق های ساکن ایران را پایمال و به شیوه های ضد انسانی مبادرت می ورزد، مبارزه برای رفع ستم ملی تابعی از نیازهای مبارزه سراسری جنبش مردمی در راه نیل به استقلال، آزادی، صلح و عدالت اجتماعی و طرد رژیم ولایت فقیه است. باید قاطعانه با نیروها و جریاناتی که آگاهانه و ناآگاهانه مسایل ملی را به مسئله عمده و اساسی بدل می کنند، مخالفت و مبارزه کرد. مسئله ملی و حل عادلانه آن باید به عنوان بخشی و تابعی از اهداف اصلی جنبش سراسری قلمداد گردد، در غیر این صورت جنبش سراسری تضعیف و جنبش ملی نیز تکیه گاه اصلی خود را از دست داده و امکان مانور نیروهای ارتجاعی، رژیم ضد ملی ولایت فقیه و امپریالیسم جهانی افزایش یافته و خطر بیشتر از هر باره جنبش را تهدید خواهد کرد. تجربه تاریخی در مبارزه برای الغای ستم ملی در ایران، به ویژه دو رخداد تاریخی ۲۱ آذر و ۲ بهمن، این موضوع را به اثبات می رساند.
جنبش ۲۱ آذر، بر خلاف تبلیغات ارتجاع وامپریالیسم، از همان ابتدای کار دفاع از استقلال و تمامیت ارضی ایران را در سرلوحه برنامه های خود قرارداد. برجستگی مهم این جنبش، خصلت عمیقا ملی و مردمی و کاملا دمکراتیک آن بود. این خصایل شالوده حرکت و مبارزه واقعی هر نیروی ملی برای الغای ستم ملی است.
تقدیم به همه خلق های میهنمان(به مناسبت ۲۱ آذر)
سالگرد رخداد تاریخی ۲۱ آذر و تشکیل حکومت ملی آذربایجان فرصت مناسبی برای تاکید بر مبارزه در راه تحقق حقوق برابر ساکنان ایران و رفع ستم ملی است. جنبش ۲۱ آذر و حکومت ملی آذربایجان، به عنوان بخشی از جنبش دمکراتیک سراسری، نقش تاریخی مهمی در مبارزه با دیکتاتوری و امپریالیسم ایفا کرد. این جنبش خلقی، که وسیع ترین طبقات و قشرهای توده شهر و روستا را در بر می گرفت، در داخل کشور به نیروهای ملی و مترقی و در راس آنها حزب توده ایران تکیه داشت.
با فرارسیدن ۲۱ آذر ماه، امسال هفتاد و دو سال از جنبش ملی، ضد امپریالیستی، و دمکراتیک آذربایجان، به رهبری فرقه دموکرات آذربایجان و سید جعفر پیشه وری اولین حکومت خود مختار در تاریخ ایران را در اراضی آذربایجان تشکیل داده و جنبش ۲۱ آذر را بنیان نهادند،می گذرد. این جنبش اصیل مردمی بر پایه خواست تامین حقوق برابر خلق های ایران، مبارزه با دیکتاتوری، و دفاع از استقلال و تمامیت ارضی کشور، طی یک سال حیات خود منشاء خدمات ارزنده و فراموش نشدنی‌یی درعرصه های گوناگون زندگی مردم بود…
